Gdańsk

Wstęp

Towarzyszący 11. Światowemu Forum Miejskiemu „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” (PDM) to program unikatowy w skali europejskiej. Łączy ponad sto polskich miast, które w różnorodny sposób odpowiadają na lokalne wyzwania zgodne z celami zrównoważonego rozwoju określonymi w Agendzie 2030. Jego celem jest włączenie polskich miast w światową dyskusję na temat trendów zrównoważonej urbanizacji oraz popularyzacja ich wdrażania w ramach zadań własnych miast.

Kryterium kwalifikacji do programu stanowiły dotychczasowe osiągnięcia miast w wybranym celu zrównoważonego rozwoju Agendy 2030. O unikatowym charakterze „Planu Działań dla Miast” przesądza przedstawienie w jednej inicjatywie bogactwa różnorodnych doświadczeń, którymi polskie miasta mogą dzielić się z innymi. Program PDM prowadzony był równolegle do prac nad nową Krajową Polityką Miejską 2030 i stanowi jeden z projektów strategicznych ujętych w KPM 2030. Pokazuje dobre praktyki wypracowane już przez polskie miasta w ostatnich latach, aby mierzyć się z wyzwaniami w 17 celach, w tym ubóstwem mieszkańców, nierównościami społecznymi, barierami w rozwoju gospodarczym czy zmianami klimatu. Jednocześnie jak w soczewce dokument skupia się na 2022 roku i ukazuje bogactwo projektów zaplanowanych w miastach na ten rok. Chociaż Światowe Forum Miejskie trwa kilka dni, poprzez te działania jest obecne w ponad 100 polskich miastach przez cały okres realizacji „Planu Działań dla Miast”.

Gdańsk bierze udział w Programie „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” z projektem „Gdańska strefa obiegu zamkniętego”, co przyczyni się do pozostawienia trwałego wkładu w wypracowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju polskich miast dzięki wymianie doświadczeń. Włączając się w światowy trend zrównoważonej przemiany przestrzeni miejskich oraz realizując projekt w ramach „Planu Działań dla Miast”, Gdańsk uczestniczy w dyskusji na temat rozwoju terenów zurbanizowanych oraz tworzenie platformy dla systematycznego udoskonalania i wdrażania dobrych wzorców w lokalnych politykach miejskich. PDM ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych przedsięwzięć wypełniających Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz promocję osiągnięć poszczególnych miast w ich wypełnianiu, istotnych z perspektywy miast oraz szukania odpowiedzi na lokalnie występujące problemy, niezależnie od skali projektów lub działań.

Działania Gdańska realizowane w ramach „Planu Działań dla Miast” w projekcie „Gdańska strefa obiegu zamkniętego” odwołują się do 12. i 4. Celu Zrównoważonego Rozwoju, tj. Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja oraz Dobra jakość edukacji. Realizacja tego projektu wpisuje się w rozstrzygnięcia strategiczne w dokumentach strategicznych Gdańska wymienionych w raporcie. Zapraszamy do lektury raportu i zapoznania się z wyzwaniami i osiągnięciami Gdańska.

Rozdział 1. Przyczyny podjęcia przez miasto Gdańsk działań w Celu 12. Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja oraz Celu 4. Dobra jakość edukacji

1.1. Krótka charakterystyka miasta

Gdańsk jest miastem na prawach powiatu i stolicą województwa pomorskiego. Położony jest strategicznie na wybrzeżu Bałtyku, u ujścia Motławy do Wisły, nad Zatoką Gdańską, w miejscu zbiegu ważnych szlaków handlowych i komunikacyjnych. Ponadtysiącletnia historia, kultura i gospodarka Gdańska związane są z Morzem Bałtyckim, wpływem wielu kultur, zwłaszcza związanych z krajami bałtyckimi i tradycjami hanzeatyckimi. Historycznie wiązało się to z intensywnym rozwojem handlu, w wyniku którego miasto stało się najważniejszym portem morskim Polski i jednym z głównych międzynarodowych węzłów transportowych nad Morzem Bałtyckim. Gdańsk był również miastem królewskim i hanzeatyckim, posiadał prawo do czynnego uczestnictwa w akcie wyboru króla, w XVI wieku był najbogatszym miastem w Rzeczypospolitej i należał do niezależnego terytorium miasta Gdańska. Uznawany jest za symboliczne miejsce wybuchu II wojny światowej oraz początku upadku komunizmu w Europie Środkowej. Na terenie miasta znajdują się liczne zabytki architektury.

Gdańsk leży na Żuławach Wiślanych, nadbrzeżna jego cześć na Mierzei Wiślanej, a zachodnie jego krańce na Pobrzeżu i Pojezierzu Kaszubskim. Z tego wynika jego duże zróżnicowanie przestrzenne i urozmaicone warunki środowiska przyrodniczego. Użytki rolne zajmują blisko 32% powierzchni gminy, tereny zielone – 24%, w tym znaczny jest udział lasów i zadrzewień – około 19% ogólnej powierzchni miasta. Istotny jest udział obszarów prawnie chronionych na terenie gminy – zajmują 28% jej powierzchni. Należą do nich fragment Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, pięć rezerwatów przyrody, trzy obszary chronionego krajobrazu, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe i pomniki przyrody. Ponadto na terenie Gdańska zlokalizowanych jest sześć obszarów Natura 2000.

Rycina 1. Gmina Miasta Gdańska – położenie w województwie pomorskim i Aglomeracji Trójmiejskiej (źródło: Program Ochrony Środowiska dla miasta Gdańska na lata 2021-2023 z perspektywą do roku 2025)

Gdańsk zamieszkuje 470 805 osób (BDL GUS, 2020). W 2019 roku odnotowano najwyższą liczbę mieszkańców w całej historii Gdańska – 470 907 osób i do tego roku liczba ludności Gdańska systematycznie wzrastała. Ludność w wieku produkcyjnym na koniec 2020 roku stanowiła 57,4% ogólnej liczby mieszkańców miasta. Wskaźnik obciążenia demograficznego, tj. stosunek liczby osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym, systematycznie wzrasta. Na koniec 2020 roku wyniósł 74,1 osób.

Współczesny Gdańsk to nowoczesna, europejska metropolia rozwijająca gospodarkę, oparta na wiedzy, prężnie rozwijające się centrum kultury, nauki, rozrywki i sportu, atrakcyjna baza turystyczna i światowa stolica bursztynu.

1.2. Główne wyzwania i ich ujęcie w strategii rozwoju miasta

Dokumentem, który najlepiej realizuje założenia Celu 12 w Gdańsku, jest Cyrkularna strategia dla Gdańska. Wizja strategii opiera się na pięciu filarach, z których Celowi 12. odpowiadają trzy: Miasto wykorzystujące zasoby z zachowaniem ich wysokiej wartości; Zrównoważone, zróżnicowane i osiągalne budownictwo; oraz Miasto propagujące kulturę kreatywności i innowacji.

Filar – Miasto wykorzystujące zasoby z zachowaniem ich wysokiej wartości w najbardziej bezpośredni sposób odpowiada za odpowiedzialną produkcję i konsumpcję. W takim mieście system gospodarowania odpadami przechodzi ogromną metamorfozę, istnieje monitoring pozwalający na zbieranie danych o odpadach komunalnych i przemysłowych, uruchamia się centra napraw i ponownego użycia, tradycyjne branże produkcyjne jak sektor spożywczy, usług oraz stalowy korzysta w transformacji na rzecz gospodarki cyrkularnej, lokalne centra zasobów zapewniają cenne materiały dla gdańskiego sektora budowlanego.

Filar – Zrównoważone, zróżnicowane i osiągalne budownictwo posiada system monitoringu śledzący wszystkie materiały budowlane w mieście, wykorzystuje wtórne materiały budowlane, dzięki współpracy architektów, lokalnych projektantów, deweloperów i władz miejskich.

Filar – Miasto propagujące kulturę kreatywności i innowacji umożliwia wymianę materiałów i energii w okolicznych parkach przemysłowych przy jednoczesnej współpracy różnych grup interesariuszy (instytucji publicznych, biznesy, świata akademickiego).

Gdańsk 2030 Plus. Strategia rozwoju Gdańska realizuje natomiast założenia Celu 4., mierząc się z wyzwaniem rozwojowym – Edukacja i kapitał społeczny i tak samo sformułowanym celem strategicznym. Cel ten zakłada m.in. tworzenie skutecznego systemu wielostopniowej edukacji na każdym etapie życia, rozwijanie partnerstwa edukacyjnego: rodziny, szkoły, społeczności lokalnej we współpracy z pracodawcami, uczelniami i innymi instytucjami sektora publicznego i niepublicznego, kształtowanie mobilności społecznej i zawodowej oraz tworzenie warunków dla aktywności obywatelskiej, samoorganizacji, wdrażania innowacji społecznych, współodpowiedzialności oraz solidarności społecznej.

Rozdział 2. Charakterystyka Celu 12. Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja oraz Celu 4. Dobra jakość edukacji z perspektywy Gdańska

Od początku XXI wieku Gdańsk przechodzi dynamiczne zmiany – dodatkowo wzmocnione przez pandemię COVID-19 w latach 2020-2022 – obejmujące wewnątrzmiejskie procesy oraz zewnętrze zmiany otoczenia gospodarczego, środowiskowego, społecznego i kulturowego. Przez ostatnie dwie dekady priorytetem dla miasta stał się zrównoważony rozwój, odpowiedzialność za środowisko oraz edukacja w tym zakresie, wzmocnione w ostatnich latach o przechodzenie na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Uświadomienie sobie nieprzecenionej wartości naturalnych zasobów poprzez budowanie świadomości ekologicznej oraz podejmowanie działań na rzecz zwiększenia odporności miasta i minimalizowania odpadów są kluczowe, by sprostać wyzwaniom środowiskowym i zadbać o miejski ekosystem.

Rozdział 3. Droga Gdańska do doskonałości w realizacji Celu 12. Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja oraz Celu 4. Dobra jakość edukacji

3.1. Działania miasta Gdańska – stanowiące dobre praktyki – w drodze do realizacji Celu 12. Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja oraz Celu 4. Dobra jakość edukacji

Działania, jakie w ciągu ostatnich lat intensywnej pracy miasto Gdańsk wypracowało w celu przechodzenia na gospodarkę o obiegu zamkniętym (GOZ) oraz edukację w tym temacie, można jednocześnie uznać za zbiór dobrych praktyk. Z tego powodu opisano oba zagadnienia ujęto poniżej, w jednym podrozdziale.

Gdańsk realizował w 2020 roku założenia Celu 4. m.in. poprzez następujące projekty:

• „Gdańsk – jeMy zdrowo” – program skierowany do placówek edukacyjnych, w których odbywa się żywienie zbiorowe, a jego głównymi celami są poprawa jakości żywienia i kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych, program realizowany w około 75% placówkach;
• „GratoSfera” – projekt, w ramach którego przy szkołach powstają miejsca swobodnej i kreatywnej zabawy na świeżym powietrzu dla dzieci z klas I–III;
• „Fitklasa” – nowa formuła gimnastyki korekcyjnej dla dzieci w klasach 0–III; zajęcia prowadzone są w taki sposób, by dzieci wykonywały odpowiednio długo intensywne ćwiczenia, które kształtują sprawność krążeniowo-oddechową, a tym samym obniżają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych;
• „Klasa w drodze” – program, w ramach którego część zajęć realizujących podstawę programową odbywa się poza szkołą, np. w instytucjach kulturalnych, edukacyjnych
• „Forum Młodych” – coroczna konferencja dla uczniów szkół średnich organizowana przez Europejskie Centrum Solidarności;
• „Gdańska Akademia Filozofii” – w ramach akademii uczniowie szkół średnich zostali zaproszeni do udziału w I zdalnej lekcji filozofii pt. „Herakles, Neo i Lord Vader na rozstajnych drogach”, która odbyła się na platformie TEAMS w grudniu 2020 roku; w lekcji uczestniczyło ponad 1400 uczniów;
• „Lekcje Przedsiębiorczości” – projekt skierowany do uczniów w wieku 13-18 lat oraz nauczycieli, służący rozwijaniu przedsiębiorczości przy wykorzystaniu innowacyjnych metod nauczania; w 2020 roku uczestniczyło w nim prawie 1100 uczniów z 26 szkół;
• „Gdańsk pod żaglami wiedzy” – w 2020 roku trwały prace nad wypracowaniem koncepcji nowego programu rozwijania kompetencji morskich i żeglarskich, uzupełniającego „Program Edukacji Morskiej”.

W kontekście kompleksowej realizacji 4. i 12. Celu Zrównoważonego Rozwoju Gdańsk dostosował struktury organizacyjne Wydziału Gospodarki Komunalnej w urzędzie miejskim do potrzeb realizacji celów z zakresu odpowiedzialnego postępowania z odpadami. W ten sposób powstał Zespół ds. Komunikacji i Edukacji w zakresie GOK, Referat ds. Logistyki i Monitoringu Systemu GOK oraz Referat ds. Wymiaru Opłat za GOK. Nowo powstały Zespół ds. Komunikacji i Edukacji przyjął założenia stanowiące od początku dobre praktyki postępowania z klientami: wyrazista, zwracająca uwagę, odważna komunikacja, przekaz realizowany z przeniesieniem ciężaru negatywnych emocji na pozytywne skojarzenia, pięć podstawowych kolorów frakcji, symbole większości kampanii – główny super bohater.

Rycina 2. Jeden z plakatów kampanii outdoorowych (źródło: UM w Gdańsku)

Rycina 3. Bohaterowie gdańskich kampanii odpadowych: Biola i Super Sorter (źródło: UM w Gdańsku)

W ramach Celu 12. Gdańsk, wsłuchując się w potrzeby mieszkańców, wypracował szereg materiałów pozwalających na bardziej świadomie zarządzanie własnymi odpadami. Zróżnicowane materiały są przeznaczone do miejsca ich wytwarzania. Przykładem takich działań jest umieszczenie na każdej altanie śmietnikowej w mieście tablic informacyjnych o prawidłowym postępowaniu z odpadami komunalnymi.

Rycina 4., 5.Tablice do wykorzystania przez ROD i umieszczone w każdej altanie śmietnikowej (źródło: UM w Gdańsku)

W podobne materiały wyposażone zostały gdańskie szkoły, które wraz z przygotowanymi przez urząd scenariuszami lekcji są doskonałym materiałem do samodzielnego przeprowadzania zajęć dydaktycznych.

Rycina 6., 7. Przykładowe tablice edukacyjne przekazywane przez UM w Gdańsku gdańskim szkołom (źródło: UM w Gdańsku)

Jedną z ważniejszych akcji Gdańska jest kampania „Gdańsk bez plastiku”, która trwa w mieście od lutego 2019 roku. Gdańsk jako pierwsze miasto w Polsce zrezygnował z plastikowych opakowań w murach urzędu miejskiego. Obecnie te zasady sukcesywnie przenoszone są do podległych miastu jednostkom i spółkom.

Rycina 8. Kampania „Gdańsk bez plastiku” i jej 10 zasad (źródło: UM w Gdańsku)

Okresy świąteczne czy sezonowe są doskonałą okolicznością do przypomnienia mieszkańcom o zasadach i zainspirowania do działań na rzecz „less waste”. Stąd też stale prowadzone są przez miasto kampanie edukacyjne np. „Nie wyrzucaj, podaj dalej” czy inne na okoliczność czasu wiosennych porządków czy świąt.

Rycina 9., 10. Grafiki w duchu „less waste” przygotowane na potrzeby okolicznościowych wydarzeń (źródło: UM w Gdańsku)

Rycina 11. Grafika dotykająca problemu marnowania żywności w okresie świąt Bożego Narodzenia (źródło: UM w Gdańsku)

Na chodnikach przy kilkunastu wpustach ulicznych i dwóch zbiornikach retencyjnych w Gdańsku pojawiły się, wykonane z użyciem ekologicznych farb, grafiki zwracające uwagę na problem zanieczyszczenia deszczówki odpadami z tworzyw sztucznych. Akcja ma na celu w jasny i czytelny sposób zakomunikować, jak nasze na pozór nieszkodliwe działania (np. wyrzucenie niedopałków papierosów na ulicę) mają realnie negatywny wpływ na stan środowiska.

Rycina 12. Przykładowa grafika na ulicach miasta Gdańska (źródło: UM Gdańsk)

Miasto wraz z Zakładem Utylizacyjnym Sp. z o.o. realizuje akcję „Wypożycz choinkę na Święta”, ma ona cel charytatywny i edukacyjny. Jej głównym celem jest uwrażliwianie na potrzeby zwierząt i przybliżanie zasad Gospodarki Obiegu Zamkniętego – „Pamiętaj, że drzewko, którym się zaopiekujesz w okresie świątecznym, wróci z powrotem do obiegu w momencie, w którym nam je oddasz. Zaopiekujemy się nim czule w naszej szkółce, tak by było gotowe na przyszły rok.”

Rycina 13. Grafika wykorzystana na okoliczność akcji „Wypożycz choinkę na Święta” (źródło: UM w Gdańsku)

Miasto Gdańsk uruchomiło aplikację „Czyste Miasto Gdańsk”, dzięki której użytkownicy mają możliwość do bieżącego śledzenia harmonogramu odbioru odpadów, ale co ważniejsze, posiada słownik odpadów, który jasno podpowiada jak prawidłowo postępować z odpadami, np. gdzie wrzucić „paragon”. Festiwal Czyste Miasto Gdańsk pozwala nabyć mieszkańcom realnych umiejętności i zdobycie wiedzy w jaki sposób prowadzić gospodarstwo domowe w duchu zero i less waste, poprzez możliwość udziału w warsztatach, tj. gotowanie z resztek, skorzystanie z usług krawcowej.

Rycina 14.,15. Aplikacja wskazuje również, gdzie znajdują się pojemniki do zużytego drobnego elektrosprzętu (źródło: UM w Gdańsku)

Dobrą praktyką miasta jest budowanie świadomości w zakresie nowych usług z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi (GOK) i kształtowanie nawyku korzystania z tych usług. W tym celu Gdańsk przeprowadził rozbudowę aplikacji mobilnej o mapę rzemieślników i usług napraw.

Rycina 16., 17., 18. Aplikacja Czyste Miasto Gdańsk wzbogacona o nowe zakładki GOZ (źródło: UM w Gdańsku)

Gdańska Eko Strefa to miejsce, w którym mieszkaniec dowie się o wszelkich projektach i kampaniach na rzecz ochrony środowiska naturalnego oraz zrównoważonego rozwoju, prowadzonych przez miasto. Odsłaniane są tu kulisy życia w idei zero waste, żeby pokazać, że wcale nie musi być ono trudne ani drogie! W dobie wszechobecnego konsumpcjonizmu zmiana nawyków może wydawać się trudna, jednak jest konieczna, aby poprawić sytuację planety. W programie znajduje się m.in. pokaz gotowania ze znanym kucharzem na żywo, rozmowy z blogerkami zero waste, warsztaty ekologiczne, na których można wykonać produkty dla siebie, praktyczne porady dla przedsiębiorców do wykorzystania w swoim biznesie, usługi krawieckie, spotkania ze specjalistami od mobilności. Strefa wzbogacona jest o stoisko Super Sortera, gdzie należy przejść ścieżkę edukacyjną od powstania odpadu do jego utylizacji i możliwość zdobycia nagród.

Rycina 19. Gdańska Eko Strefa (źródło: UM w Gdańsku)

Miasto przeprowadziło także kilkuodsłonową kampanię edukacyjną z zakresu kluczowych porad postępowania z odpadami, wdrożyło nowe narzędzia komunikacyjnych w Biurach Obsługi Klienta w urzędzie.

Dobrą praktyką jest pogłębianie wiedzy i procesu konsultacji oraz zarządzania relacjami ze środowiskiem zarządców nieruchomości oraz spółdzielni. W tym celu miasto zrealizowało cykl spotkań i warsztatów:

• z zarządcami w ramach Zespołu ds. rozwoju systemu Gospodarki Odpadami Komunalnymi zmierzającymi do rozwiązania lokalnych problemów i upowszechniania wiedzy z zakresu świadczonych usług miejskich z zakresu GOK – inicjatywa jest z założenia platformą współpracy angażującą do regularnych konsultacji wszystkich „uczestników” systemu, do wymiany informacji oraz wypracowywania rozwiązań usprawniających jego funkcjonowanie; zespół liczy około 60 osób, podzielony na cztery grupy tematyczne;
• z mieszkańcami w ramach Gdańskich Dyżurach Altanowych umożliwiającymi bezpośredni kontakt i upowszechnianie świadomości ekologicznej wśród mieszkańców.

Rycina 20. Gdańskie Dyżury Altanowe (źródło: UM w Gdańsku)

Dobrą praktyką miasta jest rozwój edukacji systemowej dzieci i młodzieży szkolnej. W tym celu prowadzono Wieloletni Program Edukacji Odpadowej, realizując zajęcia lekcyjnych z dziećmi wszystkich klas 0 i 2 szkół podstawowych, uruchomiono Pracownię Edukacji Ekologicznej w Domu Zdrojowym z zakresu less i zero waste skierowanego do dzieci wszystkich klas 4 i 6 szkół podstawowych oraz zorganizowano i upowszechniono serię szkolnych spektakli edukacyjnych „Kierunek: Planeta” dla uczniów szkół podstawowych wraz z warsztatami tłumaczący dzieciom temat kryzysu ekologicznego.

Rycina 21. Podsumowanie dotychczasowych działań w ramach Wieloletniego Programu Edukacji Odpadowej (źródło: UM w Gdańsku)

Rycina 22. Wizualizacja pracowni (źródło: UM w Gdańsku)

Rycina 23., 24. Spektakl „Kierunek: Planeta” grany w szkołach i w plenerze (źródło: UM w Gdańsku)

Dobrą praktyką jest pogłębienie świadomości w zakresie problemu nieprawidłowego gromadzenia odpadów nietypowych przy wiatach śmietnikowych. W tym celu miasto przygotowało:

• specjalne naklejki informacyjne (cztery rodzaje) na niewłaściwie pozostawione odpady przy altanach (właściciel nieruchomości na bieżąco uzyskuje informację, co niewłaściwie pozostawiono i jak w sposób prawidłowy postąpić z danym odpadem),
• kampanię edukacyjną #gdanskiealtany,

Rycina 26., 27. Przykładowe grafiki z kampanii outdoorowej (źródło: UM w Gdańsku) 

• rozbudowę usługi odbioru dużych elektroodpadów, o możliwość odbioru odpadów bezpośrednio domów pozwala w wygodny dla mieszkańca i bezpieczny dla środowiska sposób pozbyć się zużytego sprzętu,

Rycina 27. Przykładowa informacja przygotowana dla mieszkańców (źródło: UM w Gdańsku)

• instrukcję prawidłowego aranżowania altany śmietnikowej, do wykorzystania przez np. zarządców nieruchomości wielolokalowych.

Rycina 28. Elektroniczna wersja instrukcji prawidłowego aranżowania altany śmietnikowej (źródło: UM w Gdańsku)

Dobrą praktyką jest również rebranding tożsamościowy „Czyste Miasto Gdańsk” z nowym archetypem oraz poszerzoną aktywnością o GOZ i zrównoważony rozwój. Działanie ma za zadanie zmianę wizerunkową wszelkich inicjatyw komunikacyjnych i edukacyjnych realizowanych przez miasto w zakresie GOZ.

Dobrą praktyką Gdańska jest też rozbudowa działań kształtujących odpowiedzialne postawy minimalizujące zużycie zasobów i wpływ miasta (mieszkańca) na środowisko. Działania te zostały zaprezentowane poniżej.

• Konkurs „Gdański Eko Dom” umożliwiający wyłonienie osób funkcjonujących w duchu less waste, które się przedstawia jako przykład dla pozostałych mieszkańców miasta

Informacja od uczestniczki konkursu: „Do mycia ciała i włosów używam mydeł w kostce. Zamawiam hurtowo 2 razy do roku, czym chcę unikać zanieczyszczeń (jakbym zamawiała częściej to więcej kartonów, więcej kurierów itd.). Moje mydła mają nawet swoją podróżną woskowijkę w kaczuszki”

Rycina 29. Zdjęcie nadesłane na konkurs „Gdański Eko Dom” (źródło: UM w Gdańsku)

• Utrzymanie jadłodzielni

 „Hej, z tej strony Karolina i Karolina. Od dawna zdajemy sobie sprawę jak dużo żywności marnuje się w naszych domach. Postanowiłyśmy temu zaradzić! W jaki sposób? Co tydzień, zbieramy niezjedzoną żywność od znajomych oraz zaprzyjaźnionych sklepików i tworzymy z niej smakowite paczki, którymi dzielimy się z innymi. Zobaczcie sami!”

Rycina 30. Printscreen uczestniczki akcji organizowania żywności dla jadłodzielni (źródło: UM w Gdańsku)

• Akcje „less waste” na gdańskich targowiskach poprzez organizację stoisk edukacyjno-warsztatowych uświadamiających problem nadmiernego konsumpcjonizmu

Rycina 31. Stoisko krawcowej na jednym z gdańskich targowisk (źródło: UM w Gdańsku) 

• Akcja „Czarne Złoto Ogrodników” umożliwiająca wykorzystanie przez mieszkańców wyprodukowanego kompostu z odpadów bio zebranych z terenu miasta Gdańska

Rycina 32. Ekipa Gdańskich Usług Komunalnych Sp. z o.o. przekazująca mieszkańcowi Gdańska kompost wyprodukowany z odpadów bio w Zakładzie Utylizacyjnym Sp. z o.o. (źródło: Zakład Utylizacyjny Sp. z o.o. w Gdańsku) 

• „Sprzątanie Świata 2.0” to sprzątanie świata w nowej odsłonie, nie ma opierać się już tylko o dzieci z gdańskich szkół, ale dotyczyć dorosłych poprzez zaangażowanie całych rodzin, pracowników różnych firm, w tym samego Urzędu Miejskiego w Gdańsku; ma odbywać się od wiosny do jesieni

Rycina 33. Grafika akcji Sprzątanie Świata 2.0 (źródło: UM w Gdańsku)

Rycina 34. Grafika przedstawiająca wyniki pierwszej odsłony – wodnej (źródło: UM w Gdańsku)

Gdańsk przyjął za dobrą praktykę profesjonalizację i rozwój komunikacji on-line jako głównego kanału informacji o systemie GOK, działaniach GOZ i postepowania z odpadami. W tym celu wdrożył m.in. nową strategię komunikacji on-line skierowaną na najtrudniejszej grupy docelowej, przeprowadził badania społeczne dotyczące świadomości z zakresu GOK. Ale przede wszystkim prowadzi profesjonalne gromadzenie i analizowanie danych pozyskanych z działań komunikacyjnych i na jej bazie planuje kolejne działania komunikacyjno- edukacyjne.

3.2. Opis projektu wybranego do realizacji w ramach ,,Planu Działań dla Miast. Modelowa lokalność’’

3.2.1. Krótka charakterystyka projektu

Projekt „Gdańska strefa obiegu zamkniętego” przewiduje kontynuację szeregu działań edukacyjnych z poprzednich lat wymienionych powyżej. Działania te, łącząc założenia Celu 12. Agendy 2030 z Celem 4., mają za zadanie:

• kontynuację budowania świadomości nowych usług z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi (GOK) oraz kształtowania nawyku korzystania z tych usług, np. aplikacja mobilna „Czyste Miasto Gdańsk”, Festiwal „Gdańska Eko Strefa”, warsztaty less waste, kampania edukacyjna z zakresu kluczowych porad postępowania z odpadami, wdrożenie nowych narzędzi komunikacyjnych w Biurach Obsługi Klienta w urzędzie;
• pogłębianie wiedzy oraz zarządzania relacjami ze środowiskiem zarządców nieruchomości oraz spółdzielni mieszkaniowych, np. kontynuacja spotkań i warsztatów w ramach Zespołu ds. rozwoju systemu Gospodarki Odpadami Komunalnymi, kontynuacja spotkań z mieszkańcami w ramach Gdańskich Dyżurach Altanowych;
• kontynuację rozwoju edukacji systemowej dzieci oraz młodzieży szkolnej, np. Wieloletni Program Edukacji Odpadowej, działalność Pracowni Edukacji Ekologicznej w Domu Zdrojowym z zakresu less i zero waste, organizacja i upowszechnianie serii spektakli edukacyjnych „Kierunek: Planeta”;
• dalsze pogłębienie świadomości w zakresie problemu nieprawidłowego gromadzenia odpadów nietypowych przy wiatach śmietnikowych;
• rebranding tożsamościowy „Czyste Miasto Gdańsk” z nowym core targetem, archetypem oraz poszerzoną aktywnością o GOZ i zrównoważony rozwój;
• rozbudowę działań kształtujących odpowiedzialne postawy minimalizujące zużycie zasobów i wpływ miasta (mieszkańca) na środowisko, np. konkurs „Gdański Eko Dom”, akcja „Czarne Złoto Ogrodników”;
• profesjonalizację i rozwój komunikacji on-line jako głównego kanału informacji o systemie GOK, działaniach GOZ i postępowania z odpadami.

Miasto Gdańsk jako członek Unii Metropolii Polskich, w ramach prac zespołu ds. gospodarki odpadami komunalnymi, rozpowszechni Poradnik Dobrych Praktyk. Jak co roku, Gdańsk organizuje Samorządowe Forum Gospodarki Odpadami, podczas którego wraz z innymi samorządowcami dzieli się własnym doświadczeniem. Jest to doskonałe miejsce i okoliczność na upowszechnienie Poradnika Dobrych Praktyk oraz podzielnie się wiedzą w formie prelekcji. Na Forum docierają przedstawiciele gmin z całego kraju. W roku bieżącym forum przewidziane jest w miesiącu wrześniu.

3.2.2. Produkty/rezultaty z odniesieniem do wskaźników zrównoważonego rozwoju

Rezultatami projektu „Gdańska strefa obiegu zamkniętego” jest:

• zwiększony udział odbiorców on-line – dla aplikacji „Czyste Miasto Gdańsk” – 35 000 użytkowników;
• przygotowanie i upowszechnienie Poradnika Zarządcy Nieruchomości wśród zarządców Wspólnot Mieszkaniowych i Spółdzielni;
• „Sprzątanie Świata 2.0” – ilość zebranych odpadów – 2000 kg, liczba uczestników – 3000;
• program edukacyjny dzieci i młodzieży – liczba uczestników programu – 5000;
• Spektakl „Kierunek: Planeta” – liczba widzów – 4000;
• Gdańskie Dyżury Altanowe – realizacja w sześciu dzielnicach, 200 rozmów konsultacyjnych;
• konkurs „Gdański Eko Dom” – wyłonienie trzech reprezentantów;
• Festiwal „Czyste Miasto Gdańsk” – jedna edycja;
• „Czarne Złoto Ogrodników” – przekazanie 500 ton kompostu do wykorzystania przez mieszkańców;
• badanie „Świadomość mieszkańców w obszarze gospodarowania odpadami komunalnymi i odpowiedzialnego z nimi postępowania na terenie Gdańska”, którego wyniki pozwolą w sposób klarowny ocenić efektywność realizowanych przez miasto działań;
• planowane sporządzenie Gdańskiego Raportu Dobrych Praktyk; dokument będzie kompleksowo opisywał zrealizowane działania w ramach GOK, które pozwolą w łatwy i przystępny sposób zapoznać się z ofertą miasta, jak i z efektami ich wdrożenia; będzie mógł być również źródłem informacji do wykorzystania przez inne miasta.