Nisko

Wstęp

Towarzyszący 11. Światowemu Forum Miejskiemu „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” (PDM) to program unikatowy w skali europejskiej. Łączy ponad sto polskich miast, które w różnorodny sposób odpowiadają na lokalne wyzwania zgodne z celami zrównoważonego rozwoju określonymi w Agendzie 2030. Jego celem jest włączenie polskich miast w światową dyskusję na temat trendów zrównoważonej urbanizacji oraz popularyzacja ich wdrażania w ramach zadań własnych miast.

Kryterium kwalifikacji do programu stanowiły dotychczasowe osiągnięcia miast w wybranym celu zrównoważonego rozwoju Agendy 2030. O unikatowym charakterze „Planu Działań dla Miast” przesądza przedstawienie w jednej inicjatywie bogactwa różnorodnych doświadczeń, którymi polskie miasta mogą dzielić się z innymi. Program PDM prowadzony był równolegle do prac nad nową Krajową Polityką Miejską 2030 i stanowi jeden z projektów strategicznych ujętych w KPM 2030. Dokument pokazuje dobre praktyki wypracowane już przez polskie miasta w ostatnich latach, aby mierzyć się z wyzwaniami w 17 celach, w tym ubóstwem mieszkańców, nierównościami społecznymi, barierami w rozwoju gospodarczym czy zmianami klimatu. Jednocześnie jak w soczewce dokument skupia się na 2022 roku i ukazuje bogactwo projektów zaplanowanych w miastach na ten rok. Chociaż Światowe Forum Miejskie trwa kilka dni, poprzez te działania jest obecne w ponad 100 polskich miastach przez cały okres realizacji „Planu Działań dla Miast”.

Nisko bierze udział w Programie „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” z projektem „Skwer ul. Wolności – miejsce spotkań i wypoczynku”, co przyczyni się do pozostawienia trwałego wkładu w wypracowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju polskich miast dzięki wymianie doświadczeń. Włączając się w światowy trend zrównoważonej przemiany przestrzeni miejskich oraz realizując projekt w ramach „Planu Działań dla Miast”, Nisko uczestniczy w dyskusji na temat rozwoju terenów zurbanizowanych oraz tworzeniu platformy dla systematycznego udoskonalania i wdrażania dobrych wzorców w lokalnych politykach miejskich. PDM ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych przedsięwzięć wypełniających Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz promocję osiągnięć poszczególnych miast w ich wypełnianiu, istotnych z perspektywy miast i szukania odpowiedzi na lokalnie występujące problemy, niezależnie od skali projektów lub działań.

Działania Niska realizowane w ramach „Planu Działań dla Miast” w projekcie „Skwer ul. Wolności – miejsce spotkań i wypoczynku” odwołują się do 8., 10. i 11. Celu Zrównoważonego Rozwoju, tj. Wzrost gospodarczy i dobra praca, Mniej nierówności oraz Zrównoważone miasta i społeczności. Realizacja tego projektu wpisuje się w rozstrzygnięcia strategiczne w dokumentach strategicznych Niska wymienionych w raporcie. Zapraszamy do lektury raportu i zapoznania się z wyzwaniami i osiągnięciami Niska.

Rozdział 1. Przyczyny podjęcia przez miasto Nisko działań w Celu 10. Mniej nierówności, Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności oraz Celu 8. Wzrost gospodarczy i dobra praca

1.1. Krótka charakterystyka miasta

Gmina Nisko usytuowania jest w Kotlinie Sandomierskiej, na skraju puszczy Sandomierskiej w północnej części województwa podkarpackiego, na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych Lublin – Rzeszów i Sandomierz – Przemyśl. Przechodzi tedy również linia kolejowa Rozwadów – Przeworsk. Jest jedną z siedmiu gmin powiatu niżańskiego. Siedziba urzędu gminy i miasta znajduje się w mieście Nisko. Gmina pod względem obszaru (142 km²) zajmuje drugie miejsce w powiecie niżańskim, po gminie Harasiuki. Sąsiaduje z gminami: Stalowa Wola, Pysznica, Bojanów, Rudnik, Ulanów i Jeżowe. Nisko zamieszkuje 15 193 osób, natomiast cała gmina liczy 22 186 mieszkańców (BDL GUS, 2020).Według stanu na dzień 31 grudnia 2019 roku gęstość zaludnienia to 157 osób na km².

Przez Nisko przebiegają szlaki komunikacyjne: linia kolejowa nr 68 Przeworsk – Rozwadów, droga krajowa nr 77 Stalowa Wola – Leżajsk (Lipnik – Przemyśl), droga krajowa nr 19 Lublin – Rzeszów (Kuźnica Białostocka – Barwinek) oraz droga ekspresowa S19 (Via Carpatia).

Główną rzeką przepływającą przez teren gminy jest San wraz z dopływami. Leży ona w obrębie stykających się trzech mezoregionów: Płaskowyżu Kolbuszowskiego, Płaskowyżu Tarnogrodzkiego i Równiny Biłgorajskiej. Na zachód i południe gminy rozciąga się Puszcza Sandomierska, na północ Lasy Janowskie, a na wschód Puszcza Solska. Tutejszy klimat charakteryzuje się upalnymi latami z niewielką ilością opadów, zimami dość łagodnymi, umiarkowanie śnieżnymi. Płaskowyż Kolbuszowski zajmuje środkową część Kotliny Sandomierskiej, wznosi się od 220 do 270 m n.p.m. i ma charakter rolniczo-leśny. Równina Biłgorajska to kraina leśno-łąkowa, z pięknymi borami sosnowymi, licznymi wydmami, torfowiskami i jeziorkami. Płaskowyż Tarnogrodzki charakteryzuje się obecnością gleb lessowych sprzyjających rozwojowi rolnictwa.

W skład gminy wchodzi siedziba gminy – Nisko, które oficjalnie uzyskało status miasta w 1933 roku oraz sześć sołectw: Kończyce, Nowa Wieś, Nowosielec, Racławice, Wolina i Zarzecze. Zarzecze to stara wieś królewska, wzmiankowana w XIX wieku, leżąca na trasie do Ulanowa, a Racławice są jedną z najstarszych w okolicy wsi.

Większość zabytków kultury materialnej w tej okolicy pochodzi z XVIII i XIX wieku. Do najciekawszych należą: zespół dworsko-parkowy w Zarzeczu k. Niska z dziewiętnastowiecznym dworem klasycystycznym; kościół parafialny, plebania i dzwonnica w Racławicach – obiekty najstarszej w okolicy parafii pw. biskupa Stanisława, erygowanej w latach 1252-1288. Obok plebanii znajduje się ogromna lipa drobnolistna, pomnik przyrody, o obwodzie pnia przekraczającym 6 m, park podworski w Racławicach-Waldekówce z pomnikami przyrody: klonem pospolitym i dębem szypułkowym, kaplica w Nisku-Warchołach wybudowana w 1884 roku jako kaplica na terenie letniej rezydencji hr. Ressëquier, kaplica w Nisku-Malcach z 1910 roku, stanowiąca obecnie część kościoł NMP Królowej Polski, dawny folwark Sopot w Nisku-Malcach, na którym znajduje się figura św. Rodziny ufundowana przez Ressëquierów w 1887 roku, niedawno gruntownie odnowiona dzięki staraniom malczańskiej społeczności, figura Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nisku postawiona w 1907 roku przez Marię i Oliviera hr. Ressëguier, na okoliczność oddania dóbr niżańskich w opiekę Boskiemu Sercu, cmentarz parafialny w Racławicach z grobami z XIX wieku, w tym także powstańców z okresu Polski rozbiorowej, budynek oficyny pałacowej (obecnie Niżańskie Centrum Historii i Tradycji) oraz Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” (obecnie Niżańskie Centrum Kultury) wybudowane w 1904 roku.

Ślady pierwszego osadnictwa na terenach obecnej gminy są datowane na epokę neolitu. Drugi etap rozwoju osady nastąpił w X-XIII wieku, gdy to powstała osada w Krzeszowie nad Sanem. Intensywnym okresem rozwoju miejscowości był przełom XIX i XX wieku, w dwudziestoleciu międzywojennym nowe perspektywy dla okolic stworzyło powstanie Zakładów Południowych w pobliskiej Stalowej Woli w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego.

Rycina 1. Kościół parafialny św. Józefa w Nisku (źródło: fot. Zbigniew Czernik)

Rycina 2. Budynek USC i biblioteki, dawna oficyna pałacowa (źródło: fot. Zbigniew Czernik)

Rycina 3. Pomnik hrabiny Resseguier na Plantach w Nisku (źródło: fot. Zbigniew Czernik)

1.2. Główne wyzwania i ich ujęcie w strategii rozwoju miasta

W związku z planowanym aplikowaniem o środki z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2022 gmina przygotowała Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy i Miasta Nisko na lata 2016-2022 (LPR).

Lokalny Program Rewitalizacji obejmuje opracowanie diagnozy społeczno-gospodarczej, mającej na celu wyznaczenie obszarów zdegradowanych na terenie gminy Nisko oraz na potrzeby wyznaczenia obszaru rewitalizacji, a także kierunków działań przyczyniających się do przeciwdziałania występującym i kumulującym się na obszarze rewitalizacji zjawiskom kryzysowym. LPR wpisuje się w realizację programów i strategii na poziomie lokalnym, przyczyniając się do osiągnięcia założonych w powyższych opracowaniach celów i rezultatów. Wizją jest obszar rewitalizacji będący miejscem rozwijającym się gospodarczo i społecznie o niskim poziomie bezrobocia, korzystającym z walorów i posiadanego potencjału przyrodniczo-kulturowego, promującym aktywność gospodarczą i tworzenie partnerstwa dla rozwoju lokalnego, realizującym zasady zrównoważonego rozwoju.

Obszar rewitalizacji ma zapewniać ponadlokalną ofertę turystyki aktywnej jako nowe miejsce turystyczne na mapie Podkarpacia, jako centrum rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców Niska i sąsiednich gmin. Wśród celów szczegółowych programu znalazły się m.in. rozwój przedsiębiorczości i wzrost zatrudnienia (obniżenie poziomu bezrobocia), tworzenie nowej oferty turystycznej oraz zwiększenie dostępności do miejsc rekreacji i wypoczynku oraz przeciwdziałanie zmianom klimatu i ochrona środowiska.

Misją Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy i Miasta Nisko na lata 2014-2020  jest poprawa warunków życia mieszkańców, zapewnienie dynamicznego rozwoju przedsiębiorczości, otwarcie na innowacyjność oraz wzrost atrakcyjności turystycznej.

Lokalny Program Rewitalizacji wpisuje się w następujące cele strategii rozwoju:

Obszar strategiczny I: Innowacyjna gospodarka

• Cel strategiczny: Przygotowanie terenów inwestycyjnych i rozwój przedsiębiorczości
• I.1.6 Rewitalizacja terenów zdegradowanych, nieużytków – wykorzystanie na potrzeby przedsiębiorczości,
• I.1.7 Zagospodarowanie budynków nieużytkowanych na cele przedsiębiorczości czy działalności społecznej, około biznesowej,
• 1.3.5. Wykorzystanie zasobów i potencjału turystycznego gminy do tworzenia miejsc pracy w usługach, turystyce i agroturystyce;

Obszar strategiczny III: Infrastruktura techniczna i ochrona środowiska

• Cel strategiczny: Pełny zakres infrastruktury technicznej poprawiający bezpieczeństwo i komfort życia mieszkańców, stymulujący rozwój gospodarczy i wpływający na ochronę walorów środowiska naturalnego
• o II.3.3. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej;

Obszar strategiczny IV: Rewitalizacja i rozwój terenów miejskich oraz odnowa wsi

• Cel strategiczny: Poprawa estetyki i przestrzeni miejskiej i wiejskiej z zachowaniem jej dotychczasowej funkcjonalności lub nadaniem nowej
• IV.1.1. Organizacja miejsc rekreacji i wypoczynku: stworzenie deptaków, budowa ścieżek rowerowych i ciągów pieszo-jezdnych, budowa placów zabaw dla najmłodszych, tworzenie centrów rekreacji,
• IV.1.2. Rewitalizacja centrum miasta Niska: ujednolicenie wyglądu architektonicznego fasad rynku, renowacja ulic, wyłożenie kostką placów,
• IV.1.3. Rewitalizacja zdegradowanych budynków miejskich i nadanie im nowej funkcji: modernizacja i adaptacja na potrzeby społeczne piętrowego budynku byłego biurowca Zakładów Drzewnych na ośrodek wsparcia, modernizacja, rozbudowa i adaptacja na potrzeby społeczne budynku Niżańskiego Centrum Kultury „Sokół”,
• IV.1.4. Kontynuacja rewitalizacji zdegradowanych osiedli mieszkaniowych: osiedle Rzeszowska;

Obszar strategiczny V: Rozwój turystyki, agroturystyki oraz promocja gminy

• Cel strategiczny: Rozwój funkcji turystycznych gminy i miasta Nisko w oparciu o posiadane zasoby infrastrukturalne, przyrodniczo-krajobrazowe i kulturalne
• V.2.1. Zagospodarowanie terenu wokół zbiornika retencyjnego w Podwolinie.

W październiku 2020 roku gmina zakończyła pracę nad opracowaniem propozycji działań i przedsięwzięć wchodzących do Planu Rozwoju Lokalnego i Planu Rozwoju Instytucjonalnego w ramach przygotowania Kompletnej Propozycji Projektu do Programu Rozwój Lokalny. Program dofinansowany jest ze środków Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Polityka rozwoju przedsiębiorczości powinna mieć wymiar dokumentu strategicznego, który z jednej strony opisywać będzie zakładane procesy wspierania przedsiębiorczości, z drugiej stymulować będzie optykę administracji lokalnej na weryfikację jakości inicjowanych zmian.

Kluczowe wartości związanych z wdrażaniem polityki rozwoju znajdują się:

• budowanie partnerstwa lokalnego wokół inicjatyw związanych z przedsiębiorczością (w mieście, gminie itp.),
• stymulowanie firm i instytucji do angażowania się w inicjatywy lokalne,
• zwiększenie społecznej odpowiedzialności instytucji lokalnych za rozwój miejsca w kontekście stymulowania powstawania nowych firm i wspierania już istniejących podmiotów,
• stymulowanie długoterminowych procesów związanych z tworzeniem warunków do prowadzenia działalności gospodarczej w danym miejscu.

Rozdział 2. Charakterystyka Celu 10. Mniej nierówności, Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności oraz Celu 8. Wzrost gospodarczy i dobra praca z perspektywy Niska

Na terenie gminy od kilkunastu lat obserwowany jest spadek liczby ludności ze względu na ujemny przyrost naturalny i migrację ludności.

Sytuacja społeczno-gospodarcza na terenie miasta i gminy podlega ciągłym przemianom, z ukierunkowaniem na rozwój głównie małych i średnich przedsiębiorstw prywatnych w branży usług i małej produkcji nieprzemysłowej. Stopa bezrobocia w latach 2009-2019 w powiecie niżańskim pozostawała na poziomie zdecydowanie wyższym niż średnia dla regionu czy kraju, do roku 2013 miała tendencję wzrostową i osiągnęła wartość najwyższą, bo aż 25,8%. Był to wysoki wskaźnik bezrobocia w porównaniu do średniej województwa podkarpackiego 16,3% i kraju 13,4%. Od roku 2014 poziom bezrobocia na terenie powiatu spada. Dla porównania w 2009 roku wskaźnik ten był na poziomie 24,2%. Oznacza to, że stopa bezrobocia w powiecie niżańskim w 2019 roku spadła o 8,50 p.p., w stosunku do 2009 roku. Wahania stopy bezrobocia są wynikiem zmian w napływie i odpływie osób bezrobotnych z rejestrów urzędów pracy i w szczególności zmian, jakie zachodzą na krajowym i lokalnym rynku pracy. W skali roku można natomiast zaobserwować sezonowość – spadek stopy bezrobocia w miesiącach wiosennych i letnich oraz jej wzrost w miesiącach zimowych. Wśród głównych przyczyn bezrobocia wymienia się m.in. likwidację/upadek zakładów przemysłowych, złą kondycję większych jednostek mogących stanowić pewien potencjał miejsc pracy oraz kłopoty z dostępem do kredytów na rozwój małej przedsiębiorczości. To wszystko pociąga za sobą masowe wyjazdy młodych ludzi za granicę oraz do większych ośrodków miejskich w poszukiwaniu pracy i większych możliwości rozwoju, a także przyczynia do starzenia się społeczeństwa gminy.

Firmy, a zwłaszcza mikroprzedsiębiorstwa, funkcjonujące na terenie gminy charakteryzują się małą stabilnością i odpornością na mechanizmy rynkowe, małym stopniem rozwoju inwestycyjnego. Z tego powodu wiele przedsiębiorstw nie wytrzymuje konkurencji i krótko działa na rynku. Gmina dysponuje terenami, które po przeprowadzeniu procedur planistycznych, mogłyby stanowić tereny inwestycyjne (np. Nowosielec, Malce za folwarkiem).

Jak zauważono w diagnozie strategii rozwoju, pomimo dużych nakładów finansowych na odnowę przestrzeni wiejskiej wciąż potrzebne są działania w tym zakresie. Konieczne są działania na rzecz poprawy estetyki otoczenia i zaspokojenia potrzeb społeczno-kulturalnych mieszkańców. Brakuje również obiektów pełniących funkcje turystyczno-rekreacyjne. Pomimo licznych walorów turystycznych gmina wciąż boryka się z problemem braku odpowiedniej infrastruktury turystycznej. Należy zatem wykorzystać malowniczo położone tereny z potencjałem rekreacyjnym, wyjątkowe walory środowiska przyrodniczego oraz liczne dobra kultury materialnej i niematerialnej, a także dobre warunki do rozszerzenia oferty turystycznej.

Rozdział 3. Droga Niska do doskonałości w realizacji Celu 10. Mniej nierówności, Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności oraz Celu 8. Wzrost gospodarczy i dobra praca

3.1. Działania miasta w drodze do realizacji Celu 10. Mniej nierówności, Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności oraz Celu 8. Wzrost gospodarczy i dobra praca

Jednym z działań podjętych przez gminę Nisko było przedsięwzięcie infrastrukturalnego –zagospodarowania zbiornika małej retencji wraz z zagospodarowaniem przyległego terenu i nadanie mu nowych funkcji gospodarczo-turystycznych w ramach rewitalizacji obszaru zdegradowanego.

Przedsięwzięcie stanowi ważne działanie w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego Niska. Rozwój gospodarczy obszaru zdegradowanego może nastąpić dzięki tworzeniu infrastruktury turystycznej stanowiącej szansę rozwoju przedsiębiorczości, w tym rozwoju przedsiębiorczości społecznej, kierowanej bezpośrednio w stronę obszarów zdegradowanych.

Działanie ma na celu:

• przeciwdziałanie bezrobociu strukturalnemu,
• rozwój i wspieranie ekonomii społecznej,
• stworzenie warunków infrastrukturalnych do założenia i prowadzenia działalności w obszarze usług deficytowych i konkurencyjnych na określonym terenie,
• rozwój turystyki i rekreacji jako obszaru gospodarczego tworzącego szanse rynkowe dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy.

Działania objęły zbiornik małej retencji wraz z przyległym terenem, który zyskał nową funkcję społeczno-gospodarczo-turystyczną. Powierzchnia wody zbiornika wynosi około 16 ha, z terenem przyległym – 25 ha. Obiekt zlokalizowany jest w Nisku, w rejonie ul. Dąbrowskiego. Obszar planowany do zagospodarowania jest własnością gminy. Wymaga on ożywienia i nadania nowych funkcji: gospodarczej, turystycznej, społecznej. Powstanie: trasa pieszo-rowerowa z elementami siłowni terenowej i małej architektury; plac do ćwiczeń ruchowych z nawierzchnią poliuretanową; boiska sportowe (do piłki plażowej, siatkówki, koszykówki), wielofunkcyjne; kąpielisko w części wydzielonej zbiornika; molo z wejściem na wyspę; wypożyczalnia sprzętu, muszla koncertowa, park linowy, tor rowerowy; zaplecze sanitarne; stanica żeglarska; oświetlenie, monitoring, parkingi (również dla osób niepełnosprawnych); miejsca biwakowe; miejsca na lokalizację małej gastronomii oraz plac zabaw dla dzieci.

Projekt przyczynia się do rozwijania aktywnych form spędzania czasu wolnego jako alternatywy dla zachowań patologicznych i budowanie aktywnych postaw dzieci młodzieży i dorosłych. Celem projektu jest zagospodarowanie na potrzeby społeczne i turystyczne zbiornika małej retencji o powierzchni 16 ha i przyległego terenu o powierzchni 25 ha, zlokalizowanych w Nisku, w rejonie ul. Dąbrowskiego.

Oprócz tego, że zbiornik pełni funkcję zbiornika retencyjnego dla miasta, jest już miejscem rekreacji i wypoczynku. Dzięki walorom rekreacyjnym i możliwości korzystania z usług gastronomicznych i parkingu zalew Podwolina jest dobrym miejscem spędzania wolnego czasu, a także wizytówką miasta Niska. Projekt był finansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 (działanie 6.3 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej).

Rezultatem działań było stworzenie warunków do rozwoju turystyki na terenie gminy i miasta Nisko poprzez zagospodarowanie zbiornika małej retencji, a także rozwój przedsiębiorczości, stworzenie nowych miejsc pracy, rozwój ekonomii społecznej, działalność spółdzielni socjalnej, podniesienie jakości życia mieszkańców, stworzenie oferty usług rekreacyjno-turystycznych oraz rozwój usług turystycznych dla grup wykluczenia społecznego.

3.2. Modelowa lokalność – dobra praktyka miasta

Nisko stara się rozwijać. Oto niektóre z realizowanych przez gminę projektów:

• „Grunt to grunt –  tworzenie terenów inwestycyjnych w mieście”,
• „Nowa era – stworzenie multimedialnych szkolnych laboratoriów edukacyjnych na potrzeby jednolitego systemu nauczania w kierunku kompetencji kluczowych”,
• „Kompetencje – wprowadzenie system kształcenia dostosowanego do potrzeb gospodarki opartej na wiedzy oraz tworzenie zamawianych kierunków nauczania, klas patronackich na potrzeby jednolitego systemu nauczania w kierunku kompetencji kluczowych”
• „Zero węgla – więcej słońca – OZE – montaż instalacji OZE na budynkach użyteczności publicznej”
• „Śmiało wejdź – zwiększenie dostępności dla osób niepełnosprawnych w budynkach publicznych”.

3.3. Opis projektu wybranego do realizacji w ramach ,,Planu Działań dla Miast. Modelowa lokalność’’

3.3.1. Krótka charakterystyka projektu

Gmina i miasto Nisko wraz z Zarządem Budynków Komunalnych i Zieleni Miejskiej w Nisku (ZBKiZM) uczestniczą w organizowanym przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów cyklu kaskadowych szkoleń w zakresie zieleni w miastach „Program kaskadowych szkoleń dla pracowników samorządów terytorialnych w zakresie projektowania i gospodarowania zielenią w miastach” dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu priorytetowego nr. 5.5 „Edukacja ekologiczna”.

W ramach szkoleń gmina będzie podejmować działania mające na celu rewitalizację terenów zielonych na terenie miasta. Jako miejsce interwencji został wytypowany trawnik przy ul. Wolności na działce ewidencyjnej nr 2345. Projekt będzie obejmował nowe nasadzenia i wkomponowane w nie ławki. Powstanie miejsce wypoczynku i relaksu dla mieszkańców przebywających na terenie miasta, jak i korzystających z okolicznych budynków np. banku, restauracji czy liceum.

W projekcie nasadzeń uwzględniono wymagania roślin pod względem glebowym i nasłonecznienia. Zaplanowano posadzenie m.in. hortensji bukietowej, berberysu, wiśni japońskiej, rozplenicy i irgi. Są to rośliny powszechnie stosowane w przestrzeni miejskiej. Przygotowano już szczegółowy projekt nasadzeń z uwzględnieniem ilości drzew i roślin oraz ustalono zakres prac niezbędnych do wykonania wraz z kalkulacją kosztów zakupu roślin i materiałów.

3.3.2. Realizacja i wdrażanie

Na początku kwietnia 2022 roku po uzyskaniu pozwolenia na wycinkę żywopłotu przystąpiono do realizacji projektu. Z racji dużego nasłonecznienia terenu, otwartej przestrzeni, pełnej dostępności zaproponowano posadzenie prostych gatunków roślin.  Po usunięciu żywopłotu i przeniesieniu roślin tam rosnących przystąpiono do zdjęcia darni, przygotowania terenu pod nowe nasadzenia. Następnie przystąpiono do nasadzenia roślin takich, jak: tawuła brzozolistna Spiraeabetulifolia „Tor Gold”, kocimiętka, krzewuszka cudowna, hortensja bukietowa oraz wiśna Prunuscerasus Umbraculifera. Gatunki roślin zostały dobrane do warunków glebowych i dużego nasłonecznienia terenu. Ponadto wykonano także następujące prace: rozłożenie agrowłókniny zabezpieczającej odpowiednią wilgotność terenu, rozłożenie kory, przygotowanie krawężników i miejsca pod ławki, na których będą mogli odpocząć mieszkańcy miasta. Ostatnim etapem będzie zasianie trawy.

Po rozpoczęciu prac w terenie mieszkańcy miasta wykazywali zainteresowanie i zadowolenie z rozpoczętych zmian.

Rycina 4. Wykonywanie prac nasadzeniowych przez pracowników ZBKiZM w Nisku (źródło: UM Nisko)

Rycina 5. Wykonywanie prac nasadzeniowych przez pracowników ZBKiZM w Nisku (źródło: UM Nisko)

3.3.3. Produkty/rezultaty z odniesieniem do wskaźników zrównoważonego rozwoju

W założeniu projekt związany z nasadzeniami przy wsparciu Instytutu Rozwoju Miast i Regionów ma na celu uatrakcyjnienie miasta. Skwer ma być miejscem wypoczynku i rekreacji mieszkańców. Jego bliskie położenie plant niżańskich dobrze wpisuje się w założenie, że Nisko ma być miastem zielonym, ukwieconym, przyciągającym uwagę, a centrum ma być kolorową wizytówka miasta i gminy.

Rycina 6. Projekt zagospodarowania terenu na skrzyżowaniu ul Słowackiego i Wolności w Nisku (źródło: UM Nisko)