Miejskie dobra wspólne (urban commons)
Data utworzenia: 20 kwietnia 2022 14:02
Miejskie dobra wspólne (urban commons) to współdzielone zasoby miejskie, w przypadku których wspólnoty miejskie w sposób świadomy poprzez proces uwspólniania (commoning) kolektywnie wypracowują i stosują zestaw wartości i norm (tzw. protokół społeczny) służący stabilnemu, sprawiedliwemu, uczciwemu współdzieleniu zasobów dla wspólnych korzyści członków wspólnoty miejskiej [Polko, Czornik, Ochojski, 2021, s. 19].
Ważnym elementem, który spaja wspólnoty miejskie ze współdzielonymi zasobami jest proces uwspólniania (commoning), rozumiany jako społeczna praktyka zarządzania wspólnymi zasobami dla wspólnych korzyści [Bollier, 2014, s. 20]. Polega ona na oddolnym animowaniu kolektywnych działań realizowanych przez członków wspólnoty miejskiej, które prowadzą do tworzenia dóbr i kreowania wartości w oparciu o zasoby miejskie. Stworzone w ten sposób dobra wspólne są powszechnie dostępne dla wszystkich członków danej wspólnoty miejskiej. Tworzenie i dystrybucja miejskich dóbr wspólnych nie jest oparta na mechanizmie rynkowym i nie podlega rynkowej wycenie.
Specyficzną cechą procesu uwspólniania w mieście jest eksperymentowanie, przejawiające się ciągłym kreowaniem, a następnie testowaniem różnych sposobów gospodarowania współdzielonymi zasobami, tworzenia nowych dóbr i usług oraz rozwiązywania bieżących problemów życia w mieście. Dellenbaugh-Losse, Zimmermann i de Vries [2020, s. 23] wskazują, że uwspólnianie przyczynia się do tworzenia nieoczekiwanych rozwiązań przestrzennych, w istocie hakując przestrzeń miejską i rekonfigurując znane przestrzenie w coś nowego.
Przykładami dóbr wspólnych w mieście mogą być:
- ogrody społecznościowe (community gardens),
- przestrzenie współpracy (np. hackerspace, makerspace, fablabs, Repair Cafe),
- Community Land Trusts,
- kooperatywy mieszkaniowe (co-housing),
- grupy przyjaciół parków (Neighborhood Park Friends Groups),
- wszystkie współdzielone przestrzenie miejskie (skwery, podwórka itp.), które są współzarządzane przez wspólnoty miejskie.
Przydatne informacje
- Warto śledzić międzynarodową inicjatywę stworzoną przez prof. Sheilę Foster i prof. Christiana Iaione. Co-City: http://commoning.city
Materiały źródłowe
- Bollier D. (2014). The commons. Dobro wspólne dla każdego. Faktoria, Zielonka.
Dellenbaugh-Losse M., Zimmermann N.E., de Vries N. (2020), The Urban Commons Cookbook: Strategies and Insights for Creating and Maintaining Urban Commons.
Pełny tekst monografii w otwartym dostępie: http://urbancommonscookbook.com/- Polko A, Czornik M., Ochojski A. (2021), Understanding the Urban Commons. Economics and Governance. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. Pełny tekst monografii w otwartym dostępie: https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/585527/edition/550603/content/
Wyświetlenia: 360
Komentarze
Brak komentarzy
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz