Ogrodnictwo terapeutyczne

Ogrodnictwo terapeutyczne polega na interakcji pomiędzy chorym, a żywą przyrodą w ogrodzie terapeutycznym. Za sprawą wrodzonej więzi ze środowiskiem przyrodniczym, człowiek odczuwa chęć przebywania w tym otoczeniu, a to z kolei wywołuje pozytywne oddziaływania. Naturalną reakcją chorych jest niwelowanie objawów choroby i poprawa ogólnego stanu samopoczucia. Potwierdza to teoria biofilii stworzona przez amerykańskiego biologa, Edwarda Wilsona. Tłumaczy ona mechanizm kontaktu człowieka z naturą, w skutek którego następuje złagodzenie stresu i zmniejszenie napięcia mięśni. W badaniach zaobserwowano znaczne odprężenie już po 3-5 minutach przebywania w otoczeniu przyrody. 

Głównym zadaniem ogrodów w terapii osób chorych psychicznie jest wspomaganie leczenia i ułatwienie tego procesu w sposób zrównoważony. Terapia może być stosowana w postaci biernej i czynnej . Pierwsza z nich skupia się na obserwowaniu otoczenia, docenianiu piękna roślin, ich zapachów i wydobywanych dźwięków. Leczenie czynne ma natomiast wymiar bezpośredni, ingeruje w naturę poprzez dotyk i pielęgnację ogrodu.  

Kontakt ze strukturą zieloną wspiera leczenie osób chorych psychicznie, ale należy pamiętać przy tym o prawidłowym doborze roślin. Przede wszystkim w takich miejscach nie wolno projektować zieleni toksycznej, kłującej czy nieprzyjemnej w dotyku. Przemyślana ich koncepcja to podstawa, aby miejsce spełniało swój cel. Dzięki nim niektóre strefy sprzyjają odczuwaniu poczucia prywatności, inne wręcz przeciwnie, stymulują nawiązywanie kontaktów społecznych . Co więcej, ważne są kwestie wizualne - miejsce to powinno być tak skomponowane, aby wyglądało dobrze przez cały rok. Rośliny powinny być zatem dobrane ze względu na klimat miejsca i pory roku. W przeciwnym wypadku proces leczenia może zostać zakłócony. Uregulowania poruszają kwestię również projektowania pieszych układów komunikacyjnych. Ścieżki powinny być proste i czytelne, aby nie powodowały poczucia zagubienia. Aby lepiej zapamiętać układy komunikacyjne należy stosować oznaczenia i tablice informacyjne. Co więcej, różnorodność powierzchni dodatkowo stymuluje orientację w terenie oraz uatrakcyjnia przestrzeń. 

Park w Poddębicach to ciche miejsce, w którym można doświadczyć chwili relaksu. Podzielony jest on na 5 części, z których każda odpowiada jednym z ludzkich zmysłów: wzrok, słuch, węch, dotyk i orientacja przestrzenna. Park urozmaicony jest o wiele instalacji angażujących ludzkie zmysły do zabawy. Można skorzystać tu m.in. z siedzisk zapachowych, pooglądać wodne kaskad bądź wsłuchać się w dźwięk muzyki przy gniazdach muzycznych. Ponadto w parku znajdują się wiszące mostki, wodne ściany, grota czy święcące różnymi kolorami fontanny. Nie zapomniano o najmłodszych, w części środkowej można pobawić się na placu zabaw. 

Przydatne informacje

• Ogród Zmysłów i Pałac Grudzińskich w Poddębicach | naweekendzik.pl

Materiały źródłowe

• https://www.netinbag.com/pl/medicine/what-is-therapeutic-horticulture.html
• Pokrzywnicka Krystyna, Podwojewska Magdalena, "Green Therapy w projektowaniu Ośrodków medycznych, green Therapy in complex design of health centres", w: "Architektura Służby Zdrowia Problematyka Projektowania Healthcare in the design process", red. Janowicz Agnieszka, Idem Robert, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, s. 191-216