Ochrona środowiska i polityka klimatyczna

Miasto gąbka

Miasta: ogólnoświatowe, Bydgoszcz, Lublin
Autor artykułu:
Studenckie Koło Naukowe „Kąt”
Data utworzenia: 10 września 2022 20:40

Historia powstania koncepcji

O spongecity pierwszy raz usłyszano w 2012 roku w Chinach, kiedy to po serii powodzi związanych z gwałtownym rozwojem oraz betonowaniem coraz większej przestrzeni prezydent Xi Jinping skomentował sytuację: miasta powinny być jak gąbki. Odnosiło się to do problemu zalewanych wodą opadową systemów kanalizacji, które były jej jedynym ujściem. Deszczówka spływała po nieprzepuszczalnych nawierzchniach, co w połączeniu z za niską przepustowością konstrukcji powodowało podtopienia.

Żołnierz pomaga w ewakuacji uczniów z dzielnicy w Pekinie, 22.07.2012 r.
Źródło: https://world.time.com/2012/07/22/flash-floods-swamp-chinese-capital-killing-10/

Założenia koncepcji

Koncepcja miasta gąbki polega na wdrożeniu gospodarki wodnej naśladującej procesy występujące w naturze. Według niej miasto, tak jak gąbka, wchłania, a następnie magazynuje wodę, by następnie powoli ją oddać. Jest to forma zrównoważonego systemu odwadniającego w skali miejskiej, w zurbanizowanych, szczelnych przestrzeniach. Składa się z licznych elementów zielonej infrastruktury, dzięki którym woda deszczowa jest zbierana oraz uwalniana w trakcie upałów czy nawet suszy. Istotne jest tu zarządzanie ryzykiem powodziowym połączone z planowaniem przestrzennym, a w efekcie minimalizowanie ryzyka ekstremalnych sytuacji powodziowych. Bezpieczniejsze miasta to miasta szczęśliwsze, bogatsze, rozwijające się stabilnie i odpowiedzialnie, w sposób zrównoważony.


Przykłady rozwiązań

Zielone dachy - h

oryzontalnie zamontowana na budynku roślinność możliwa w dwóch systemach: intensywnym i ekstensywnym. Różnica polega na grubości warstw dachu oraz wielkości i przeznaczeniu umieszczonej na nim zieleni. Ich wykorzystanie pozwala na zachowanie powierzchni biologicznie czynnej.

Systemy dachów zielonych
Źródło: Sara Clausen, archiwum prywatne (2021 r.)

Zielone ściany - tzw. ogrody wertykalne. Dostępne są w trzech systemach pozwalających na umieszczenie zieleni wzdłuż ścian obiektu. Dzięki zastosowaniu tego rozwiązania uniknąć można powstawania miejskich "wysp ciepła", czyli kumulowania najczęściej w centrum miasta wysokich temperatur. Zgodnie z założeniem miasta-gąbki, takie rozwiązanie jest w stanie kumulować wodę deszczową, a jednocześnie nie zabiera dodatkowej przestrzeni.

Systemy zielonych ścian
Źródło: Sara Clausen, archiwum prywatne (2021 r.)



Do innych rozwiązań należą również:

  • ogrody deszczowe,
  • parki wodne,
  • stawy retencyjne,
  • chodniki wykonane z przepuszczalnych materiałów,
  • łąki kwietne.

Bydgoszcz jako przykład "miasta-gąbki"

Jako jeden z pierwszych samorządów, który przystąpił do realizacji projektu dążącego do uzyskania koncepcji spongecity była Bydgoszcz. 

Inwestycja warta 260 mln zł obejmowała budowę sieci kanalizacji deszczowej, instalacji służących gospodarowaniu wodami opadowymi oraz przebudowę 90 km kanałów. Dodatkowo bardzo istotne w projekcie jest powstawanie niebiesko-zielonej infrastruktury, która umożliwiać ma wsiąkanie, a następnie zasilanie wód gruntowych.

Należy w tym miejscu wspomnieć, jak dużą rolę w osiągnięciu wspólnego celu pełni lokalna społeczność. Przykładami działań realizowanych przez mieszkańców jest zakładanie ogrodów deszczowych, magazynowanie oraz wtórne wykorzystywanie wód opadowych, np. do podlewania trawników, czy poszerzanie terenów łąk kwietnych, a także zgłaszanie związanych z tym projektów do Budżetu Obywatelskiego. Tak właśnie stało się w przypadku Bydgoszczy, gdzie mieszkańcy zachwyceni pomysłem, zgłaszali kolejne tereny pod realizację założenia do Budżetu Obywatelskiego.

"Zasiej sobie łąkę" - inicjatywa Miasta Lublin

Kwitnące łąki wyzwalają w mieszkańcach pozytywne emocje, stąd nasz pomysł na akcję "Zasiej sobie łąkę” - mówi Blanka Rdest-Dudak, zastępca dyrektora Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Lublin.

Na zaproszenie do utworzenia łąk kwietnych odpowiedziały trzy podmioty: spółdzielnia Mieszkaniowa Felin, Administracja Osiedla im. K. Szymanowskiego oraz spółka Administrowanie i Zarządzanie Nieruchomościami „DOM” Sp. z o.o.
Miejski Architekt Zieleni zadeklarował zaopatrzenie ich w nasiona oraz specjalną instrukcję na temat pielęgnacji.

Cztery łąki kwietne o łącznej powierzchni 400 mkw zaopatrzone mają zostać w domki dla owadów oraz tabliczki o treści: Zasiej sobie łąkę. Tu rośnie łąka i mieszkają owady zapylające (poniższa grafika). Wspomniane domki dla owadów pochodzić będą z konkursu dla uczniów lubelskich szkół organizowanego przez Młodzieżowy Ośrodek Socjoterapii mieszczący się przy ul. Zemborzyckiej w Lublinie. Praktyczne wykorzystanie jego efektów to dla zwycięzców dodatkowe wyróżnienie oraz bezpośrednie uczestnictwo w kreowaniu przestrzeni miejskiej.


Podsumowanie

Spongecity  jest koncepcją, która powstała jako bezpośrednia reakcja na klęski spowodowane głównie działalnością człowieka. Zmiany klimatyczne są powszechne, a powodzie czy susze coraz częstsze. Oczywiście wykorzystanie tych rozwiązań wiąże się z oszacowaniem finansowym - czy lepiej jest naprawiać szkody czy może im zapobiegać. Miasta-gąbki nie zapobiegną klęskom, ale na pewno pomogą uporać się z ich następstwami. Należy uczyć się na błędach i dostrzec, iż wykluczenie nadmiernie zabetonowanej przestrzeni miejskiej wcale nie przynosi korzyści. Bynajmniej, przyczynia się do wielu zniszczeń i strat związanych z warunkami pogodowymi. Pozostaje jedynie liczyć, że osoby decyzyjne zaczną szerzej wdrażać podane rozwiązania w trosce o wspólne dobro i bezpieczeństwo obywateli.

Materiały źródłowe

Wyświetlenia: 1414

Komentarze

Brak komentarzy
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz