Urban Lab (pol. laboratorium miejskie) to organizacja i jednocześnie przestrzeń fizyczna, w której różne grupy interesariuszy mogą eksperymentować nad wybranymi rozwiązaniami, które poprawią jakość życia w mieście zgodnie z ideą smart city. Pokrewne nazwy Urban Labu to: urban living lab, living lab czy city lab.

Model Urban Labu opiera się o koncepcję poczwórnej helisy (Quadruple Helix – QH). Opisuje ona sposób współpracy pomiędzy interesariuszami reprezentującymi różne grupy mieszkańców. Podstawą koncepcji jest współpraca między użytkownikami (mieszkańcami), przedstawicielami biznesu (sektorem prywatnym), uniwersytetami (instytucjami naukowymi) i władzą (sektorem publicznym). Owa współpraca ma na celu wytwarzanie innowacji w postaci nowej wiedzy, technologii, produktów i usług oraz rozwiązań organizacyjnych.

W Polsce ideę Urban Labów rozwija Instytut Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR). Jest to odpowiedź instytucji na brak w polskich miastach instrumentu wspierającego współpracę pomiędzy różnymi grupami interesariuszy miejskich, w tym przede wszystkim na linii urząd miasta–mieszkańcy.

IRMiR na potrzeby publikacji „URBAN LAB narzędzie poprawy jakości życia mieszkańców miast zgodnie z ideą smart city” stworzył następującą definicję Urban Labu: Urban lab to instrument (organizacja i przestrzeń fizyczna – biurowa i/lub część miasta wybrana do eksperymentowania wybranych rozwiązań) współpracy władz miejskich z mieszkańcami (w tym w szczególności reprezentowanymi przez organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości czy wspólnoty mieszkaniowe), przedsiębiorstwami (od lokalnych mikroprzedsiębiorstw, po globalne koncerny) oraz podmiotami naukowymi (uczelnie, jednostki naukowo-badawcze, eksperci), mający na celu poprawę jakości życia mieszkańców poprzez innowacyjne rozwiązanie zidentyfikowanych problemów (inicjowanie, testowanie, wdrażanie i ewaluację projektów) oraz wygenerowanie dodatkowej wartości przy wykorzystaniu zasobów miejskich.

Nie ma jednakże jednolitej definicji laboratorium miejskiego - jest natomiast grupa cech, wspólnych dla wszystkich rodzajów Urban Labów. Jest to np. przestrzeń interakcji, w której wypracowywane są innowacyjne rozwiązania problemów miejskich, dzięki współpracy różnych interesariuszy miejskich i przy aktywnym udziale mieszkańców.

Przykładowe Urban Laby działające na świecie:

Ściągnij PDF