Podstawy oraz problemy publicznego transportu zbiorowego w Poznaniu
Skala miasta
Roczna liczba pasażerów korzystających z komunikacji miejskiej w Poznaniu w 2022 roku to 227 milionów. Poznański tabor autobusowy składa się z 334 pojazdów spalinowych, hybrydowych i elektrycznych oraz 227 tramwajów. Pojazdy te obsługują 16 linii tramwajowych i ponad 100 autobusowych.
Transport autobusowy
Transport autobusowy w Poznaniu zapewnia dostęp głównie do osiedli i części miasta, do których nie może dotrzeć tramwaj. W całej aglomeracji działa ponad 100 linii dziennych i nocnych, których częstotliwość odjazdów zależy od dnia oraz popularności połączenia. W godzinach szczytu autobusy kursują co kilka minut, a w pozostałych godzinach co 10-15 lub nawet 30 minut. Ponadto w weekendy i święta rozkłady jazdy często ulegają zmianom ze względu na specjalne wydarzenia lub znacznie zmniejszony ruch. Przystanki autobusowe znajdują się na każdym osiedlu i w większości przypadków są dobrze oznakowane i wyposażone w wiaty chroniące przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Niektóre przystanki posiadają też ekrany LCD z systemem dynamicznej informacji pasażerskiej, które pokazują informacje o czasie odjazdu kolejnych autobusów. Jest to również ułatwienie dla osób z niepełnosprawnościami, tak aby wygodniej mogły korzystać z transportu zbiorowego.
Transport tramwajowy
Transport tramwajowy w Poznaniu to najważniejsza forma komunikacji miejskiej w tym mieście. Sieć tramwajowa w Poznaniu składa się z 16 linii, które kursują na terenie całego miasta, a długość linii tramwajowych jest ciągle rozwijana o nowe kierunki, takie jak trasa wzdłuż ulicy Naramowickiej. Tramwaje zasilane są energią elektryczną, co czyni je przyjaznymi dla środowiska i bardziej ekonomicznymi niż autobusy z silnikami spalinowymi diesla. Większość linii tramwajowych jest obsługiwana przez nowoczesne, niskopodłogowe tramwaje, co ułatwia wsiadanie i wysiadanie osobom starszym, osobom z niepełnościami i z wózkami dziecięcymi. Tramwaje w Poznaniu kursują codziennie od wczesnych godzin porannych do późnych godzin wieczornych, a do niedawna niektóre linie były obsługiwane przez nocne tramwaje wzdłuż trasy PST. Aktualnie jest ona nieczynna ze względu na prowadzone prace remontowe. Średni czas oczekiwania na tramwaj wynosi około 10 minut w dzień roboczy, a w weekendy i święta wydłuża się on dwukrotnie. Standard przystanków tramwajowych jest wyższy od tych autobusowych - praktycznie każdy posiada tablice dynamicznej informacji pasażerskiej i większe wiaty oraz znajdą się również przystanki umieszczone pod ziemią lub pod skrzyżowaniami.
System biletowy
- A - obejmująca obszar miasta Poznań z wyjątkiem jednego przystanku 'Poznań-Wielkie',
- B - jest to strefa obejmująca najbliższe rejony przygraniczne w gminach Suchy Las, Tarnowo Podgórne, Mosina, Swarzędz, Kórnik, Kleszczewo, Rokietnica oraz Kostrzyn,
- C - dalsza strefa gmin okalających Czerwona, Tarnowo Podgórne, Kórnik, Kaźmierz, Dopiewo, Mosina, Swarzędz, Suchy Las, Szamotuły, Murowana Goślina, Komorniki, Duszniki,
- D - najdalsza oraz najmniejsza strefa obejmująca obszary peryferyjne aglomeracji czyli gminę Zaniemyśl.
Koszty podróży są bardzo zróżnicowane w zależności od tego, czy posiadamy ulgę biletową, czy korzystamy z taryfy normalnej. Najpopularniejsze bilety czasowe 15- oraz 45-minutowe kosztują odpowiednio z ulgą 2 lub 3 złote, a bez ulgi dwa razy tyle. Istnieje również opcja używania specjalnej karty PEKA - działa ona na zasadzie portmonetki, gdzie pasażer płaci za każdy przejechany przystanek. Jest to rozwiązanie dla osób podróżujących na dłuższych trasach oraz stale mieszkających w Poznaniu, ponieważ każdy kolejny przejechany przystanek jest tańszy. Dla wielu osób jednak najbardziej opłacalną opcją jest wykupienie biletu długoterminowego. MPK umożliwia zakup abonamentów miesięcznych, kwartalnych oraz rocznych. Osoby posiadające ważny abonament mają prawo do nieograniczonej liczby przejazdów w okresie jego ważności.
Problemy transportu zbiorowego
Transport zbiorowy w Poznaniu boryka się z kilkoma problemami, które utrudniają przemieszczanie się pasażerów. Najważniejszymi są jednak:
- zatłoczenie - w godzinach szczytu tramwaje i autobusy są bardzo zatłoczone, co utrudnia korzystanie z transportu zbiorowego. Niekiedy zdarza się, że pasażerowie muszą czekać na kolejny tramwaj lub autobus, żeby zmieścić się w środku,
- problemy z punktualnością - często zdarza się, że tramwaje i autobusy spóźniają się lub nie przyjeżdżają wcale, szczególnie w przypadku linii autobusowych, co powoduje, że pasażerowie muszą czekać na przystankach dłużej niż planowali,
- wysokie ceny biletów - ceny biletów w Poznaniu są relatywnie wysokie w porównaniu z innymi miastami w Polsce. Dla wielu osób cena biletu stanowi znaczący wydatek, co utrudnia korzystanie z transportu zbiorowego i stawia pytanie, czy jest on na pewno publiczny,
- problemy z komunikacją miejską w okresie remontów - w czasie remontów ulic i przystanków autobusowych i tramwajowych często zmieniają się trasy autobusów i tramwajów, co utrudnia orientację pasażerom. Każdy remont wydłuża również dotarcie do punktu docelowego. W przypadku prac trwających latami wiąże się to z utrudnieniami, które stają się codziennością dla pasażerów transportu zbiorowego. Dodatkowo jest to znaczny problem dla osób starszych oraz z niepełnosprawnościami, które muszą poradzić sobie z przejściem przez rozkopane ulice, odnalezieniem przystanku tymczasowego, ustaleniem nowej trasy dobrze im znanej linii oraz koniecznością ciągłego zachowywania ostrożności.