Istnieje kilka różnych modeli realizowania budżetów obywatelskich. W Polsce wykorzystuje się europejską wersję modelu Porto Alegre, czyli wariację tradycyjnego modelu na przykładzie hiszpańskiego miasta Cordoba. Model ten jest skierowany do mieszkańców, koncentruje się głównie na konkretnych inwestycjach i projektach, natomiast lokalna społeczność głosująca na dane projekty ma realną władzę, czyli władze lokalne podporządkowują się decyzjom i realizują przegłosowane projekty. Pierwszy projekt budżetu obywatelskiego zrealizowano w Sopocie w 2011 roku. Natomiast w 2013 roku do inicjatywy dołączyło aż 70 miast i gmin. W 2018 roku weszła w życie ustawa, która mówi o obligatoryjności tworzenia budżetów partycypacyjnych dla miast na prawach powiatu oraz o jego wielkości na poziomie minimum 0,5% zaplanowanych wydatków gminy.

Istnieje jednak również kilka problemów z realizacją projektów w ramach budżetu obywatelskiego. Jednym z najnowszych jest pandemia Covid-19, przez którą ucierpiały wszystkie budżety publiczne, życie społeczne i która spowodowała ogólny zastój w procesach rozwojowych. Edycje budżetowe w 2020 roku zostały odwołane lub przeniesione na kolejny rok budżetowy. Kolejnym problemem jest trudność w utrzymaniu rosnącej tendencji we frekwencji. Powodem może być niejasny schemat głosowania. Jego forma jest często internetowa i tutaj na wielką niekorzyść działa wykluczenie technologiczne starszego pokolenia. Jest to na tyle istotnie, że sytuacja demograficzna w kraju okrawa o kryzys i społeczeństwo w kraju nieustannie się starzeje. Oczywiście istnieje w miastach tradycyjna forma głosowania, lecz sama promocja Budżetu Obywatelskiego jest niewystarczająca. W konsekwencji frekwencja wacha się od 5,11% (Warszawa) do 15,6% (Łódź) ludzi uprawnionych do głosowania.

Ściągnij PDF