Plan Działań dla Miast na 11. sesji Światowego Forum Miejskiego
28 czerwca 2022 r. obyło się podpisanie dokumentu ,,Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność”, stanowiące przypieczętowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju 104 polskich miast. Uroczystą ceremonię uświetnili znamienici goście, w tym Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej Pani Małgorzata Jarosińska-Jedynak, Zastępca dyrektora Departamentu Strategii Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej Pani Wiktoria Saganowska, Dyrektor Instytutu Rozwoju Miast i Regionów Pan dr Wojciech Jarczewski, a także Zastępca dyrektora Instytutu Rozwoju Miast i Regionów Pani dr Aleksandra Jadach-Sepioło.
Prezydenci oraz burmistrzowie miast realizujących projekty w ramach ,,Planu Działań dla Miast” otrzymali certyfikaty WUF11. Ceremonia stanowiła zwieńczenie prac realizacyjnych nad programem towarzyszącym 11. sesji Światowego Forum Miejskiego oraz zainicjowała działania związane z Dziedzictwem WUF11. Więcej informacji na temat wydarzenia mogą Państwo przeczytać tutaj: https://pdm.irmir.pl/aktualnosci/podpisanie-dokumentu-plan-dzialan-dla-miast.-modelowa-lokalnosc''-na-wuf11.
29 czerwca 2022 r. na Scenie Głównej SDGs in Action, pod przewodnictwem Pani dr Aliny Muzioł-Węcławowicz, opiekunki merytorycznej wspierającej miasta w programie w Celu 11 Zrównoważone miasta i społeczności, odbyła się debata panelowa ,,11 SDG in Polish cities – different aspects, same purpose’’. W sesji wzięły udział przedstawiciele i przedstawicielki miast: Tychy, Leszno, Katowice oraz Oświęcim, którzy zaprezentowali realizowane projekty zgłoszone do Planu Działań dla Miast. Omówione przedsięwzięcia mają wymiar społecznych oraz inwestycyjnych ingerencji w przestrzenie publiczne, stanowiących bodźce dla wdrażania 11 SDG w warunkach lokalnych. Niektóre z nich koncentrują się na przekształcaniu dzielnic/centrów lokalnych, inne na integracji społecznej, zwłaszcza w dzielnicach rewitalizowanych, a inne na kształtowaniu nowej tkanki urbanistycznej w mieście. Wszystkie przedstawione projekty realizowane są w formule partycypacji społecznej. Bazując na doświadczeniach miast dyskusja koncentrowała się na następujących zagadnieniach:
- Jak zainicjować projekty wpisujące się w ideę zrównoważonego rozwoju w skali lokalnej?
- Jak nawiązać kontakt, zaprosić do współpracy i aktywizować najbardziej pasywne grupy społeczne?
- Jaki jest najefektywniejszy wzorzec działań w sferze przestrzennej i społecznej, dotyczący włączenia społecznego i zrównoważonego rozwoju?
- Jakie wnioski można wyciągnąć z działań na rzecz integracji i planowania przestrzennego, ukierunkowanych na zrównoważoną transformację?
Kolejne wydarzenie WUF11, bezpośrednio związane z programem stanowią przeprowadzone 29 czerwca 2022 r. warsztaty edukacyjne dotyczące gospodarki cyrkularnej odpadami, zrzeszające ośrodki, które przystąpiły do sieci edukacyjnych ,,Planu Działań dla Miast”. Podczas warsztatów wypracowano rekomendacje dla realizacji projektów Gospodarki Obiegu Zamkniętego we wszystkich obszarach cyrkularnego miasta. Spotkanie stanowiło także asumpt do wymiany doświadczeń pomiędzy miastami oraz prowadzenia rozmowy na temat realizowanych projektów wpisujących się w Cel 12 Zrównoważonego Rozwoju Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja.
Ostatniego dnia 11. sesji Światowego Forum Miejskiego w Pawilonie Polskim odbył się cykl wydarzeń poświęconych Planowi Działań dla Miast. W czterech sesjach omówione zostały Cele Zrównoważonego Rozwoju: Odpowiedzialna produkcja i konsumpcja (Cel 12), Innowacyjność, przemysł i infrastruktura (Cel 9), Działania w dziedzinie klimatu (Cel 13) oraz Czysta i dostępna energia (Cel 7).
Podczas sesji ,,GOZ w miastach’’ przybliżono sposoby poszukiwań przez polskie miasta innowacyjnych rozwiązań w zakresie zrównoważonej konsumpcji i produkcji. Polscy liderzy w prezentowanych dziedzinach (Warszawa, Kraków, Rybnik) oraz organizacja ekspercka (INNOWO) podzieli się swoimi doświadczeniami dotyczącymi planowania i realizacji zrównoważonej polityki żywieniowej. Omawiane projekty skupiały się na problemie zrównoważonego żywienia, także w kontekście przeciwdziałania marnowaniu żywności, systemu miejskich naczyń wielokrotnego użytku (Rybnik), a także zbiórki i dystrybucji niesprzedanej, ale przydatnej do spożycia żywności na targowiskach w celu rozdania jej potrzebującym (Warszawa). Powiązanym wątkiem dyskusji była kwestia strategicznego wdrażania gospodarki o obiegu zamkniętym poprzez włączenie tej koncepcji do dedykowanej strategii rozwoju miasta oraz ewentualnych działań, jakie miasta mogą podjąć w tym zakresie (Kraków, INNOWO). Sesję poprowadziła zastępca dyrektora Instytutu Rozwoju Miast i Regionów dr Aleksandra Jadach-Sepioło. Merytoryczne przygotowanie panelu zawdzięczamy także Pani dr Ewie Jastrzębskiej, ekspertce i trenerce współpracującej z biznesem i samorządami w zakresie zrównoważonego rozwoju, w programie skupionej na doradztwie miastom w Celu 12 Zrównoważonego Rozwoju Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja.
Panel ,,Innowacje – odporna infrastruktura – zrównoważony przemysł’’ stanowił okazję do zapoznania się z doświadczeniami czterech polskich miast we wprowadzaniu innowacyjnej odpornej infrastruktury rozwoju zrównoważonego oraz nowoczesnego przemysłu. Omawiane rozwiązania obejmowały nowy model organizacji transportu dla turystów w Bieszczadach z wykorzystaniem zero-emisyjnych pojazdów i nowych aplikacji uatrakcyjniających pobyt, partycypacyjne planowanie rozwoju miasta, promocję przemysłu 4.0, łączącą korporacje ponadnarodowe i firmy lokalne oraz hackathon, w którym powstają aplikacje ułatwiające adaptację do zmian klimatu i podnoszące jakość życia mieszkańców. Panel poprowadził prof. dr hab. Bolesław Domański, ekspert z zakresu rozwoju lokalnego i regionalnego, polityki regionalnej, rewitalizacji miast, wpływu korporacji ponadnarodowych na rozwój regionów, restrukturyzacji miast i regionów przemysłowych oraz współczesnych przemian przemysłu, w programie wspierający projektu miast wpisujące się w 9 Cel Zrównoważonego Rozwoju Innowacyjność, przemysł, infrastruktura. Prelegentami panelu byli przedstawiciele Rzeszowa, Ustrzyk Dolnych, Gliwic oraz Zduńskiej Woli.
Kolejna sesja związana z ,,Planem Działań dla Miast” ,,Działania miast na rzecz klimat’’ dotyczyła zagadnień odporności klimatycznej miast. W panelu udział wzięli przedstawiciele polskich miast różnej wielkości (Wrocław, Kielce, Jaworzno Łomianki) w których podjęte zostały działania na rzecz adaptacji struktur i społeczności miejskich do skutków zmian klimatu. Działania te koncentrowały się wokół budowy elementów zielonej / błękitno-zielonej infrastruktury miast i obejmowały zarówno konkretne inwestycje (np. nowe parki miast, zieleńce, nasadzenia drzew, rozwiązania w zakresie gospodarowania woda deszczową), jak i działania informacyjno-edukacyjne skierowane do mieszkańców. Przegląd doświadczeń zaprezentowanych podczas sesji ujawnił nie tylko uzyskane sukcesy, ale także potrzeby w budowaniu odporności klimatycznej współczesnych miast. Panel poprowadziła prof. dr hab. Barbara Szulczewska, ekspertka z zakresu błękitno-zielonej infrastruktury, przyrodniczych podstaw planowania przestrzennego i planowania rozwoju miast, ekofizjografii oraz rolnictwa miejskiego. W programie ,,Plan Działań dla Miast” prof. dr hab. Barbara Szulczewska doradza miastom w projektach skupiających się na 13 Celu Zrównoważonego Rozwoju Działania na rzecz klimatu.
Ostatnia sesja poświęcona programowi ,,Plan Działań dla Miast” towarzysząca 11. sesji Światowego Forum Miejskiego wpisywała się w 7 Cel Zrównoważonego Rozwoju Czysta i dostępna energia. Temat sesji ,,Neutralność klimatyczna miast. Czy to jest możliwe?’’ koncentrował się na osiągnięciach polskich miast w zakresie transformacji energetycznej oraz poszukiwaniach innowacyjnych dróg prowadzących do neutralności energetycznej. Przedstawiciele Wałbrzycha, Konina i Końskich podzielili się swoimi doświadczeniami w zakresie realizacji projektów intensywnej transformacji z energochłonnych, konwencjonalnych paliw na wykorzystanie OZE w produkcji energii w skali lokalnej oraz w kierunku budynków pasywnych. W rozmowie przybliżony został nowy model współpracy lokalnej w postaci klastrów energii w Koninie i w Końskich, jak również wałbrzyska sieć klastra energetycznego obejmująca miasto i gminy osiedlowe, powstała w ramach programu rewitalizacji tej strefy, czy specjalny program likwidacji niskiej emisji dwutlenku węgla w centrum miasta poprzemysłowego. Doświadczenia te stanowiły kanwę do dyskusji o kolejnych etapach do uzyskania neutralności klimatycznej polskich samorządów. Sesję poprowadził Andrzej Rajkiewicz, ekspert z zakresu projektów skupiających się na poszanowaniu energii, specjalizujący się w zagadnieniach finansowania termomodernizacji budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej, doradzający w projektach zgłoszonych do programu skupionych na zagadnieniach związanych z 7 SDG.
Wszystkich, którzy nie mogli uczestniczyć w wydarzeniach, które odbyły się w przestrzeniach Centrum Kongresowego w Katowicach zachęcamy do obejrzenia relacji z Pawilonu Polskiego na kanale Youtube Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR: https://www.youtube.com/channel/UCEfHwAsL1saVTUktuv3elvw.