Łomianki

Wstęp

Towarzyszący 11. Światowemu Forum Miejskiemu „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” (PDM) to program unikatowy w skali europejskiej. Łączy ponad sto polskich miast, które w różnorodny sposób odpowiadają na lokalne wyzwania zgodne z celami zrównoważonego rozwoju określonymi w Agendzie 2030. Jego celem jest włączenie polskich miast w światową dyskusję na temat trendów zrównoważonej urbanizacji oraz popularyzacja ich wdrażania w ramach zadań własnych miast.

Kryterium kwalifikacji do programu stanowiły dotychczasowe osiągnięcia miast w wybranym celu zrównoważonego rozwoju Agendy 2030. O unikatowym charakterze „Planu Działań dla Miast” przesądza przedstawienie w jednej inicjatywie bogactwa różnorodnych doświadczeń, którymi polskie miasta mogą dzielić się z innymi. Program PDM prowadzony był równolegle do prac nad nową Krajową Polityką Miejską 2030 i stanowi jeden z projektów strategicznych ujętych w KPM 2030. Pokazuje dobre praktyki wypracowane już przez polskie miasta w ostatnich latach, aby mierzyć się z wyzwaniami w 17 celach, w tym ubóstwem mieszkańców, nierównościami społecznymi, barierami w rozwoju gospodarczym czy zmianami klimatu. Jednocześnie jak w soczewce dokument skupia się na 2022 roku i ukazuje bogactwo projektów zaplanowanych w miastach na ten rok. Chociaż Światowe Forum Miejskie trwa kilka dni, poprzez te działania jest obecne w ponad 100 polskich miastach przez cały okres realizacji „Planu Działań dla Miast”.

Łomianki biorą udział w Programie „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” z projektem „Kampania edukacyjno-informacyjna dotycząca rewitalizacji Strugi Dziekanowskiej w Gminie Łomianki w celu zwiększenia adaptacyjności gminy na zmiany klimatu”, co przyczyni się do pozostawienia trwałego wkładu w wypracowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju polskich miast dzięki wymianie doświadczeń. Włączając się w światowy trend zrównoważonej przemiany przestrzeni miejskich oraz realizując projekt w ramach „Planu Działań dla Miast”, Łomianki uczestniczą w dyskusji na temat rozwoju terenów zurbanizowanych oraz tworzenie platformy dla systematycznego udoskonalania i wdrażania dobrych wzorców w lokalnych politykach miejskich. PDM ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych przedsięwzięć wypełniających Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz promocję osiągnięć poszczególnych miast w ich wypełnianiu, istotnych z perspektywy miast oraz szukania odpowiedzi na lokalnie występujące problemy, niezależnie od skali projektów lub działań.

Działania Łomianek realizowane w ramach „Planu Działań dla Miast” w projekcie „Kampania edukacyjno-informacyjna dotycząca rewitalizacji Strugi Dziekanowskiej w Gminie Łomianki w celu zwiększenia adaptacyjności gminy na zmiany klimatu” odwołują się do 13. Celu Zrównoważonego Rozwoju, tj. Działania w dziedzinie klimatu. Realizacja tego projektu wpisuje się w rozstrzygnięcia strategiczne w dokumentach strategicznych Łomianek wymienionych w raporcie. Zapraszamy do lektury raportu i zapoznania się z wyzwaniami i osiągnięciami Łomianek.

Rozdział 1. Przyczyny podjęcia przez Łomianki działań w Celu 13. Działania w dziedzinie klimatu 

1.1. Krótka charakterystyka miasta

Gmina Łomianki to gmina miejsko-wiejska, która obejmuje swym zasięgiem miasto Łomianki oraz siedem miejscowości wiejskich. Zajmuje 38,06 km² powierzchni i liczy nieco ponad 27  000 mieszkańców. Samo miasto zamieszkuje 17 080 osób (BDL GUS, 2020). Położona jest w centralnej Polsce, w województwie mazowieckim, w Powiecie Warszawskim Zachodnim, w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy. Łomianki to prężnie rozwijająca się gmina, o czym świadczy stały wzrost liczby mieszkańców, jak również liczby podmiotów gospodarczych. Wynika to w znacznym stopniu z jej położenia w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy. Z tego względu gminę Łomianki można byłoby zaliczyć do typowych gmin podmiejskich, z jednej strony stanowiących „sypialnię”, a z drugiej zaplecze usługowo-produkcyjne wielkiego miasta. Obraz ten komplikuje jednak to, że w granicach gminy znajdują się także obszary o dużym znaczeniu ekologicznym, w tym prawnie chronione.

Łomianki położone są w całości w otulinie Kampinoskiego Parku Narodowego, wchodzą też w skład Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Na obszarze gminy znajduje się wiele cennych ekologicznie obszarów, aż 30% jej powierzchni objęte jest formami ochrony przyrody o znaczeniu ponadlokalnym. Kampinoski Park Narodowy oraz Dolina Wisły to obszary, które wchodzą w skład europejskiego systemu Natura 2000. Na terenie gminy występują dwa rezerwaty przyrody: Jezioro Kiełpińskie i Ławice Kiełpińskie.

Rycina 1. Układ publicznych terenów zieleni starorzecza na tle form ochrony przyrody (źródło: oprac. własne)

Na walory przyrodnicze, ale także na możliwości rozwoju przestrzennego gminy, wpływają dwie rzeki: Wisła i Struga Dziekanowska do przypisu – dwa ujęcia , obecnie przekształcona w wg wód częściowo w rów melioracyjny. Wisła wyznacza wschodnią i północną granicę gminy, która biegnie środkiem koryta rzeki. Strefa brzegowa jest obudowana wałami przeciwpowodziowymi. Koryto rzeki jest nieregularne, z licznymi wyspami i łachami piaszczystymi, a jego szerokość na terenie gminy waha się od 300 do 800 m. i występują tam.

Struga Dziekanowska bierze swój początek w rejonie Burakowa, płynie równolegle do koryta Wisły, następnie skręca na zachód i przepływa przez starorzecza Wisły.  Rzeka uchodząc do Wisły poprzez śluzę na wale przeciwpowodziowym w rejonie Nowego Dziekanowa. Przepływ i stan wody jest związany z warunkami pogodowymi i wezbraniami Wisły (w okresach „suchych” ciek może lokalnie zanikać, a w okresach opadów i roztopów mogą występować lokalne podtopienia). W północnej części gminy, na terenie starorzeczy połączonych ze sobą ciekiem Struga Dziekanowska, znajdują się głównie fragmenty łęgów wierzbowo-topolowych, rzadziej łęgów olszowych, bądź też pozostałości tych zbiorowisk. Wzdłuż Strugi Dziekanowskiej znajdują się liczne zadrzewienia i zakrzewienia. Zachodnia część gminy składa się z mozaikowatego układu pól uprawnych i ugorów podlegających sukcesji wtórnej.

W ostatnich kilkunastu latach procesy rozwojowe w gminie cechowały się z jednej strony dużą dynamiką i żywiołowością, a z drugiej nawarstwiającymi się zaległościami w wyposażaniu terenów w infrastrukturę techniczną. W wyniku czego wytworzyła się luka infrastrukturalna, która ma niekorzystny wpływ na poziom życia mieszkańców, a także stan środowiska przyrodniczego.

Gmina Łomianki posiada niewiele terenów zieleni publicznej. Zdecydowaną większość terenów zieleni na omawianym terenie stanowią ogródki przydomowe, na których przeważają drzewa i krzewy ozdobne.

Rycina 2. Jezioro Fabryczne (źródło: fot. Aleksandra Jankowska)

Rycina 3. Jezioro Kiełpińskie (źródło: https://www.lomianki.pl/pl/miasto-mozliwosci/przyroda/9347,Rezerwat-przyrody-Jezioro-Kielpinskie.html)

Rycina 4. Struga Dziekanowska (źródło: oprac. własne, fot. Dariusz Dąbrowski)

Rycina 5. Jezioro Kiełpińskie (źródło: fot. Dariusz Dąbrowski)

1.2. Główne wyzwania i ich ujęcie w strategii rozwoju miasta

Obowiązująca Strategia Rozwoju Gminy Łomianki na lata 2016-2030 została przyjęta uchwałą nr XIV/177/2016 Rady Miejskiej w Łomiankach z dnia 26 lutego 2016 roku. Od jej uchwalenia główne wyzwania należy uznać za nadal aktualne. Docelową wizją określoną w tym dokumencie są Łomianki jako idealne miejsce do mieszkania, pracy i wypoczynku w Warszawskim Obszarze Funkcjonalnym. Przyjęte cele strategiczne zogniskowano w pięć przekrojowych strategicznych programów działań:

1. Efektywna przestrzenno-gospodarcza integracja Łomianek z Warszawskim Obszarem Funkcjonalnym i obszarem metropolitalnym Warszawy.
2. Konsekwentne likwidowanie opóźnień w rozwoju infrastruktury, w tym cel operacyjny 2.5 Zapewnienie odpowiedniej ochrony cennych przyrodniczo terenów i krajobrazów wokół KPN i Doliny Wisły poprzez regulację stosunków wodnych, rewitalizację terenów starorzecza Wisły, uwzględnianie ochrony w planach miejscowych.
3. Skuteczne zarządzanie publiczne, wzrost konkurencyjności, innowacyjności, dywersyfikacja i rozwój bazy ekonomicznej, w tym cel operacyjny 3.3. Gmina atrakcyjna dla potrzeb podwarszawskiej turystyki, w tym głównie turystyki weekendowej, baza infrastruktury turystycznej przystosowana do potrzeb rynku aglomeracji warszawskiej.
4. Niskoemisyjna i ekologicznie zrównoważona Gmina Łomianki, w tym cel operacyjny 4.6 Ścisła współpraca z gminami sąsiednimi (położnymi wokół KPN i Doliny Wisły w zakresie działań promocyjnych i szkoleniowych dotyczących edukacji ekologicznej i promocji OZE.
5. Wyzwolenie energii społecznej mieszkańców, aktywizacja społeczności lokalnych, aktywne rozwiązywanie problemów społecznych, w tym cel operacyjny 5.1. Zaangażowani i aktywni społecznie mieszkańcy i organizacje pozarządowe, cel operacyjny 5.4. Dzieci i młodzież zdrowe i aktywne ruchowo, zaangażowane społecznie, cel operacyjny 5.6 Aktywni i zaangażowani społecznie seniorzy.

Zgłoszenie się gminy Łomianki do realizacji Celu 13. wiąże się z planowanymi działaniami na rzecz adaptacji do zmian klimatu. Adaptacja do zmian klimatu to proces przystosowywania społeczeństwa do obecnych lub planowanych warunków klimatycznych i ich skutków. Czynność ta ma na celu minimalizację negatywnych konsekwencji lub maksymalizację korzyści z nich wynikających. Działania adaptacyjne to działania służące przystosowaniu całych obszarów w strukturach organizacji państwowej do zmiany otoczenia, zarówno w kontekście ochrony przed negatywnymi skutkami zmian klimatu oraz tworzenia lub podnoszenia jego odporności do obecnej i przyszłej zmienności klimatu, jak i wykorzystania szans związanych ze zmianami klimatu. Strategie, jakie obrały państwa Zachodniej Europy, przekładają się na regiony, jak i mniejsze ośrodki. Adaptacja do zmian klimatu jednak powinna mieć wymiar wielokontekstowy i rzadko powinna stanowić odrębne zjawisko.

Zarówno wizja, misja, najważniejsze wyzwania i cele wynikające ze Strategii Rozwoju Gminy Łomianki na lata 2016-2030 wpisują się wprost z cel 13 Działania w dziedzinie klimatu. Plan komunikacji zewnętrznej realizowany przez kampanię edukacyjno-promocyjną dotyczącą rekultywacja Strugi Dziekanowskiej pozwoli gminie przybliżyć tematykę działań w dziedzinie klimatu naszym mieszkańcom na przykładzie terenu starorzecza Wisły.

Rozdział 2. Charakterystyka Celu 13. Działania w dziedzinie klimatu z perspektywy Łomianek

W Łomiankach jest obecnie opracowywany  Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu dla Gminy Łomianki (MPA)  – jeden z pierwszych w kraju, który dotyczy tak niewielkiej jednostki jakiej jest gmina miejsko-wiejska. Dotychczas takie opracowania tworzyły wielkie miasta aglomeracyjne. Gmina Łomianki zdecydowała się na opracowanie własnego MPA właśnie z uwagi na świadomość znaczenia działań na rzecz zrównoważonego rozwoju i potrzebą rozwiązania problemów pojawiąjących się na terenie gminy. W poddanym konsultacjom społecznym dokumencie wskazana wizja wskazuje gminę jako miejsce zapewniające wysoką jakość życia mieszkańców i zrównoważony rozwój gospodarczy w warunkach zmieniającego się klimatu.

Jako najważniejsze działania łagodzące skutki zmian klimatycznych niezbędne do podjęcia przez gminę uznano działania związane są rozwojem błękitno-zielonej infrastruktury (BZI), dlatego w opracowaniu położono szczególny nacisk na to zagadnienie i przedstawiono dla niego odrębne cele operacyjne wraz z zadaniami szczegółowymi (s. 74). Są to:

• Cel 1: Zwiększenie powierzchni zieleni na terenie gminy,
• Cel 2: Podniesienie standardów pielęgnacji zieleni istniejącej na terenie gminy,
• Cel 3: Zwiększenie możliwości retencyjnych Strugi Dziekanowskiej,
• Cel 4: Zachowanie naturalnego charakteru terenów o najwyższych walorach przyrodniczych,
• Cel 5: Włączenie mieszkańców gminy do działań mających na celu łagodzenie skutków zmian klimatycznych.

Wybór rozwiązań opartych na naturze BZI ma za zadanie rozwiązać podstawowe problemy gminy z zakresu podatności miasta na zmiany klimatu: działania przystosowujące do ulewnych deszczy i powodowanych nimi podtopień, a także wysokich temperatur, fal upałów i suszy, pozyskiwanie terenów pod zieleń, działania odbudowy systemu małej retencji oraz rekultywacji głównego cieku Strugi Dziekanowskiej, właściwe utrzymanie infrastruktury przeciwpowodziowej oraz ochrona zieleni istniejącej. Wszystkie te działania mają być sprzężone z realizacją przedsięwzięć edukacyjnych, informacyjnych oraz promocyjnych ukierunkowanych na wzrost wiedzy mieszkańców na temat zmian klimatu i adaptacji do tych zmian.

Rozdział 3. Modelowa lokalność na przykładzie działań Łomianek w Celu 13. Działania w dziedzinie klimatu

Dotychczasowe działania na rzecz mitygacji i adaptacji gminy Łomianki do zmian klimatu miały charakter punktowy i obejmowały:

• pilotażowy program dotacyjny dla mieszkańców – Gminny Program Gromadzenia Wody (dofinansowanie montażu zbiorników naziemnych i budowy ogrodów deszczowych),
• program dofinansowania do wymiany pieców na paliwa stałe,
• zagospodarowanie nieruchomości pozostających we własności gminy rozwiązaniami BZI,
• warsztaty dla mieszkańców i kampanie edukacyjne dotyczące „łapania” wody deszczowej,
• powołanie międzywydziałowego zespołu ds. BZI i rekultywacji Strugi Dziekanowskiej,
• punktowo gospodarowanie fragmentów Strugi i przygotowanie do opracowania kompleksowej strategii komunikacji i planu działania z mieszkańcami dotyczącymi „błękitno-zielonego” produktu, jakim jest rekultywacja Strugi Dziekanowskiej. 

Przekonanie, że w podejmowanych działaniach brakuje systemowego podejścia doprowadziło do podjęcia decyzji o opracowaniu MPA. Wniosek w sprawie opracowania kompleksowej strategii związanej z ochroną klimatu gminy Łomianki zgłoszony został przez Komisję Dialogu Społecznego ds. zieleni i ochrony przyrody (oddolna organizacja przedstawicieli mieszkańców w gminie). Adaptacja do zmian klimatu to nowy wątek w polityce rozwojowej państw i miast, który ze względu na skalę problemu nie może być pomijany. Wdrożenie dokumentu poprawi bezpieczeństwo mieszkańców i zwiększy ochronę przed szkodliwymi skutkami zmian klimatu. Dokument ten uwzględnia długofalowe planowanie i zróżnicowane potrzeby interesariuszy i społeczności lokalnych. Wdrożenie planu realnie zmieni codzienność mieszkańców gminy. Zmodernizowane systemy ochrony przeciwpowodziowej, efektywne schematy gospodarowania zasobami wodnymi czy rozwój systemów informowania i ostrzegania przed zagrożeniami sprawi, że mieszkańcy poczują się bezpieczniej. Wizja gminy Łomianki według MPA: „Gmina Łomianki jako miejsce zapewniające wysoką jakość życia mieszkańców i zrównoważony rozwój gospodarczy w warunkach zmieniającego się klimatu”. Celem nadrzędnym określonym w MPA jest przystosowanie gminy Łomianki do zmian klimatu z zapewnieniem możliwości zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego.

Dokument poddany był dwukrotnym konsultacjom społecznym w gminie Łomianki. Podlegał opiniowaniu przez ekspertów zewnętrznych specjalizujących się w tematyce zmian klimatu, zarówno reprezentantów firm doradczych, jak i ośrodków akademickich. MPA uzyskał pozytywną ocenę Komisji Dialogu Społecznego ds. zieleni i ochrony przyrody. Dodatkowo sporządzona została Prognoza oddziaływania na środowisko dokumentu, która uzyskała pozytywną opinię Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie oraz Mazowieckiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. W kwietniu 2022 roku dokument będzie zaproponowany radzie miasta na sesji do uchwalenia.

Celem przedsięwzięcia w ramach Celu 13. Działania w dziedzinie klimatu w ostatnich latach jest opracowanie i realizacji strategii komunikacji i planu działania z mieszkańcami oraz rozpoznanie uwarunkowań środowiskowych i społecznych związanych z planowaną rekultywacja Strugi Dziekanowskiej. Konsultacje społeczne oraz cykl edukacyjny pozwolą dokładnie zdefiniować potrzeby mieszkańców Łomianek dotyczące tego zagadnienia i uwrażliwić ich na walory Strugi Dziekanowskiej. Działania te pozwolą na zdefiniowanie pożądanych zasad rekultywacji Strugi Dziekanowskiej i będą stanowiły niezbędną podstawę do przygotowania konkretnych projektów inwestycyjnych w tym zakresie.

Wśród prowadzonych działań w zakresie adaptacji do zmian klimatu w ostatnich pięciu latach, od 1 stycznia 2017 do 31 grudnia 2021 roku można wymienić:

• projekty finansowane ze środków gminy:

1. Gminny Program Gromadzenia Wody – w ramach programu mieszkańcy mogli się ubiegać o zwrot kosztów zakupu i montażu zbiorników naziemnych do zbierania wody deszczowej oraz budowy przydomowych ogrodów deszczowych; w latach 2020-2021 gmina udzieliła 105 dotacji;
2. Gminny Program Wymiany Pieców – dotacja celowa na dofinansowanie kosztów wymiany źródeł ciepła w ramach ograniczania „niskiej emisji”; w latach 2018-2021 przyznano 101 dotacji;
3. Gminny program usuwania azbestu – na demontaż i utylizację wyrobów zawierających azbest w latach 2017-2021 przyznano 135 dotacji;

• projekty dofinansowane ze środków zewnętrznych:

1. Monitorowanie jakości powietrza – straż miejska przeprowadza kontrole palenisk domowych i nakłada mandaty za łamanie przepisów; od 2019 roku monitoring powietrza stał się dokładniejszy dzięki zakupom w ramach MIWOP 2019 – do gminy trafił zestaw do poboru próbek popiołu z paleniska oraz mobilne laboratorium do analizy stężenia masowego pyłu z podziałem na frakcje;
2. Montaż instalacji solarnych w 71 gospodarstwach domowych w ramach projektu „Ekologiczne partnerstwo – kompleksowe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii na rzecz poprawy bezpieczeństwa energetycznego gminy Łomianki”; dofinansowanie pozyskano ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego;
3. Systematyczna wymiana taboru autobusowego KMŁ na autobusy elektryczne – w 2019 roku kupiono dwa autobusy przy dofinansowaniu ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).
4. w 2020 roku opracowano Strategię rozwoju elektromobilności dla gminy Łomianki (projekt dofinansowany ze środków NFOŚiGW);
5. rozpoczęcie prac nad Planem zrównoważonej mobilności miejskiej dla obszaru funkcjonalnego Warszawa Zachód w ramach programu pilotażowego prowadzonego przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej;
6. rozpoczęcie prac nad Miejskim planem adaptacji do zmian klimatu dla gminy Łomianki”
7. w 2020 roku gmina oddała do użytku zielony skwer przy al. Chopina, którego realizację dofinansowano w ramach „Mazowieckiego Instrumentu Wsparcia Ochrony Powietrza MAZOWSZE 2020”;
8. w 2021 roku gmina zrealizowała projekty: „Oaza ptasia przy ul. Spokojnej w Łomiankach” oraz „Inwentaryzacja źródeł ciepła na terenie Gminy Łomianki”, dofinansowane w ramach „Mazowieckiego Instrumentu Wsparcia Ochrony Powietrza i MikroklimatuMAZOWSZE 2021”;
9. sukcesywna modernizacja przestarzałego oświetlenia ulicznego, wymiana lamp na energooszczędne;
10. gminny punkt konsultacyjno-informacyjny Programu „Czyste Powietrze”;

• kampanie edukacyjne:

1. „Postaw się suszy!” – przypominająca, jak zużywać mniej wody;
2. „Ograniczaj-Użyj ponownie-Odzyskaj” – praktyczne porady dotyczące ograniczania wytwarzania śmieci;
3. „Czyste powietrze” – spotkania edukacyjne w przedszkolach
4. akcje edukacyjne w szkołach i przedszkolach przeprowadzane przez straż miejską w Łomiankach;

• działania proekologiczne:

1. gazeta lokalna BIUM wydawana na ekologicznym papierze;
2. Ekoporadnik w BIUM – informujący, jak ograniczyć chemiczne środki czystości w domu, czym je zastąpić i jak w ekologiczny sposób dbać o ogród;
3. pikniki ekologiczne – promowanie ekologicznego stylu życia;
4. ekologiczne gadżety promujące gminę – rezygnacja z plastikowych zabawek;
5. wymiana elektrośmieci na sadzonki kwiatów i ziół;
6. łąka kwietna przy ICDS;
7. pakiety powitalne dla nowych mieszkańców – lniane torby na warzywa, bawełniane siatki na zakupy;
8. zapisy w umowach z organizacjami pozarządowymi zobowiązujące wykonawcę umowy do korzystania wyłącznie z materiałów podlegających recyklingowi;
9. usuwanie z ulic wraków samochodów przez straż miejską;
10. zbiórka plastikowych nakrętek od napojów i przekazywanie ich na akcje charytatywne;
11. broszura edukacyjna „Czas na wodę – jak gospodarować wodą deszczową”;

• zrealizowane projekty zgłoszone przez mieszkańców w ramach Łomiankowskiego Mechanizmu Partycypacyjnego:

1. łąki kwietne (rondo przy ul. Brukowej, osiedle Trylogia i Powstańców, sołectwo Chopina).
2. analiza hydrologiczna zlewni cieku wodnego Strugi Dziekanowskiej – projekt zgłoszony w ramach ŁMP 2019 przez mieszkańców osiedli Łomianki Baczyńskiego, Prochownia, Pawłowo oraz sołectwo Łomianki Dolne.
3. nowe nasadzenia zieleni – około 40 drzew wokół szkoły podstawowej przy ul. Warszawskiej 73.

3.3. Opis projektu w ramach ,,Planu Działań dla Miast. Modelowa lokalność’’

3.3.1. Krótka charakterystyka projektu

Przedstawione działanie stanowi ważny etap realizacji jednego z pięciu zasadniczych celów, wskazującego na konieczność rekultywacji Strugi Dziekanowskiej. Społeczna kontrowersyjność tego przedsięwzięci powoduje, że musi być ono poprzedzone działaniami informacyjnymi i edukacyjnymi. Stąd wzięła się idea przeprowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnej, która obejmuje opracowanie i realizacji strategii komunikacji i planu działania z mieszkańcami oraz rozpoznanie uwarunkowań środowiskowych i społecznych związanych z planowaną rekultywacji Strugi Dziekanowskiej. Konsultacje społeczne i cykl edukacyjny pozwolą dokładnie zdefiniować potrzeby mieszkańców Łomianek dotyczące tego zagadnienia i uwrażliwić ich na walory Strugi Dziekanowskiej. Pozwolą też na zdefiniowanie pożądanych kierunków działań w zakresie rekultywacji Strugi Dziekanowskiej i będą stanowiły niezbędną podstawę do przygotowania konkretnych projektów inwestycyjnych w tym zakresie. Temat ten jest bardzo kontrowersyjny z uwagi na zdecydowany sprzeciw mieszkańców terenów Strugi wobec wszelkich działań inwestycyjnych i zdecydowane poparcie pozostałych mieszkańców dla działań zmierzających do rekultywacja Strugi. Wszystkie konflikty wynikają z braku wiedzy i słabej komunikacji między urzędem gminy a mieszkańcami. Dlatego najpierw, równocześnie z planem działań inwestycyjnych na terenie Strugi zostanie opracowana strategia komunikacji wraz z poprowadzeniem kampanii edukacyjnej na temat Strugi i jej możliwości retencyjnych wśród mieszkańców. Gmina chce się posiłkować autorytetem w tej dziedzinie – stowarzyszeniem lub jednostką akademicką.

Projekt „Kampania edukacyjno-informacyjna dotycząca rewitalizacji Strugi Dziekanowskiej w Gminie Łomianki w celu zwiększenia adaptacyjności gminy na zmiany klimatu” realizowany będzie w 2022 roku.

Odbiorcami przedsięwzięcia będą mieszkańcy gminy z każdej grup społecznych z naciskiem na młodzież szkolną, przedstawiciele przedsiębiorców, organizacje pozarządowe oraz samych pracowników Urzędu Miejskiego w Łomiankach (celem przedyskutowania sytuacji Strugi Dziekanowskiej: uwarunkowań społecznych i planistycznych, zjawisk związanych z obiegiem wody w zlewni zurbanizowanej, błękitno-zieloną infrastrukturą oraz spodziewanego wpływu zmian klimatu na ten obszar).

Konsultacje społeczne oraz cykl edukacyjny pozwolą dokładnie zdefiniować potrzeby mieszkańców Łomianek dotyczące tego zagadnienia i uwrażliwić ich na walory Strugi Dziekanowskiej. Działania te pozwolą na zdefiniowanie pożądanych kierunków działań w zakresie rekultywacji Strugi Dziekanowskiej i będą stanowiły niezbędną podstawę do przygotowania konkretnych projektów inwestycyjnych w tym zakresie.

3.3.2. Realizacja i wdrażanie

W ramach działań na rzecz rekultywacji Strugi Dziekanowskiej planowane jest w pierwszym etapie opracowanie strategii komunikacji z mieszkańcami i plan działań dotyczący „błękitno-zielonego produktu”  – Strugi Dziekanowskiej. Jest to 12 km odcinek starorzecza Wisły, który przechodzi praktycznie przez cały teren gminy i łączą kilka większych jezior, w tym jeden rezerwat przyrody.

3.3.3. Produkty/rezultaty z odniesieniem do wskaźników zrównoważonego rozwoju

Efektem działań w pierwszym etapie prac będzie kampania edukacyjna dla mieszkańców na temat niezbędnych działań, sposobów retencji wody na terenie gminy, konsekwencji braku lub działania, stosunków hydrologicznych panujących na terenie gminy oraz możliwości zachowania terenów o wysokich walorach przyrodniczych dla przyszłych pokoleń.

Produktem działań będzie strategia komunikacji z mieszkańcami oraz plan działań inwestycyjnych BZI jako możliwe do wykorzystania przez inne miasta. Zatem miernikami realizacji projektu są:

• opracowana strategia komunikacji dotycząca Strugi Dziekanowskiej i plan działań dotyczący „błękitno-zielonego produktu” – Strugi Dziekanowskiej,
• liczba spotkań/warsztatów przeprowadzonych dla mieszkańców,
• liczba uczestników warsztatów, liczba warsztatów przeprowadzonych dla dzieci i młodzieży w placówkach edukacyjnych na terenie gminy,
• liczba uczestników warsztatów w placówkach edukacyjnych