Ełk

Wstęp

Towarzyszący 11. Światowemu Forum Miejskiemu „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” (PDM) to program unikatowy w skali europejskiej. Łączy ponad sto polskich miast, które w różnorodny sposób odpowiadają na lokalne wyzwania zgodne z celami zrównoważonego rozwoju określonymi w Agendzie 2030. Jego celem jest włączenie polskich miast w światową dyskusję na temat trendów zrównoważonej urbanizacji oraz popularyzacja ich wdrażania w ramach zadań własnych miast.

Kryterium kwalifikacji do programu stanowiły dotychczasowe osiągnięcia miast w wybranym celu zrównoważonego rozwoju Agendy 2030. O unikatowym charakterze „Planu Działań dla Miast” przesądza przedstawienie w jednej inicjatywie bogactwa różnorodnych doświadczeń, którymi polskie miasta mogą dzielić się z innymi. Program PDM prowadzony był równolegle do prac nad nową Krajową Polityką Miejską 2030 i stanowi jeden z projektów strategicznych ujętych w KPM 2030. Pokazuje dobre praktyki wypracowane już przez polskie miasta w ostatnich latach, aby mierzyć się z wyzwaniami w 17 celach, w tym ubóstwem mieszkańców, nierównościami społecznymi, barierami w rozwoju gospodarczym czy zmianami klimatu. Jednocześnie jak w soczewce dokument skupia się na 2022 roku i ukazuje bogactwo projektów zaplanowanych w miastach na ten rok. Chociaż Światowe Forum Miejskie trwa kilka dni, poprzez te działania jest obecne w ponad 100 polskich miastach przez cały okres realizacji „Planu Działań dla Miast”.

Ełk bierze udział w Programie „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” z projektem „Nowe perspektywy – czas na zmiany”, co przyczyni się do pozostawienia trwałego wkładu w wypracowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju polskich miast dzięki wymianie doświadczeń. Włączając się w światowy trend zrównoważonej przemiany przestrzeni miejskich oraz realizując projekt w ramach „Planu Działań dla Miast”, Ełk uczestniczy w dyskusji na temat rozwoju terenów zurbanizowanych oraz tworzenie platformy dla systematycznego udoskonalania i wdrażania dobrych wzorców w lokalnych politykach miejskich. PDM ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych przedsięwzięć wypełniających Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz promocję osiągnięć poszczególnych miast w ich wypełnianiu, istotnych z perspektywy miast oraz szukania odpowiedzi na lokalnie występujące problemy, niezależnie od skali projektów lub działań.

Działania Ełku realizowane w ramach „Planu Działań dla Miast” w projekcie „Nowe perspektywy – czas na zmiany” odwołują się do 10. Celu Zrównoważonego Rozwoju, tj. Mniej nierówności. Realizacja tego projektu wpisuje się w rozstrzygnięcia strategiczne w dokumentach strategicznych Ełku wymienionych w raporcie. Zapraszamy do lektury raportu i zapoznania się z wyzwaniami i osiągnięciami Ełku.

Rozdział 1. Przyczyny podjęcia przez Ełk działań w Celu 10. Mniej nierówności

1.1. Krótka charakterystyka miasta

Miasto Ełk leży w północno-wschodniej Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, na pojezierzu ełckim – jednym z najpiękniejszych krajobrazowo zakątków w Polsce, w którym dominują rozległe kompleksy leśne, malownicze jeziora, pagórki, doliny morenowe i równiny. Ełk pełni rolę głównego regionalnego ośrodka przemysłowego i usługowego oraz centralnego ośrodka miejskiego w podregionie ełckim. Jest to także miasto o bogatym dziedzictwie kulturowym, na terenie którego działają trzy instytucje kultury (Ełckie Centrum Kultury, Muzeum Historyczne w Ełku, Miejska Biblioteka Publiczna). Ponadto znajdują się tu 32 obiekty zabytkowe objęte ochroną prawną, m.in. zamek krzyżacki, domy i kamienice oraz zabytki techniki (most drogowy, wieża ciśnień, obiekty kolejki wąskotorowej), cenne obiekty architektury sakralnej, park miejski, a także historyczny układ urbanistyczny śródmieścia i przestrzenny układ komunikacyjny Ełckiej Kolei Wąskotorowej.

Rycina 1. Ełk – zdjęcie z lotu ptaka (źródło: UM Ełk)

Kluczowym impulsem do rozwoju miasta stało się otwarcie w 1885 roku linii kolejowej łączącej Ełk z Piszem i Olsztynem. W latach 1893-1894 wybudowano drugi tor na odcinku Ełk – Korsze, a wiosną 1914 roku została oddana do użytku kolej wąskotorowa Ełk – Turowo. Na początku XX wieku Ełk stał się ważnym węzłem kolejowym prowincji wschodniopruskiej, a rozwój aglomeracji spowodował konieczność budowy miejskiej infrastruktury technicznej i komunalnej. W 1945 roku w wyniku działań wojennych, zniszczeniu uległo blisko połowa zabudowy miasta. Po II wojnie światowej Ełk znalazł się w granicach Polski. Zniszczone i wyludnione w czasie wojennej zawieruchy miasto zostało zasiedlone głównie mieszkańcami okolicznych powiatów i przesiedleńcami z Kresów. Lata powojenne i okres PRL to rozwój miasta w oparciu o przemysł. Wskutek przemian ustrojowych z końca XX wieku spadła jednak rola przemysłu, szybkie tempo rozwoju technologii zmieniło też jego oblicze. Przestała też tu stacjonować jednostka wojskowa, po której została się pusta zabudowa koszarowa zajmująca znaczną część centrum.

Rycina 2. Ełk – widok z jeziora (źródło: UM Ełk)

Współczesny Ełk jest miastem powiatowym o znaczeniu subregionalnym. Jest trzecim co do wielkości miastem województwa warmińsko-mazurskiego. Zajmuje 21,05 km² powierzchni i liczy blisko 62 000 mieszkańców (BDL GUS, 2020). Jest siedzibą władz miasta, powiatu ełckiego i gminy wiejskiej, która otacza miasto. Dziś miasto w coraz większej mierze staje się ośrodkiem turystycznym, wykorzystując walory przyrodnicze pojezierza ełckiego, jest też nadal regionalnym ośrodkiem usługowym i przemysłowym. Lokalizacja miasta w niedużej odległości od granicy państwa z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, Litwą i Białorusią nadaje mu ponadlokalny charakter. W skali makroregionu jest ono znaczącym drogowym i kolejowym węzłem komunikacyjnym. Przebiegają tędy drogi krajowe nr 16 i 65. Ełcki węzeł kolejowy jest natomiast największy na Mazurach i drugi – po węźle olsztyńskim – co do wielkości w województwie warmińsko-mazurskim. Jednak jego stan i układ infrastruktury sprawiają, że miasto cechuje jedna z najgorszych dostępności komunikacyjnej w Unii Europejskiej. Rozpoczęte i planowane inwestycje jak budowa drogi szybkiego ruchu Via Baltica (S61), budowa linii kolejowej Rail Baltica (E75), modernizacja linii kolejowych 38 i 219 czy utworzenie terminalu multimodalnego sieci TEN-T stanowią realną szansę na zmianę sytuacji w ciągu najbliższych lat i włączenie Ełku w sieć krajowych oraz międzynarodowych szlaków transportowych i komunikacyjnych.

Ełk to miasto o dużej kumulacji problemów społeczno-gospodarczych, które w większym stopniu mogłoby wykorzystywać swoje potencjały. Nagromadzenie negatywnych zjawisk można zaobserwować zwłaszcza w centrum miasta, tzw. Śródmieściu, co znalazło swoje odzwierciedlenie w „Programie Rewitalizacji Ełku na lata 2016-2023”. Wyznaczony obszar rewitalizacji zajmuje tylko 8% powierzchni miasta, ale zamieszkuje go blisko 28% populacji. Jest to z jednej strony najatrakcyjniejszy fragment miasta – najstarsza część Ełku z licznymi zabytkami, w tym terenem Ełckiej Kolei Wąskotorowej i terenami zielonymi nad rzeką Ełk i Jeziorem Ełckim. Jednocześnie jest to obszar o dużym natężeniu problemów społecznych, wymagający intensywnych działań wzmacniających spójność społeczną.

Ełk ma znaczne doświadczenie w działaniach ukierunkowanych na odnowę miasta. Jednym z kluczowych projektów, które stało się bazą do realizowanych działań modelowych, był streetworking. Streetworking to najprościej ujmując praca pedagogów i animatorów z osobami na ulicy (dosłownie i w przenośni), która pokazuje konstruktywne sposoby spędzania czasu i funkcjonowania w społeczeństwie w oparciu o normy powszechnie akceptowalne. Projekt realizowany w latach 2011-2012 pn. „Ełckie Centrum Rewitalizacji Społecznej” był programem podnoszenia kwalifikacji ełckich pedagogów i animatorów ulicznych, zwiększający liczbę kadry, jak i wypracowujący efektywne modele pracy. Dziś z tych doświadczeń czerpie nie tylko Ełk, ale i inne miasta. To doświadczenie i duży potencjał ełckich organizacji pozwoliły kontynuować i rozwijać działania związane z włączeniem społecznym.

1.2. Główne wyzwania i ich ujęcie w strategii rozwoju miasta

Miasto Ełk wraz z otaczającą wiejską gminą Ełk zostały wyznaczone w strategii wojewódzkiej jako Miejski Obszar Funkcjonalny Ełku (MOF Ełku). W 2014 roku obie gminy zawarły porozumienie międzygminne w sprawie współpracy w ramach MOF Ełku i przygotowały wspólną strategię rozwoju. Dążąc do kontynuowania i zacieśnienia partnerskiej współpracy, władze miejskie i gminne zdecydowały o aktualizacji strategii, która po przyjęciu w 2021 roku jest kluczowym dokumentem strategicznym obu samorządów (Strategia Rozwoju Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Ełku 2030).

Cel główny strategii wskazuje na konieczność wzrostu znaczenia i oddziaływania Ełku i jego obszaru funkcjonalnego we wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego. Dotyczy to szczególnie wymiaru gospodarczego, bazując na potencjałach usługowych, zdolności przyciągania nowych mieszkańców i poprawie dostępności komunikacyjnej w wymiarach lokalnym, regionalnym oraz międzynarodowych. Istotne znaczenie ma również utrzymanie atrakcyjności MOF Ełku jako miejsca do życia. Konkurencyjność obszaru w wielu wymiarach wynika z uwarunkowań środowiskowych. Jest to ważny aspekt kształtowania przywiązania mieszkańców do miejsca zamieszkania, jest też podstawą dla szeregu aktywności gospodarczych. MOF Ełk jest obszarem zróżnicowanym wewnętrznie, w którym występują tereny o szczególnej koncentracji problemów społeczno-gospodarczych. Wzmocnienie roli Ełku i jego obszaru funkcjonalnego nie może zatem się odbyć bez silniejszego włączenia tych obszarów w procesy rozwojowe, wzmocnienia spójności społecznej.

Rycina 3. Struktura celów Strategii Rozwoju Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Ełku 2030 (źródło: UM Ełk)

Dokumentem strategicznym wynikającym i ściśle powiązanym z kompleksowo realizowaną polityką rozwoju miasta jest Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ełku na lata 2019-2023. W szerokim znaczeniu oznacza działalność zmierzającą do poprawy standardów życia nie tylko grup marginalizowanych z uwagi na doświadczane dysfunkcje, problemy i bariery, ale wszystkich mieszkańców wspólnoty samorządowej. Tak rozumiana polityka społeczna obejmuje zagadnienia z dziedziny zatrudnienia, edukacji, kultury, wypoczynku, ochrony zdrowia oraz zabezpieczenia potrzeb materialnych i mieszkaniowych. Strategia wskazuje przede wszystkim cele i kierunki działań w sferze poprawy warunków życia i funkcjonowania mieszkańców miasta.

Cele Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ełku na lata 2019-2023

Źródło: UM Ełk

Miasto Ełk od wielu lat prowadzi działania rewitalizacyjne, które w perspektywie nadchodzącej dekady będę kontynuowane. Program Rewitalizacji Ełku na lata 2016-2023 jest kolejnym aspektem działań służących odnowie miasta, podejmowanych przez mieszkańców, podmioty publiczne, prywatne i pozarządowe oraz władze miejskie od 2004 roku. Obszar rewitalizacji obejmuje śródmieście Ełku – najpiękniejszą i zarazem dotkniętą najbardziej negatywnymi zjawiskami społecznymi część miasta. Stąd potrzeba kompleksowych przedsięwzięć natury społecznej, związanych z zagospodarowaniem podwórek i przestrzeni publicznych, remontami zasobu komunalnego czy aktywizowaniem ludności. Zaplanowane działania rewitalizacyjne są kompleksowe, skoncentrowane lokalnie i zaplanowane z aktywnym udziałem mieszkańców obszaru.

Głównym celem programu jest zaktywizowanie społeczne, gospodarcze i infrastrukturalne Śródmieścia jako obszaru zagrożonego marginalizacją i silniejsze włączenie go w procesy rozwojowe. Drogą do realizacji tego założenia mają być działania w sześciu celach operacyjnych, z których większość bezpośrednio dotyka sfery społecznej:

• Cel 1. Zwiększenie zatrudnienia i rozwój przedsiębiorczości;
• Cel 2. Zintegrowanie mieszkańców, zapobieganie i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz ograniczenie patologii społecznych;
• Cel 3. Poprawa jakości i dostępności usług społecznych i zdrowotnych;
• Cel 4. Podniesienie społecznej i gospodarczej atrakcyjności przestrzeni publicznych;
• Cel 5. Wzrost potencjału turystycznego, sportowo-rekreacyjnego i kulturalnego w oparciu o zasoby przyrodnicze i dziedzictwa kulturowego;
• Cel 6. Poprawa stanu technicznego budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej. Zwiększenie efektywności energetycznej.

Rozdział 2. Charakterystyka Celu 10. Mniej nierówności z perspektywy Ełku

Mimo obserwowanego w Ełku zmniejszającego się zapotrzebowania na świadczenia z pomocy społecznej nadal liczba ełczan wymagających wsparcia utrzymuje się na wyższym poziomie niż w miastach o podobnej funkcji – będących rdzeniami obszarów funkcjonalnych miast subregionalnych (Monitor Rozwoju Lokalnego, wskaźnik 7.3.1 „Osoby korzystające ze środowiskowej pomocy społecznej na 1000 mieszkańców”: Ełk – 46,26, średnia w grupie porównawczej – 37,55, mediana – 36,70). Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Miasta Ełk na lata 2019-2023 wskazuje, że województwo warmińsko-mazurskie odnotowuje najwyższy w kraju odsetek osób w gospodarstwach domowych doświadczających ubóstwa skrajnego. Według szacunków ponad 6% mieszkańców Ełku jest rocznie obejmowanych pomocą społeczną, w tym z powodu ubóstwa powiązanego z innymi trudnościami życiowymi. Głównymi przyczynami skłaniającymi osoby i ich rodziny do ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej są:

• długotrwała lub ciężka choroba,
• ubóstwo,
• niepełnosprawność,
• długotrwałe pozostawanie w bezrobociu,
• bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych.

Wśród gospodarstw domowych objętych pomocą społeczną najliczniejszą grupę stanowią gospodarstwa jednoosobowe oraz rodziny emerytów i rencistów.

Ubóstwo charakterystyczne jest dla środowisk wieloproblemowych, doświadczających bezrobocia, złych warunków mieszkaniowych i różnych dysfunkcji, w tym w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Program „Rodzina 500 plus” przyczynił się co prawda do zmniejszenia skali ubóstwa w rodzinach, jednak nadal trzeba je wspierać w kompetencjach opiekuńczo-wychowawczych, kształtowaniu prawidłowych wzorców i relacji w rodzinie, rozwoju dzieci i młodzieży, aktywności i integracji społecznej czy przezwyciężaniu trudności życiowych. Dlatego jednym z celów Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Miasta Ełk na lata 2019-2023 jest zmniejszenie skali zagrożenia mieszkańców wykluczeniem społecznym związanym z ubóstwem, biernością zawodową i bezdomnością (Cel 3.). Komplementarny z nim jest Cel 4. Kreowanie warunków rozwoju świadomej i zaangażowanej społeczności lokalnej.

Zjawisko ubóstwa jest szczególnie nasilone w śródmieściu, objętym procesem rewitalizacji. Według danych za 2020 rok niemal połowa wszystkich osób objętych pomocą społeczną z powodu ubóstwa zamieszkuje tę właśnie część miasta. Obszar rewitalizacji jest także miejscem koncentracji zjawisk towarzyszących ubóstwu takich, jak: bezrobocie, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, uzależnienia, niski poziom aktywności społecznej. Dodając do tego znaczną liczbę osób niepełnosprawnych i starszych, mamy pełny obraz kryzysu społecznego w centralnej części Ełku. Co istotne, monitoring realizacji Programu Rewitalizacji Ełku na lata 2016-2023 wskazuje, że w 2020 roku zjawisko ubóstwa nasiliło się (wzrost o 31 osób na obszarze rewitalizacji, przy spadku wartości dla całego miasta o 47 osób rok do roku).

Wyzwaniem polityki społecznej Ełku, w tym w ramach procesu rewitalizacji, jest zatem intensyfikacja działań skierowanych do osób/rodzin w najtrudniejszym położeniu, doświadczających wielu problemów powodujących ich coraz silniejsze wykluczenie z życia społeczno-gospodarczego. Osoby zaliczane do grup zagrożonych marginalizacją w dalszym ciągu wymagają kompleksowego wsparcia i stworzenia niezbędnych warunków do integracji ze społeczeństwem. Realizacja miejskich strategii i programów dzięki wdrażaniu zdefiniowanych celów i działań ma doprowadzić do ograniczenia negatywnych zjawisk społecznych, intensyfikacji rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i poprawy jakości życia mieszkańców. Istotne jest zwłaszcza wpieranie rodzin, aby zapobiec takim zjawiskom jak dziedziczenie biedy, przemoc, uzależnienia, bezradność opiekuńczo-wychowawcza.

W tym aspekcie szczególną rolę przypisuje się instytucjom publicznym, przede wszystkim Miejskiemu Ośrodkowi Pomocy Społecznej w Ełku (MOPS), który wspiera rocznie około 300 rodzin przeżywających trudności opiekuńczo-wychowawcze. MOPS w Ełku aktywnie poszukuje i stosuje różnorodne rozwiązania służące wsparciu mieszkańców miasta m.in. za pośrednictwem swojej jednostki, funkcjonującej od 2019 roku – Ełckiego Centrum Rewitalizacji Społecznej „Stajnia”. Z pomocą ludności obszaru rewitalizacji samorząd miejski tworzy kolejne przestrzenie i obiekty, które będą służyć działalności społecznej w Śródmieściu, w myśl hasła modelowej rewitalizacji Ełku: „Ludzie działają, by tworzyć miejsca”.

Rycina 4. Ełckie Centrum Rewitalizacji Społecznej Stajnia (źródło: UM Ełk)

Rozdział 3. Modelowa lokalność na przykładzie działań Ełku w Celu 10. Mniej nierówności

3.1. Działania Ełku w drodze do realizacji Celu 10. Mniej nierówności w ostatnich latach

Ełk jest pionierem streetworkingu, czyli pracy z dziećmi/młodzieżą polegającej na kreowaniu ich wolnego czasu w sposób aktywny i rozwojowy w miejscu codziennego przebywania. Potrzeba pracy za pomocą tej metody wynikła z zaobserwowanych problemów w funkcjonowaniu rodzin. Emigracja na dużą skalę, coraz większa aktywność zawodowa, pęd życia i ogromny stres wynikający z takiej sytuacji, deficyt autorytetów, rozwój technologii i mediów elektronicznych mają duży wpływ na funkcjonowanie i relacje między członkami rodziny. Nasilenie problemów natury społecznej powodowało wzrost liczby tzw. „dzieci ulicy”.

Praca streetworkerów została w Ełku zainicjowana w 2009 roku jako rozwiązanie profilaktyczne, uzupełniające tradycyjny system pomocy i wspierania rodzin. W ramach Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych został stworzony projekt „Daj mi szansę, ja też potrafię”. W tamtym czasie streetworking był nadal metodą innowacyjną i miastu zależało na działaniu, które przyczyniałoby się do podniesienia kompetencji osób zajmujących się pedagogiką ulicy w Ełku i być może rozszerzeniem tej formy pracy socjalnej na inne miasta. Z tej potrzeby wyrósł projekt „Ełckie Centrum Rewitalizacji Społecznej”, polegający na utworzeniu szkoły animacji i streetworkingu, który otrzymał wyróżnienie w konkursie Polska Pięknieje – 7 cudów funduszy UE. Po ukończeniu zajęć teoretycznych grupa 20 przeszkolonych pedagogów pracowała z dziećmi i młodzieżą na ulicach w ramach zajęć praktycznych.

Wieloletnie doświadczenia w pracy metodą streetworkingu i realizacja wielu projektów pokazują, jak ważne jest angażowanie młodych ludzi i społeczności, w której żyją, we wszelkie działania, które mogą wpływać na zmianę postrzegania rzeczywistości, postawę a przede wszystkim wzrost poczucia wartości.

Bazując na dorobku streetworkingu w Ełku, tworzone są programy, miejsca i projekty, które dają lokalnej społeczności przestrzeń do aktywności i rozwoju na wielu płaszczyznach. Zgodnie z hasłem ełckiej rewitalizacji „Ludzie działają, by tworzyć miejsca” reintegracja społeczna odbywa się poprzez zapewnianie mieszkańcom przestrzeni do aktywności, np. kamienicy oddanej do użytku organizacjom pozarządowym, Ełckiego Centrum Rewitalizacji Społecznej „Stajnia”, Klubu Seniora, zmodernizowanych podwórek i przestrzeni publicznych. Inwestycjom towarzyszą projekty społeczne. W 2022 roku zakończy się remont zabytkowej sali sportowej, która ma być kolejnym miejscem do realizacji inicjatyw ełczan.

Od 1 lipca 2016 do 31 października 2018 roku Gmina Miasto Ełk realizowała projekt „Nowe Śródmieście Miasta Ełk – wzór na rewitalizację”. Koncepcja ta otrzymała dofinansowanie w konkursie „Modelowa rewitalizacja miast”, który został ogłoszony przez ówczesne Ministerstwo Rozwoju. Zadania koncentrowały się na ełckim Śródmieściu, jego mieszkańcach i ich problemach. Ideą projektu było wypracowanie uniwersalnego i skutecznego modelu działań w zakresie ożywienia tego fragmentu miasta, bazując na doświadczeniach w zakresie streetworkingu i kreowania przestrzeni społecznej. W ramach projektu zrealizowano m.in.:

• Modelową Szkołę Animatorów i Pedagogów Społecznych, w skład której wchodziły:
• warsztaty kompetencji streetworkera (pedagoga ulicy),
• Młodzieżowa Akademia Rewitalizacji (warsztaty dla dzieci i młodzieży),
• inicjatywy w ramach Programu Sąsiedzkiego (przygotowanie i realizacja miniprojektów – pomysłów mieszkańców),

Rycina 5. Akademia Rewitalizacji (źródło: UM Ełk)

Rycina 6. Miniprojekt street workout (źródło: UM Ełk)

• konsultacje społeczne aktualizacji Programu Rewitalizacji Ełku (uzupełnienie o nowe projekty),

Rycina 7. Konsultacje społeczne dotyczące zagospodarowania przestrzeni miejskiej (źródło: UM Ełk)

• polityka funkcjonalna Ełckiego Centrum Rewitalizacji Społecznej,
• programy aktywizacji zawodowej mieszkańców Śródmieścia,
• inwentaryzacja nieruchomości w Śródmieściu,
• koncepcje architektoniczno-urbanistyczne wybranych obszarów w Śródmieściu,
• dokumentacja techniczna dla wybranych przedsięwzięć,
• działania edukacyjne z zakresu rewitalizacji.

Rycina 8. Nowe Śródmieście Ełku – Wzór na Rewitalizację (źródło: https://www.rewitalizacja.elk.pl/o-projekcie-nowe-srodmiescie-miasta-elk-wzor-na-rewitalizacje)

3.2. Modelowa lokalność – dobra praktyka miasta

Ełckie Centrum Rewitalizacji Społecznej „Stajnia” (ECRS „Stajnia”) działa od 2019 roku. Swoim zakresem obejmuje pomoc i współdziałanie z różnymi podmiotami, partycypację społeczną, aktywizację, wsparcie kooperacji usług społecznych i formowanie nowej przestrzeni społecznej na rzecz mieszkańców Ełku.

Celem działalności „Stajni” jest:

• prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii,
• prowadzenie Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Ełku dla rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie,
• wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych,
• zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych,
• reintegracja społeczna i zawodowa osób i rodzin znajdujących się w kryzysie oraz w sytuacji ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym.

Z udostępnionych pomieszczeń korzystają różne podmioty: Poradnia Rodzinna, Punkt Konsultacyjny dla osób doświadczających przemocy w rodzinie, Lokalny Okręgowy Ośrodek Pomocy Pokrzywdzonych Przestępstwem, Młodzieżowy Klub Integracji Społecznej, Klub Seniora „Senior+”, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, Ełcki Uniwersytet Trzeciego Wieku. Odbywają się tu cykliczne spotkania Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Dodatkowo pomieszczenia udostępniane są podmiotom i organizacjom prowadzącym działania na rzecz rodzin ze środowiska lokalnego, przede wszystkim z obszaru rewitalizacji.

Pomieszczenia ECRS „Stajnia” udostępniane są nieodpłatnie. Warunkiem korzystania z nich jest prowadzenie działań wpisujących się w Program Profilaktyki.

W „Stajni” są w szczególności realizowane następujące zadania:

• zapewnienie całodobowego wsparcia osobom/rodzinom w kryzysie w Ośrodku Interwencji Kryzysowej dotyczącej przemocy w rodzinie, w tym uzależnień,
• poradnictwo specjalistyczne skierowane do osób/rodzin w kryzysie,
• aktywizacja społeczna i zawodowa osób, rodzin w kryzysie,
• organizacja działań na rzecz aktywnej integracji osób i rodzin w kryzysie,
• profilaktyka uzależnień poprzez edukację i organizowanie alternatywnych form spędzania wolnego czasu, m.in.: organizowanie czasu wolnego, dzieci, młodzieży, seniorów, osób dorosłych, rozwijanie zainteresowań, wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży, kształtowanie prospołecznych postaw,
• przeciwdziałanie izolacji i marginalizacji osób, rodzin w kryzysie, w tym zagrożonych wykluczeniem społecznym lub wykluczonych społecznie oraz ich aktywizacja nakierowana na działania zmierzające do poprawy jakości życia.

Efektem działań ECRS „Stajnia” było stworzenie takich mechanizmów wspierania osób, rodzin oraz dzieci i młodzieży, w szczególności dotkniętych różnymi problemami i kryzysami, które przyczyniają się do zmniejszenia skali tych problemów. Kluczową rolę pełnią specjaliści, animatorzy, pracownicy socjalni, asystenci rodziny realizujący działania w zakresie wsparcia i pomocy na rzecz osób potrzebujących i społeczność lokalnej. Utworzony w ECRS „Stajnia” Ośrodek Interwencji Kryzysowej prowadzi nie tylko działania wspierające osoby doświadczające przemocy, ale również przyczyniające się do włączenia społeczności lokalnej, organizacji i instytucji, w tym mediów, w aktywności na rzecz przeciwdziałania przemocy.

Kompleksowe, wieloaspektowe podejście do niesienia pomocy osobom będącym w kryzysie pozwoliło na lepszą koordynację działań instytucji, służb i podmiotów, dzięki czemu zwiększyła się ich skuteczność i powstała możliwość wzajemnego uczenia się, dzielenia wiedzą i doświadczeniem. Pozwoliło także efektywnie wykorzystać zasoby, instrumenty oraz wypracowane i sprawdzone współdziałanie. Dużym wsparciem w realizacji zadań były środki pochodzące z dotacji m.in. Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, a także w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia – Mazury 2014-2020 na realizację projektów.

Ponadto, w ECRS „Stajnia” są realizowane projekty socjalne, opracowane na podstawie rozeznanych potrzeb osób objętych pomocą społeczną, mające na celu reintegrację społeczną i aktywizację członków lokalnej społeczności. Mają na celu m.in. przełamywanie stereotypów dotyczących klientów pomocy społecznej. Tworzone są przez pracowników socjalnych i asystentów rodziny z myślą o poszczególnych grupach odbiorców. Projekty socjalne realizowane są dla rodzin, osób bezdomnych, osób najuboższych, samotnych, osób i rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie, osób niepełnosprawnych i z zaburzeniami psychicznymi. Działania służą zaktywizowaniu osób i zachęceniu ich do udziału w życiu społecznym, większego zaangażowania we własne środowisko lokalne. W ramach projektów budowana jest sieć współpracy z podmiotami ze środowiska lokalne. Środki na realizację projektów socjalnych w większości są pozyskiwane przez MOPS z zewnętrznych źródeł, ze środków Unii Europejskiej.

Projekty socjalne zrealizowane w ECRS „Stajnia” w latach 2019-2020:

• „Pomóc sobie – nie zapominając o innych”,
• „Nowe horyzonty”,
• „Stwórzmy lepsze jutro”,
• „Rodzinna przygoda",
• „Międzypokoleniowa przygoda”,
• „Biorę ŻYCIE w swoje ręce”,
• „Wiele umysłów-razem możemy wszystko”,
• „Ełcki Gang Słodziaków”,
• ,,Bezpieczna ulica, bezpieczna dzielnica”.

Wieloletnie doświadczenia Ełku, instytucji i organizacji działających w zakresie rewitalizacji i aktywizacji społeczno-zawodowej pozwalają na podzielenie się dobrymi praktykami dotyczącymi pracy metodą streetworkingu. Streetworking jest wyzwaniem wymagającym nie tylko dużych umiejętności, ale przede wszystkim kompetencji osobowościowych, bo to człowiek jest głównym narzędziem pracy. Nie każdy zawód zmusza do tego, aby angażować się w problemy i kłopoty innych, wychodząc na ulicę do obcych, początkowo nieufnych ludzi. Konieczne jest, aby osoba chcąca pracować z dziećmi ulicy była:

• cierpliwa,
• otwarta i komunikatywna,
• autentyczna,
• wyrozumiała,
• silna psychicznie.

Ważne jest, aby oprócz cech osobowościowych pedagodzy ulicy mieli też wsparcie szkoleniowe i superwizyjne.

Miejscem pracy streetworkerów zajmujących się dziećmi ulicy są miejsca, w których najczęściej mogą spotkać swoich potencjalnych odbiorców, a więc: ulice, bramy, place, podwórka, parki, kluby młodzieżowe, puby, bary, dyskoteki. Konieczne jest tu działanie według jasno ustalonego schematu, zaplanowanego zgodnie z obowiązującymi zasadami pracy socjalnej. Praca z dziećmi ulicy jest procesem, gdzie powoli, małymi krokami, realizuje się kolejne zaplanowane etapy. Z reguły praca z jedną grupą trwa około 3-4 lata – jest to czas, w którym w wyniku działań powinny zajść zmiany.

Rycina 9. Warsztaty kompetencji streetworkera (źródło: UM Ełk)

Ważnym elementem pracy streetworkerów jest przywrócenie prawidłowych relacji społecznych w środowisku. Budowanie postaw poszanowania praw człowieka, otoczenie opieką ludzi najbardziej bezbronnych i uczenie ich właściwego dbania o siebie. Praca streetworkerów ma na celu:

• propagowanie i kształtowanie właściwych postaw członków rodzin,
• zmianę nieprawidłowych przekonań na przekonania akceptowane społecznie,
• integrowanie rodzin dysfunkcyjnych z rodzinami o prawidłowych normach społecznych w celu pokazania innych, prawidłowych norm funkcjonowania rodziny.

Istotna jest zmiana przekonań, wskazywanie rozwiązań i sposobów, a nie nakazy.

O sukcesie działań w środowisku otwartym decyduje ciągłość pracy streetworkerów i animatorów. Nie mogą być to działania akcyjne, dlatego samorząd miasta Ełku zapewnia wsparcie rodzinom w środowisku otwartym w sposób ciągły. Praca streetworkerów i animatorów jest zaplanowana i finansowana w ramach realizacji Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii.

Streetworking krok po kroku

Źródło: UM Ełk

Działania pedagogów ulicy/streetworkerów odbywają się w obszarze szeroko rozumianej animacji, sportu, edukacji, kultury, akcji społecznych itp. Niezwykle ważne jest, aby w pracy z dziećmi i młodzieżą wykorzystywać metodę projektu, czyli realizacji określonych pomysłów grupy. Realizacja projektu jest to proces, który ma ogromną wartość w procesie rozwoju młodych ludzi, daje im poczucie sprawczości, wpływu na decyzje, uczy odpowiedzialności, uruchamia kreatywność i przede wszystkim zwiększa poczucie wartości. Poniżej przedstawiono przykłady projektów, wynikających z potrzeb młodych ludzi i zrealizowanych przy ich aktywnym udziale:

• „Miejscy surferzy” – poszerzenie oferty spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży przez organizację zajęć nauki i doskonalenia jazdy na longboardach; zwieńczeniem serii zajęć i warsztatów były zawody longboardowe;
• „Młodzież najmłodszym” – zaangażowanie młodych ludzi we wspólne działanie na rzecz innych mieszkańców – zagospodarowanie przestrzeni i zbudowanie placu zabaw dla dzieci; w ramach projektu zorganizowano uroczyste otwarcie placu zabaw połączone z festynem i konkursami dla dzieci;
• „Teatr profilaktyczny młodych liderów” – zadanie polegało na stworzeniu teatru profilaktycznego z wykorzystaniem młodych liderów – podopiecznych streetworkerów, z którymi od lat współpracowali; premiera spektaklu odbyła się w Ełckim Centrum Kultury;
• „Ambasadorowie marzeń” – organizacja spotkań profilaktycznych o charakterze motywującym z młodzieżą w szkołach i podczas imprez o charakterze masowym, tj. na eventach, festynach, koncertach itp. przy zaangażowaniu i aktywnym udziale młodych liderów – Ambasadorów Niemożliwego;
• „Lokalne Perspektywy” – przeprowadzenie Akademii Liderów, w ramach której młodzi ludzie nabyli kompetencje do pracy w środowisku otwartym, a następnie wraz ze streetworkerami pracowali w podwórkach obszaru rewitalizacji;
• „To jest moje miejsce, bo kocham to miejsce” – praca podwórkowa w przestrzeniach obszaru rewitalizacji, praca psychologa i psychologa środowiskowego, dogoterapia, obóz profilaktyczny, wyjazdy integracyjne, piknik rodzinny;
• „Wakacyjna Akademia Filmowa” – nakręcenie krótkometrażowego filmu (horroru) przedstawiającego problem przemocy psychicznej w szkole.

Z uwagi na ogromne obciążenia, jakie niesie ze sobą praca w charakterze streetworkera, i jednocześnie dbając o pełen profesjonalizm działań, konieczne jest wsparcie. Superwizja jest formą monitorowania pracy, której dobrowolnie poddaje się streetworker. Superwizor przygląda się procesowi pracy streetworkera i dzieli się z nim swoimi spostrzeżeniami, aby zwiększyć efektywność jego pracy indywidualnej i pracy w zespole. Superwizja ma charakter konsultacji, monitoringu i korekty ewentualnych błędnych posunięć. Cały zespół powinien mieć systematyczny kontakt z superwizorem, średnio raz w miesiącu. Superwizja jest też bardzo pomocna przy ewaluacji realizowanych działań.

3.3. Opis projektu w ramach ,,Planu Działań dla Miast. Modelowa lokalność’’

3.3.1. Krótka charakterystyka projektu

Projekt „Nowe perspektywy – czas na zmiany” realizowany będzie w drugim półroczu 2022 roku. Projekt stanowi element procesu modelowej rewitalizacji prowadzonej na terenie Śródmieścia. Składa się z dwóch działań.

Pierwszym z nich są działania streetworkerów „Nowe perspektywy” w obszarze animacji lokalnej i usług na rzecz społeczności lokalnej, bazujących na doświadczeniach miasta Ełk. Zakłada kolejne działania w zakresie usług na rzecz społeczności lokalnej:

• organizację działań wspierających integrację rodzin ze środowiskiem lokalnym, prowadzącą do aktywnego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnej,
• wspieranie rodziny w jej środowisku i przestrzeni publicznej (skwery, podwórka, place zabaw itp.) poprzez usługi streetworkera, poradnictwo specjalistyczne,
• realizację miniprojektów będących inicjatywami społeczności lokalnych,
• animację wolnego czasu całych rodzin i rozwijanie pasji zarówno dzieci i młodzieży oraz dorosłych.

Drugim działaniem skierowanym do mieszkańców obszaru rewitalizacji będą cykliczne spotkania pn. „Źródła”. Mają one na celu ukazanie bogactwa wielokulturowego, wielowyznaniowego społeczeństwa Śródmieścia, z wykorzystaniem miejsc i przestrzeni wykreowanych w ramach procesu rewitalizacji (m.in. „Stajnia”, zabytkowa sala sportowa). Spotkania wielopokoleniowe, prezentowanie różnych historii wrastania w Ełk będą niezwykle wzbogacające dla młodych ludzi. Będą również utrwalać pamięć o dawnych mieszkańcach miasta. Młodzi ludzie będą mieli okazję prezentować dorosłym to, co ich inspiruje do działania i aktywności twórczej. Podczas spotkań będą prezentowane historie ludzi, miejsc, organizacji pozarządowych, które istnieją i działają w mieście, twórców, artystów. Prezentacje będą miały formę dyskusji, prelekcji, wystaw oraz koncertów w zależności od potrzeb grup i osób. W ramach tego wieloletniego działania będą się odbywały dwa wydarzenia w roku – wiosną (symbol młodości) organizatorami inicjatywy będą ludzie młodzi, natomiast jesienią (symbol dojrzałości) dorośli i pokolenie 50+.

3.3.2. Realizacja i wdrażanie

W działaniu „Nowe perspektywy” są przewidziane narzędzia partycypacyjne stosowane w pracy streetworkerów – spotkania integracyjne w przestrzeni miejskiej, miniprojekty, zajęcia ruchowe, plastyczne, taneczne, muzyczne. Zadanie będzie realizowane przez streetworkerów na pięciu ełckich podwórkach. Będzie obejmować pracę z dziećmi, młodzieżą, dorosłymi i całymi rodzinami poza instytucją, czyli w środowisku przebywania rodzin wieloproblemowych wymagających wsparcia. Praca w środowisku zwiększy szansę na integrację społeczną w najbliższym otoczeniu. W ramach planowanego poradnictwa specjalistycznego zostanie opracowana diagnoza i indywidualny plan wsparcia rodziny:

• wsparcie psychologiczne i konsultacje indywidualne psychologa, który na bieżąco będzie reagować na pojawiające się trudności rodzinne/osobowościowe, będzie omawiać problemy rodzinne, w tym opiekuńczo-wychowawcze;
• specjalista ds. uzależnień będzie diagnozować rodzinę pod kątem występowania uzależnienia i przemocy.

Zorganizowane będą również eventy wielopokoleniowe:

• „Ełckie Dni Rodziny” – których celem jest propagowanie wartości rodzinnych, integracja społeczna, a także aktywne spędzanie czasu wolnego poprzez udział w piknikach, festynach, zajęciach sportowych, wycieczkach, a także spotkaniach tematycznych dotyczących rodziny;
• „Dzień Solidarności Międzypokoleniowej” – jest to dzień spotkań, integracji i zabaw, poświęcony promowaniu dialogu i solidarności międzypokoleniowej oraz upowszechnianiu tej idei wśród mieszkańców; w organizację wydarzenia są włączone organizacje pozarządowe zrzeszające ełckich seniorów oraz dzieci i młodzież.

Rycina 10. Ełckie Dni Rodziny (źródło: UM Ełk)

W ramach działania „Źródła” (przewidzianego do realizacji w latach 2022-2024) planuje się włączenie społeczne poprzez aktywności kulturalne współtworzone przez uczestników: koncerty, prelekcje, dyskusje, małe formy teatralne, warsztaty muzyczne, teatralne, zabawy z dziećmi itp., w zależności od potrzeb uczestników. W 2022 roku odbędzie się spotkanie pn. „Korzenie”, przeznaczone przede wszystkim dla młodych ełczan. Gośćmi specjalnymi będą członkowie Towarzystwa Miłośników Ełku (TME) oraz Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna. Spotkanie będzie miało na celu ukazanie tożsamości dawnych mieszkańców i historii Ełku oraz próbę nawiązania dialogu międzypokoleniowego. Wydarzeniu będzie towarzyszyć wystawa, prezentacja i wystąpienia ełczan, które przybliżą ich historie z pomocą prywatnych, archiwalnych zdjęć i kronik.

3.3.3. Produkty/rezultaty z odniesieniem do wskaźników zrównoważonego rozwoju

Produkty:

• 40 osób z około 15 rodzin to osoby z niepełnosprawnością, a także osoby szczególnie narażone na wykluczenie społeczne z problemem wielowymiarowym i wymagające szerokiego spektrum działań, mające utrudniony dostęp do usług społecznych; program skierowany będzie do osób zamkniętych w swoim środowisku, które wyznacza nieprawidłowe normy społeczne (bierność zawodową, alkoholizm, przemoc, niewydolność opiekuńczo-wychowawczą, akceptację zachowań nieakceptowalnych społecznie) oraz osób, które nie wykazują chęci podejmowania działań w celu zmiany swojej sytuacji; mają utrudniony dostęp do usług społecznych z uwagi na trudną sytuację materialną i nieprawidłowe wzorce rodzinne;
• dwie zrealizowane inicjatywy lokalne (miniprojekty) na rzecz społeczności;
• poradnictwo specjalistyczne – zadanie skierowane do dzieci i dorosłych (40 osób);
• trzy eventy wielopokoleniowe (Korzenie, Ełckie Dni Rodziny, Dzień Solidarności Międzypokoleniowej);
• 100 uczestników eventów wielopokoleniowych.

Rezultaty:

• kompleksowe wsparcie rodzin, w których występują problemy wielowymiarowe,
• dotarcie do rodzin, które z różnych przyczyn nie wykazują potrzeby poprawy własnej sytuacji,
• zmiana przekonań i wsparcie w rozwiązywaniu problemów,
• kształtowanie akceptowalnych norm poprzez pokazywanie rodzinom alternatywnych sposobów aktywnego spędzania czasu, przy wykorzystaniu infrastruktury miejskiej: sportowej, kulturalnej i rekreacyjnej,
• podniesienie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych, społecznych,
• zapobieganie uzależnieniom i przemocy,
• integracja i aktywizacja mieszkańców, zaangażowanie ich w sprawy wspólnoty lokalnej,
• nauka kreatywnego spędzania czasu i rozwijania pasji – wsparcie rodzin w rozwiązywaniu problemów.

Rozdział 4. Deklaracja kierunku dalszego działania w ramach Dziedzictwa WUF11 (WUF11 Legacy) w latach 2023-2024

W ramach działania „Nowe perspektywy”:

• „Rodzina – tu wszystko się zaczyna” – cykliczne zajęcia skierowane do całych rodzin w zakresie komunikacji międzypokoleniowej, wspierania rodziców, poradnictwa socjalnego oraz konsultacji indywidualnych i grupowych z różnymi specjalistami.
• „Aktywnie i zdrowo” – cykliczne zajęcia skierowane do całych rodzin, które swoim zakresem będą obejmować profilaktykę zdrowia, zdrowe odżywianie, spotkania z naturą.
• „Planeta rozwoju” – cykliczne zajęcia skierowane w szczególności do osób dorosłych, których celem będzie zwiększenie samoakceptacji i wiary w siebie. Planuje się również zajęcia rozwojowe dla dzieci i młodzieży. Tematyka zajęć będzie obejmować rozwój osobisty oraz trening poznawczy „Być tu i teraz”.
• Poradnia rodzinna – jej priorytetowym zadaniem jest wspomaganie rodziny w sytuacjach kryzysowych i w trudnych sytuacjach życiowych; w ramach poradni mieszkańcy Ełku mogą uzyskać fachową, nieodpłatną pomoc w formach:

1. konsultacji psychologicznych, pedagogicznych, socjoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży, rodziców,
2. poradnictwa rodzinnego i małżeńskiego,
3. poradnictwa prawnego,
4. grup dla kobiet współuzależnionych,
5. grupy DDA (dorosłe dzieci alkoholików),
6. grupa socjoterapeutyczna dla dzieci,
7. konsultacji indywidualnych dla rodzin z problemem alkoholowym,
8. konsultacji dla osób uzależnionych od narkotyków i ich rodzin,
9. pomocy osobom doświadczającym przemocy oraz pokrzywdzonych przestępstwem;

• Pikniki rodzinno-sąsiedzkie na ełckich osiedlach – mają na celu aktywizację społeczności lokalnej poprzez wspólne spędzenie czasu wolnego oraz integrację rodzin i mieszkańców Ełku.
• Dzień Solidarności Międzypokoleniowej – który ma na celu zbudowanie trwałego i skonsolidowanego pomostu porozumienia między pokoleniami oraz wzmacniania więzi i relacji międzypokoleniowej; obchodzone w formie warsztatów, konferencji, pikników, festynów.

Rycina 11. Miniprojekt festyn sąsiedzki (źródło: UM Ełk)

• Ełcka Karta Rodziny 3+, której celem jest umacnianie i wspieranie funkcji rodziny wielodzietnej, poprawa warunków materialnych tych rodzin, promocja modelu rodziny wielodzietnej, kształtowanie pozytywnego wizerunku rodziny wielodzietnej.
• Ełcka Karta Seniora 60+, której głównym założeniem jest m.in. zwiększanie dostępności do oferty kulturalnej, rekreacyjnej i sportowej organizowanej przez partnerów akcji, a także umacnianie roli i funkcji najstarszych mieszkańców miasta oraz poprawa ich warunków materialnych.

W ramach działania „Źródła”:

• Koncert „Nowalijki” (wiosna 2023)

Wydarzenie będzie odpowiedzią ełckiej młodzieży na spotkanie „Korzenie” z 2022 roku. Młode pokolenie zaprosi wszystkich do zapoznania się ze światem postrzeganym przez nich. Opowiedzą o teraźniejszym życiu w Ełku, perspektywach mieszania w małym mieście. Pokażą swoje ulubione miejsca i świat, w którym obecnie mieszkają. Spotkanie zakończy koncert.

• Spotkanie i prelekcja „Wspólny język” (jesień 2023)

Ma to być wspólne spotkanie międzypokoleniowe w przestrzeni doświadczeń i przeżyć, ukazujące dialog międzyludzki. Jego celem jest wspólne zdobywanie doświadczeń, wymiana i dzielenie się wiedzą i umiejętnościami między młodymi a starszymi. Ideą warsztatów będzie „uczenie rzeczy, których się teraz nie uczy”. Warsztaty zakończą się prelekcją znanego językoznawcy na temat użytkowania współczesnego języka przez młodzież w kontaktach między sobą i wpływu social mediów na obecny język polski.

•  Spotkanie „Język emocji” (wiosna 2024)

Dyskusja na temat rozpoznawania i nazywania emocji oraz poznania mechanizmu kierującego wyrażaniu naszych uczuć.

Jak rozmawiać z dziećmi i młodzieżą? Jak znaleźć kompromis? Jak mówić, żeby nas słuchano?

Celem jest nauka umiejętności radzenia sobie z uczuciami i emocjami w trudnych sytuacjach. Wydarzenie obejmie spotkanie z psychologiem i warsztaty, które pozwolą zrozumieć emocje oraz wyrażać je w odpowiedni sposób.

• Koncert młodsi#starsi, młodość vs dojrzałość, #dojrzałamłodość (jesień 2024)

Koncert, którego celem jest integracja młodzieży i osób starszych oraz upowszechnianie dialogu międzypokoleniowego. Przewidziane jest nagranie wspólnego teledysku, którego celem jest propagowanie idei, iż muzyka łączy pokolenia. Liderką w tym działaniu będzie Ewa Awramik – ełcka organizatorka działań muzycznych i wokalistka.

Rozdział 5. Rekomendacje na bazie doradztwa

Realizacja projektów na rzecz rodzin zakłada model sieciowania instytucji i podmiotów. Proponowane rozwiązanie ma na celu włączenie społeczne grup defaworyzowanych poprzez:

• sieciowanie instytucji, utworzenie rejestru podmiotów szerokiego otoczenia społecznego zainteresowanych realizacją działań na rzecz rodziny,
• koordynację i promocję wsparcia udzielanego rodzinom w odniesieniu do różnych pól realizacji zadań publicznych oraz działań sieci,
• mechanizmy koordynacji działań instytucji samorządowych na rzecz rodziny,
• tworzenie ramy organizacyjnej dla wzmacniania inicjatyw oddolnych na rzecz rodziny,
• tworzenie przestrzeni wymiany wiedzy, doświadczeń oraz rozwiązywania problemów,
• szerokie włączenie w proponowane kierunki aktywności wytypowanych w ramach przeprowadzonej diagnozy obszarów miasta szczególnie zagrożonych.

Włączenie rodziców w działania pedagogów ulicy, które przynoszą wymierne rezultaty w poprawie funkcjonowania dzieci na wielu poziomach. Nawiązanie relacji z rodzicami, opartej na zaufaniu, umożliwia głębszą asymilację ze społecznością lokalną. Rodzice dzięki takiej relacji również chętniej uczestniczą w zajęciach edukacyjnych wzmacniających ich kompetencje rodzicielskie i angażują się w rozwiązywanie problemów lokalnych.

Aktywizacja społeczna oparta na włączaniu społeczności lokalnych w możliwości wpływu na swoje środowisko lokalne – bardziej przyjazne, kolorowe i dostosowane do potrzeb mieszkańców (np. budowanie placów zabaw z wykorzystaniem pomysłów mieszkańców, remonty istniejących miejsc spędzania wolnego czasu).

Włączenie w działania środowiskowe dogoterapii, która pomaga w budowaniu relacji, integrowani poróżnionych grup, ale też wzmacniania indywidualne potencjały, empatię, obowiązkowość i pracę z emocjami. Dogoterapia umożliwia również rozwój psychospołeczny dzieci i młodzieży i jest fantastycznym sposobem spędzania wolnego czasu w konstruktywny sposób.