Transport i komunikacja

Stajnia jednorożców

Miasto: Łódź
Autor artykułu:
Studenckie Koło Naukowe „Kąt”
Data utworzenia: 29 sierpnia 2022 23:20

Stajnia jednorożców – obywatelska inicjatywa, przystanek, symbol, rzeźba i serce miasta

31 października 2015 roku w centrum Łodzi na skrzyżowaniu ulic Piotrkowskiej i Mickiewicza powstał zupełnie nowy przystanek tramwajowy łączący dwie osie komunikacyjne miasta: Trasę W-Z oraz Łódzki Tramwaj Regionalny (północ-południe).

Społeczna geneza projektu

Pomysł czterotorowego węzła przesiadkowego integrującego dwie główne łódzkie magistrale tramwajowe został opracowany przez organizację pozarządową zrzeszającą mieszkańców zainteresowanych przyszłością miejskiej komunikacji - Łódzką Inicjatywę na Rzecz Przyjaznego Transportu (ŁIPT) w 2006 roku. Nowy system cechuje priorytet dla komunikacji zbiorowej i integracja dwóch głównych kierunków jazdy tramwajów.


Łódzka IPT przygotowała również projekt planu transportowego alternatywny do tego opracowanego na zlecenie Urzędu Miasta w momencie, kiedy dostosowywano system transportu publicznego w Łodzi do otwieranego, tytułowego Przystanku Piotrkowska Centrum - dzisiejszej "Stajni Jednorożców". Jedna z różnic dotyczyła podstawowej częstotliwości kursowania wszystkich linii tramwajowych i większości linii autobusowych. W związku z tym projektem odbywały się spotkania - panele dyskusyjne, były zamieszczane publikacje na specjalnej stronie internetowej stowarzyszenia, wywiady oraz rozmowy - jak na warunki początku lat dwutysięcznych była to niezwykle rozbudowana forma konsultacji społecznych ambitnego projektu.

IPT wykonało swój projekt nieodpłatnie, poświęcając swój czas i wiedzę o mieście oraz jego największych problemach. Przedstawiciele IPT wystąpili do Zarządu Dróg i Transportu (ZDiT) o dostarczenie podstawowych danych dotyczących m.in. kosztów wozokilometra. Koszty zmian zostały policzone i dostosowane, by zmieścić się w założonym budżecie. W zakresie infrastruktury IPT nie postulowała dużych i kosztownych zmian. Największą z nich było dobudowanie łuku torów na skrzyżowaniu al. Włókniarzy ze Srebrzyńską. Zwracano uwagę na to, by mając zróżnicowany tabor pod względem pojemności, być w stanie dopasować się do zapotrzebowania przy zachowaniu zasady kursowania wszystkich linii z taką samą częstotliwością.

W dodatku autorzy planu nie zadbali o autobusowe połączenie portu lotniczego z dworcem Łódź Fabryczna i ścisłym centrum. To oznaka braku powiązania części teoretycznej z wnioskami praktycznymi. - mówił Tomasz Bużałek (IPT) w wywiadzie z Romanem Czubińskim ("Transport Publiczny").

Zostały również docenione mocne strony projektu opracowanego na zlecenie Urzędu Miasta: Dobrym pomysłem w planie zamówionym przez miasto było m.in. wprowadzenie linii skręcającej z ciągu al. Piłsudskiego – Mickiewicza w al. Kościuszki. Powstałoby w ten sposób bezpośrednie połączenie Widzewa z okolicami Manufaktury. - opowiadał Tomasz Bużałek.

Zmiany na lepsze

Podróżowanie oraz przemieszczanie się z różnych części miasta jest obecnie znacznie ułatwione. Na przystanku Piotrkowska Centrum zatrzymują się następujące linie tramwajowe: 2, 3A, 3B, 6, 7, 8, 10A, 10B, 11A, 11B, 14 oraz 18. Przystanek można określić również mianem dworca tramwajowego, ponieważ posiada on cztery perony, po dwa na trasę wschód-zachód oraz północ-południe, umożliwiające szybkie przemieszczanie się pomiędzy nimi oraz wygodne przesiadki, chociaż brakuje odpowiedniej dla dworców infrastruktury, jak np. toalet.

Tożsamość lokalna

Niepowtarzalny przystanek zaprojektował architekt Jan Gałecki - w 2012 roku wygrał on konkurs na ten obiekt. Powstał nowy, kolorowy (niebieski, żółty, fioletowy i czerwony) dach, który w zależności od oświetlenia i pory dnia mieni się tęczowymi barwami. Wsparty jest on na łukowatych, stalowych podporach. Ta wielobarwność nadaje konstrukcji lekkości oraz stanowi ciekawy element wśród stonowanej kolorystyki otaczającej zabudowy.


Początkowo pomysłodawca zakładał, że zadaszenie będzie szklane, ale takie rozwiązanie okazało się niemożliwe do zrealizowania ze względu na szacowany ciężar dachu. Zdecydowano więc dach oraz część bocznych ścian wykonać ze specjalnej membrany, na której wydrukowany został kolorowy ornament. Membrana wisi na wysokości 13 metrów i wspiera się na strzelistych, białych, stalowych filarach. Jej powierzchnia to 3 300 m2 (100 metrów długości, 33 m szerokości). Membrana została wyprodukowana w Japonii, a barwiona we Włoszech. Cała konstrukcja waży około 100 ton. Co więcej, linia łuków przywołuje formy secesyjne, których w Łodzi pozostała niemała liczba. Warto podkreślić, że łódzki dach jest największym na świecie dachem wykonanym w tej technologii.

Odpowiedzialnym za koordynację projektu ,,Stajni Jednorożców” w oparciu o kryteria zrównoważonego rozwoju oraz możliwości optymalizacji parametrycznych fasad i analiz strukturalnych był m.in. Radosław Stach (absolwent Wydziału Architektury i Urbanistyki CVUT w Pradze, Instytutu Zaawansowanych Technologii Projektowych laaC w Barcelonie oraz ASK w Warszawie; od 2008 roku członek SARP, nagrodzony odznaczeniami 3-go i 2-go stopnia; w latach 2010-2013 członek Buro Happold Environmental Team oraz Facade Group).

Inspiracją dla konstrukcji dachu były krople deszczu padające na taflę wody, stąd widoczna przewaga kolistych kształtów. Komisja wybierając tę pracę zwróciła również uwagę na inspirację współczesnymi realizacjami najwybitniejszych twórców podobnych rozwiązań, znanych i podziwianych na całym świecie. Występuje tutaj nawiązanie do Santiago Calatravy i zaprojektowanego przez niego dworca w Lizbonie. Koncepcja ta nie została jednak pozbawiona oryginalności oraz świeżości.

Skąd pomysł na nazwę – Stajnię Jednorożców?

Podczas gdy przystanek był jeszcze w budowie, bardzo wiele się o nim mówiło. Łodzianie w różny sposób zaczęli nazywać powstający obiekt. Potrzebę nazwania największego w mieście przystanku dostrzegły gazety. "Exspress Ilustrowany" zorganizował konkurs na nazwę przystanku i zaoferował dla zwycięzcy nagrodę. Internauci zaczęli podsyłać swoje pomysły na nazwę. 28 sierpnia 2015 roku na łamach "Expressu" zostały ogłoszone wyniki konkursu. Zwycięską propozycję wybrała komisja konkursowa składająca się z przedstawicieli redakcji.


Do łódzkiego budżetu obywatelskiego został również złożony wniosek o Pomnik Jednorożca. Dopełnieniem całej koncepcji Stajni Jednorożców jest powstała rzeźba – pomnik jednorożca. Została ona 7 czerwca 2019 roku ustawiona tuż przy słynnym przystanku. Realizacja ta wywiera duże wrażenie, jest ciekawym uzupełnieniem całej kompozycji miejsca, a także pokazuje, jak kulturotwórcze znaczenie mogą mieć inwestycje, które pozornie nie mają szans na wzbudzanie aktywności lokalnej społeczności. 

Wyświetlenia: 532

Komentarze

Brak komentarzy
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz