Zarządzanie miastem

Panel obywatelski

Miasta: ogólnopolskie, Gdańsk, Lublin
Autor artykułu:
Studenckie Koło Naukowe „eco_SYSTEM”
Data utworzenia: 07 lipca 2022 20:13

Panel obywatelski to forma partycypacji społecznej możliwa do zastosowania w skali lokalnej, państwowej, a nawet międzynarodowej. W skali lokalnej (dotyczącej miast) do panelu obywatelskiego jest zapraszana losowa grupa mieszkańców, która poprzez reprezentowanie różnych grup wiekowych, płci, miejsc zamieszkania czy zatrudnienia ma stanowić „miasto w pigułce”. W ramach panelu obywatelskiego wybrana reprezentacja mieszkańców ma podjąć decyzje w konkretnym temacie. Proces analizowania problemu i podejmowania decyzji zwykle dzieli się na dwa etapy:

  • część informacyjno-edukacyjna - W pierwszym etapie zapraszani są eksperci i ekspertki z zakresu dziedzin poddawanych dyskusji. Rolą zewnętrznych ekspertów jest zaprezentowanie tematu oraz pokazanie przykładów z innych miast, dzięki czemu osoby podejmujące decyzje w kolejnym etapie mogą uzyskać pełniejszy obraz sytuacji.
  • część deliberacyjna (dyskusyjna) - W drugim etapie wybrana grupa mieszkańców podejmuje się dyskusji, której celem jest wypracowanie rekomendacji dla władz miejskich. Facylitatorami (moderatorami) dyskusji powinny być osoby niezależne. W polskich panelach obywatelskich (w przeciwieństwie do zagranicznych praktyk) przyjęła się zasada, że decyzje zatwierdzone przez x% (zwykle 80%) członków panelu są wiążące dla władz miejskich.

Przykłady praktyk z polskich miast

Lublin

Pierwszy panel obywatelski w Lublinie odbył się w 2018 roku. Do dyskusji zostało włączonych 60 osób, a dodatkowo wylosowano grupę 12 rezerwowych panelistów. Tematem obrad mieszkańców było: „Co zrobić, aby oddychać czystym powietrzem?”. Prezydent miasta zobowiązał się do uwzględnienia rekomendacji popartych przez 80% panelistów w miejskiej strategii walki ze smogiem.


W pierwszym etapie panelu zaproszono ekspertów m.in. z dziedziny transportu, planowania przestrzennego, badania jakości powietrza, ekologicznego budownictwa oraz przedstawicieli organizacji non-profit. Pierwszy etap obejmował trzy panele edukacyjne.

Drugi etap to kolejne dwa spotkania panelu, w trakcie których podejmowano dyskusję dotyczącą poprawy jakości powietrza w Lublinie. Efektem obrad było 250 rekomendacji, z których 55 zostało popartych przez 80% panelistów. Po miesiącu od zakończenia obrad władze miejskie zaprezentowały propozycje sposobów realizacji rekomendacji, które zostały uszczegółowione przez członków panelu. 

Organizacją panelu obywatelskiego w Lublinie zajmowali się Lubelska Grupa Badawcza oraz Fundacja Stocznia. 

Gdańsk

Gdańsk był pierwszym miastem w Polsce, które podjęło się organizacji panelu obywatelskiego. Pierwszy panel zorganizowany w 2016 roku podejmował temat „Jak lepiej przygotować Gdańsk na wystąpienie ulewnych opadów deszczu”. Po dwóch losowaniach wyłoniono 63 panelistów zapewniając różnorodność uczestników w kwestii wieku, płci, miejsca zamieszkania oraz poziomu wykształcenia. Efektem trzech spotkań było wypracowanie kilkunastu rekomendacji, których realizacji podjęło się miasto. 



W 2017 roku miał miejsce drugi i trzeci panel obywatelski w Gdańsku o tematyce „Jak poprawić jakość powietrza?” oraz „Jak wspierać aktywność obywatelską w Gdańsku?”. 

Krytyka panelu obywatelskiego

Korzyści płynące z wykorzystania panelu obywatelskiego jako narzędzia do partycypacji to między innymi:

  • różnorodny skład panelistów reprezentujący typowy przekrój społeczeństwa,
  • wynagrodzenie dla panelistów, które dodatkowo motywuje ich do zaangażowania się w obrady,
  • niezależność dyskusji zapewniona przez zaangażowanie organizacji non-profit w realizację panelu.

Mimo to, panele obywatelskie organizowane w polskich miastach są obarczone wadami bądź błędami w realizacji. Jak wskazuje Klub Jagielloński, zdarza się, że panele obywatelskie nie pozostają w pełni niezależne od władz miejskich. Urzędy często ingerują w treść rekomendacji oraz skład zespołu moderującego obrady. Wśród wad można zauważyć również niewielki stopień realizacji przygotowanych przez panelistów wskazówek. Warto też zaznaczyć, że organizacja panelu obywatelskiego jest przedsięwzięciem nie tylko pracochłonnym, ale również kosztochłonnym (ok. 100-300 tys. zł). 

Wyświetlenia: 468

Komentarze

Brak komentarzy
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz