Ostrów Mazowiecka

Wstęp

Towarzyszący 11. Światowemu Forum Miejskiemu „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” (PDM) to program unikatowy w skali europejskiej. Łączy ponad sto polskich miast, które w różnorodny sposób odpowiadają na lokalne wyzwania zgodne z celami zrównoważonego rozwoju określonymi w Agendzie 2030. Jego celem jest włączenie polskich miast w światową dyskusję na temat trendów zrównoważonej urbanizacji oraz popularyzacja ich wdrażania w ramach zadań własnych miast.

Kryterium kwalifikacji do programu stanowiły dotychczasowe osiągnięcia miast w wybranym celu zrównoważonego rozwoju Agendy 2030. O unikatowym charakterze „Planu Działań dla Miast” przesądza przedstawienie w jednej inicjatywie bogactwa różnorodnych doświadczeń, którymi polskie miasta mogą dzielić się z innymi. Program PDM prowadzony był równolegle do prac nad nową Krajową Polityką Miejską 2030 i stanowi jeden z projektów strategicznych ujętych w KPM 2030. Dokument pokazuje dobre praktyki wypracowane już przez polskie miasta w ostatnich latach, aby mierzyć się z wyzwaniami w 17 celach, w tym ubóstwem mieszkańców, nierównościami społecznymi, barierami w rozwoju gospodarczym czy zmianami klimatu. Jednocześnie jak w soczewce dokument skupia się na 2022 roku i ukazuje bogactwo projektów zaplanowanych w miastach na ten rok. Chociaż Światowe Forum Miejskie trwa kilka dni, poprzez te działania jest obecne w ponad 100 polskich miastach przez cały okres realizacji „Planu Działań dla Miast”.

Ostrów Mazowiecka bierze udział w Programie „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” z projektem „Motyli kącik”, co przyczyni się do pozostawienia trwałego wkładu w wypracowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju polskich miast dzięki wymianie doświadczeń. Włączając się w światowy trend zrównoważonej przemiany przestrzeni miejskich oraz realizując projekt w ramach „Planu Działań dla Miast”, Ostrów Mazowiecka uczestniczy w dyskusji na temat rozwoju terenów zurbanizowanych oraz tworzeniu platformy dla systematycznego udoskonalania i wdrażania dobrych wzorców w lokalnych politykach miejskich. PDM ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych przedsięwzięć wypełniających Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz promocję osiągnięć poszczególnych miast w ich wypełnianiu, istotnych z perspektywy miast i szukania odpowiedzi na lokalnie występujące problemy, niezależnie od skali projektów lub działań.

Działania Ostrowi Mazowieckiej realizowane w ramach „Planu Działań dla Miast” w projekcie „Motyli kącik” odwołują się do 15. Celu Zrównoważonego Rozwoju, tj. Życie na lądzie. Realizacja tego projektu wpisuje się w rozstrzygnięcia strategiczne w dokumentach strategicznych Ostrowi Mazowieckiej wymienionych w raporcie. Zapraszamy do lektury raportu i zapoznania się z wyzwaniami i osiągnięciami Ostrowi Mazowieckiej.

Rozdział 1. Przyczyny podjęcia przez miasto Ostrów Mazowiecka działań w Celu 15. Życie na lądzie

1.1. Krótka charakterystyka miasta

Ostrów Mazowiecka jest gminą miejską położoną jest w województwie mazowieckim, w powiecie ostrowskim na skrzyżowaniu trasy ekspresowej S8 Via Baltica oraz kilku dróg lokalnych. Zlokalizowana jest również w połowie drogi pomiędzy Białymstokiem i Warszawą, w odległości ponad 100 km od każdego z tych miast. Na terenie administracyjnym gminy 52,85% zajmują użytki rolne, a następnie grunty zabudowane i zurbanizowane (26,09%) oraz grunty leśne, grunty zadrzewione i zakrzewione (19,5%).

Według podziału fizycznogeograficznego Polski Jerzego Kondrackiego miasto Ostrów Mazowiecka położone jest w obrębie makroregionu Nizina Północnomazowiecka, w mezoregionie Międzyrzecze Łomżyńskie.

Do największych i najciekawszych zabytków Miasta Ostrów Mazowiecka należą: neogotycki kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, neobarokowy ratusz miejski z czterema basztami, architektura pałacowa budynku Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika, budynek Banku Spółdzielczego z kolumnami stylizowanymi na wzór grecki. Ostrów Mazowiecka to również miasto związane z rotmistrzem Witoldem Pileckim. Dziś w rodzinnym domu jego żony Marianny znajduje się muzeum Dom Rodziny Pileckich.

Blisko 1/5 obszaru administracyjnego miasta porastają lasy, zadrzewienia i zakrzewienia –  pozostałości Puszczy Białej. 55,5% lasów stanowią lasy prywatne. Pozostała część to lasy publiczne Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Ostrów Mazowiecka. Przeważają tu siedliska borowe z dominacją sosny. W mniejszym stopniu występują tu siedliska lasowe, czyli drzewostany z przewagą gatunków liściastych i łęgi. Obszar dawnej Puszczy Białej stanowi atrakcyjny teren dla grzybiarzy, myśliwych i wędkarzy. Na terenie Nadleśnictwa Ostrów Mazowiecka występują zwierzęta łowne, do których należą ssaki (zając szarak, lis, borsuk, kuna leśna, kuna domowa, tchórz, dzik, łoś, sarna, jenot, piżmak, jeleń szlachetny, norka amerykańska) i ptaki (kuropatwa, bażant, cyraneczka, krzyżówka, głowienka, czernica, grzywacz, słonka, łyska). Na terenie miasta znajduje się Obszar Natura 2000 „Puszcza Biała” PLB140007, który charakteryzuje się bogatą florą. Wśród form ochrony przyrody na terenie Miasta znajdują się ponadto pomniki przyrody: Aleja Sosnowa II i modrzew europejski.

Liczba mieszkańców miasta Ostrów Mazowiecka na koniec 2020 roku wynosiła 22 216 (BDL GUS, 2020). W 2017 roku było to 22 656 osób. W latach 2012-2017 liczba mieszkańców spadła o 0,79%. Na terenie miasta w latach 2012-2017 saldo migracji przyjmowało wartości ujemne. Świadczy to o negatywnej sytuacji związanej z większą liczbą wymeldowań niż zameldowań na tym obszarze, co ma wpływ na ogólny spadek ludności. W roku 2020 zanotowano dodatni przyrost naturalny – sporządzono 773 akty urodzenia i 544 akty zgonu. Na koniec 2020 roku w odniesieniu do poszczególnych kategorii wiekowych liczba osób w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej) wynosiła 17,9%, liczba osób w wieku produkcyjnym wynosiła 59,1%, liczba osób w wieku poprodukcyjnym wynosiła 22,95%. Wkraczanie osób w wieku produkcyjnym w wiek poprodukcyjny w niedalekiej przyszłości przy ujemnym saldzie migracji będzie skutkowało negatywną strukturą demograficzną społeczeństwa Ostrowi Mazowieckiej. Sytuację tę może poprawić utrzymanie dodatniego przyrostu i zahamowanie ujemnego salda migracji.

Rycina 1. Położenie Ostrowi Mazowieckiej (źródło: https://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/jednostki-terytorialne/podzial-administracyjny-polski)

Rycina 2. Granice administracyjne miasta (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Poniżej krótko zaprezentowano najważniejsze atrakcje miasta oraz instytucje kulturalne i sportowe.

Rycina 3. Neobarokowy ratusz miejski (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Ratusz w Ostrowi Mazowieckiej to budynek w stylu neobarokowym. Powstał w 1927 roku dzięki staraniom burmistrza Ludwika Mieczkowskiego. Projektantem budynku był architekt miejski Stefan Zwolanowski. Obiekt wzniesiono na placu targowym w centrum miasta, obecnie jest to pl. Księżnej Anny Mazowieckiej. Zniszczony w 1944 roku, został następnie pieczołowicie odbudowany. Stanowi dzisiaj prawdziwą perełkę architektury i ozdobę miasta, będąc jednocześnie jednym z najbardziej reprezentacyjnych gmachów. Jest siedzibą władz miasta.

Rycina 4. Kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w stylu neogotyckim został wybudowany staraniem ostrowskiego proboszcza księdza Adama Prus-Jarnutowskiego w latach 1885-1894. Projektantami byli architekci: Feliks Nowicki i Bronisław Schmidt, a budowniczym Władysław Colonna Czosnowski z Warszawy. Kamienie na fundamenty kościoła zwieziono z prehistorycznego cmentarzyska Żale położonego na północnym skraju miasta. Charakterystyczne dla kościoła są dwie strzeliste wieże. W ołtarzu głównym znajduje się płaskorzeźba Wniebowzięcia, zaś w jednym z ołtarzy bocznych malowany na desce obraz św. Mikołaja z pierwszej połowy XVII wieku.

Rycina 5. Teren rekreacyjny przy ul. Kubusia Puchatka (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Rycina 6. Ogródek Jordanowski (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Rycina 7. Fontanna multimedialna w Ogródku Jordanowskim (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Ogródek Jordanowski znajduje się przy ul. Różańskiej. To miejsce tętniące życiem niemal przez cały rok. Wyposażony jest w nowoczesne, atestowane urządzenia do zabaw dla dzieci. Na terenie ogródka znajduje się boisko, fontanna, muszla koncertowa, skatepark, a także Gród Książąt Mazowieckich z fosą. Teren wyposażony jest w ścieżki spacerowe i oświetlenie parkowe. To miejsce organizacji wielu wydarzeń i spotkań mieszkańców.

Rycina 8. Ścieżka rowerowa i piesza przy ul. Kubusia Puchatka (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Na terenie miasta powstała sieć ciągów pieszo-rowerowych. 17 km ścieżek i 15 km chodników znacząco poprawia komfort poruszania się rowerem po mieście, ale przede wszystkim wpływa na bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego. Rozległa sieć ścieżek uzupełniona jest o nowoczesną i innowacyjną infrastrukturę, taką jak stojaki na rowery, punkty serwisowania rowerów, drzewka solarne, zdroje uliczne czy ławki. Realizacja tej inwestycji stworzyła nową formę spędzania wolnego czasu oraz możliwość bezpiecznego i ekologicznego dotarcia do szkoły czy pracy.

Rycina 9. Odnowiony zabytkowy budynek Jatki (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Rycina 10.  Wnętrze odnowionego budynku Jatki (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Jatki obecnie to zarządzana przez Miejski Dom Kultury (MDK) przestrzeń o łącznej powierzchni 250,60 m². Budynek zyskał nową formę, łączącą zabytkowość z nowoczesnością, sterowane elektronicznie wyposażenie i elementy dbające o komfort zwiedzających. Wielofunkcyjny parter to miejsce, w którym odbywają się zajęcia sekcji MDK, wykłady, spotkania z gośćmi, koncerty, konferencje czy pokazy filmowe. Piwnica służy jako pierwsza w Ostrowi Mazowieckiej galeria sztuki, gdzie co miesiąc odbywa się nową wystawę.

Jatki to zabytkowy neogotycki budynek z 1903 roku – świadectwo eklektycznej architektury początku XX wieku. Wykonany z palonej cegły ceramicznej, od czasów wybudowania był siedzibą targu mięsnego. Na górze znajdowały się boksy straganowe i zaplecze, piwnica pełniła funkcję wypełnionej lodem chłodni. Do 2003 roku Jatki pełniły funkcję miejsca sprzedaży mięsa i ryb.

Kryta pływalnia znajduje się w budynku MOSiR przy ul. Trębickiego 10. Użytkownicy mogą korzystać z basenu sportowego i rekreacyjnego, brodzika dla dzieci oraz zjeżdżalni, jacuzzi, biczy wodnych, a także sauny suchej i mokrej.

Rycina 11. Boisko wielofunkcyjne – boisko-lodowisko (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Otwarte zadaszone boisko wielofunkcyjne „boisko-lodowisko” „Omega” zostało oddane do użytku w 2017 roku. Zlokalizowane jest przy ul. Trębickiego, w sąsiedztwie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji. Nawierzchnia obiektu jest wielofunkcyjna. Latem służy do uprawiania takich dyscyplin sportowych jak koszykówka, piłka nożna czy tenis ziemny, zimą zaś płyta boiska przekształcana jest w lodowisko. Obiekt jest zadaszony. Tren wokół wyposażony jest w utwardzone parkingi, plac manewrowy oraz chodniki dla pieszych, a także tereny zielone. Obiekt służy mieszkańcom do codziennej aktywności. Jest też miejscem rozgrywania zawodów sportowych, w tym turnieju koszykówki „3x3. LOTTO 3x3 Quest”.

Stadion miejski zlokalizowany jest przy ul. Warchalskiego, obok budynku MOSiR. To nowoczesny obiekt sportowy, który w 2019 i 2020 roku przeszedł gruntowną przebudowę. Płyta boiska o wymiarach 69,7 x 106 m posiada nawodnienie. Obiekt umożliwia rozgrywanie zawodów lekkoatletycznych – posiada bieżnie, rozbiegi do skoków w dal i trójskoku, rzutnie do rzutu dyskiem, rozbieg do rzutu oszczepem oraz koło rzutowe do pchnięcia kulą. Obiekt jest oświetlony i ogrodzony. Rywalizację sportową można obserwować z trybuny na 400 miejsc w tym 100 zadaszonych. Remont stadionu odbył się z udziałem środków Ministerstwa Sportu, natomiast automatyczna instalacja nawodnienia stadionu została zrealizowana w ramach budżetu obywatelskiego.

Rycina 12. Wnętrze odnowionego budynku Miejskiej Biblioteki Publicznej (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Miejska Biblioteka Publiczna zajmuje się głównie propagowaniem czytelnictwa, ale także organizuje spotkania autorskie, prowadzi klub dyskusyjny, działalność wydawniczą i atrakcyjne zajęcia edukacyjne dla mieszkańców. Realizuje wiele wydarzeń kulturalnych, włączając się też w ogólnopolskie akcje czytelnicze. Działalność prowadzi w budynku przy ul. 11 Listopada 8, który został poddany gruntownemu remontowi, oraz w Starej Elektrowni, gdzie funkcjonuje oddział dla dzieci. Od 2009 roku realizuje zadania biblioteki powiatowej. Biblioteka powstała w 1928 roku, podczas obchodów pięćdziesięciolecia swego istnienia, nadano jej imię Marii Dąbrowskiej.

Rycina 13. Wyremontowany budynek starej elektrowni (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Budynek przy ulicy 11 Listopada 7 to dawna elektrownia miejska, która została uruchomiona w 1929 roku. Dzięki elektrowni rozwijały się miejscowe zakłady przemysłowe, a mieszkańcy mieli oświetlenie w domach. Podczas II wojny światowej obiekt został częściowo zburzony. Od tego czasu przestał być wykorzystywany zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem – do końca lat 80. XX w. był tylko rozdzielnią prądu. Potem nieużytkowany, ulegał niszczeniu. W ostatnich latach teren przed budynkiem służył do handlu, a obiekt spełniał rolę magazynu. Z uwagi na rosnące potrzeby mieszkańców w zakresie kultury stało się konieczne poszukiwanie sposobu na powiększenie bazy lokalowej. Dobrym rozwiązaniem okazała się rewitalizacja istniejącego budynku – starej elektrowni.  W lipcu 2016 roku miasto złożyło wniosek o dofinansowanie projektu „Kultura Pod Napięciem”, który zakładał remont dwóch budynków – starej elektrowni i domu rodzinnego Marii Pileckiej z Ostrowskich przy ul. Warszawskiej 4. Wyremontowany budynek starej elektrowni stanowi zaplecze dla miejskich instytucji kultury, które z powodzeniem mogą realizować swoją bogatą ofertę.

Rycina 14. Budynek Muzeum Dom Rodziny Pileckich (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

W ramach projektu „Kultura Pod Napięciem” odnowiono także dom rodzinny Marii Pileckiej z Ostrowskich przy ul. Warszawskiej 4. Jest on siedzibą Muzeum Dom Rodziny Pileckich. Obok oryginalnego domu powstał nowoczesny pawilon Muzeum w całości sfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Muzeum utworzone staraniem miejscowego samorządu przy współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego i wsparciu finansowym Unii Europejskiej jest pierwszą placówką muzealną poświęconą rodzinie Pileckich i Ostrowskich. Mieści się w zachowanym oryginalnym domu rodzinnym Marii Pileckiej (z domu Ostrowskiej) – żony Witolda Pileckiego. Podstawowym celem działalności placówki jest przedstawienie postaci rotmistrza, zachowanie i opieka nad materialnym i niematerialnym dziedzictwem związanym z jego życiem i działalnością, w tym upowszechnianie reprezentowanych przez niego wartości i tradycji idei niepodległościowej. Innym celem jest dokumentowanie i upowszechnianie dziejów Ziemi Ostrowskiej i Północno-Wschodniego Mazowsza, w tym opieka nad zabytkami nieruchomymi Ostrowi Mazowieckiej. Muzeum realizuje swoją misję poprzez wystawę stałą (w przygotowaniu), gromadzenie zbiorów i ich opracowanie, organizacje wystaw i wydarzeń kulturalnych, działalność edukacyjną, popularyzatorską i wydawniczą. 

1.2. Główne wyzwania i ich ujęcie w strategii rozwoju miasta

W Ostrowi Mazowieckiej dokumentem realizującym zakres Celu 15. w sposób najbardziej bezpośredni jest Program Ochrony Środowiska dla Miasta Ostrów Mazowiecka na lata 2019-2022 z perspektywą na lata 2023-2026 (POŚ). POŚ wyznacza dziewięć obszarów interwencji, w tym obszar – Zasoby przyrodnicze odpowiadający Celowi 15. pod kątem celu, kierunków interwencji i zadań. Dla obszaru tego wyznaczono cel, jakim jest zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych z uwzględnieniem różnorodności biologicznej oraz utrzymanie istniejących form ochrony przyrody. Przypisano mu następujące zadania: utrzymanie terenów zieleni przy drogach publicznych; budowa, modernizacja i pielęgnacja parków i skwerów oraz ciągów pieszo-rowerowych; rewaloryzacja parku nad stawem oraz terenów zielonych wokół ratusza; monitorowanie siedlisk cennych przyrodniczo i edukacja ekologiczna w zakresie poszanowania zasobów przyrodniczych, w tym obszarów cennych przyrodniczo; systematyczna pielęgnacja pomników przyrody; organizowanie kampanii informacyjno-edukacyjnych oraz akcji lokalnych służących ochronie środowiska; organizacja cyklicznych konkursów ekologicznych dla dzieci i młodzieży.

Zarówno Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta Ostrów Mazowiecka do 2030 Roku - aktualizacja, jak i Gminny Program Rewitalizacji Miasta Ostrów Mazowiecka na lata 2018-2025, zawierają zapisy o podniesieniu jakości terenów zieleni na terenie miasta, jednak bardziej jako jeden z wielu elementów stanowiących wyzwanie dla miasta niż element dominujący. W strategii wyłoniono dziewięć programów strategicznych, dla których przypisano zadania (projekty) realizacyjne. Programy strategiczne skupiają się m.in. na infrastrukturze technicznej i społecznej, na pobudzeniu przedsiębiorczości mieszkańców i lokalnej gospodarki, na ochronie i rozwoju zasobów kulturowych, na rewitalizacji przestrzeni miejskiej i ładzie przestrzennym, na ochronie środowiska i gospodarce niskoemisyjnej. Zakres Celu 15. realizują zadania: „Rozwój terenów zieleni urządzonej (parki, skwery, zieleńce)” i „Rewitalizacja istniejących terenów zieleni miejskiej, w tym Parku Miejskiego” przypisane do dwóch wymienionych na końcu programów strategicznych.

Gminny program rewitalizacji skupia się na podobnych problemach co strategia, tylko dotyczą one obszaru rewitalizacji. Zakres Celu 15. realizuje działanie 5.1. „Podniesienie jakości terenów zieleni na obszarze rewitalizacji oraz kreowanie nowych zielonych przestrzeni publicznych” przynależące do Celu strategicznego obszarowego 5. Racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych oraz poprawa jakości środowiska naturalnego. Dla działania 5.1. wyznaczono następujące kierunki działań: poprawa funkcjonalności terenów zieleni, poprawa estetyki terenów zieleni, promocja idei rozbudowy systemu zielonej infrastruktury, wspieranie działań na rzecz bioróżnorodności terenów zieleni, włączenie mieszkańców w proces odnowy terenów zieleni, wspieranie inicjatyw mających na celu organizację spotkań, wydarzeń kulturalnych czy sportowych na terenach zieleni, wspieranie wspólnot mieszkaniowych w pracach mających na celu podniesienie jakości terenów zieleni osiedlowej.

Rozdział 2. Charakterystyka Celu 15. Życie na lądzie z perspektywy Ostrowi Mazowieckiej

Cel 15. Agendy 2030 ma za zadanie zapewnienie ochrony, odtworzenie i zrównoważone użytkowanie ekosystemów, w szczególności lasów. Ma promować wdrażanie zrównoważonego zarządzania wszystkimi typami lasów, zahamować proces wylesiania, odtworzyć zniszczone lasy, znacząco zwiększyć globalny stopień zalesienia. Ma również za zadanie podjęcie działań zmniejszających degradację naturalnych siedlisk, powstrzymanie uraty bioróżnorodności i ochronę zagrożonych gatunków i zapobieganie ich wyginięciu. Osobną kwestią jest włączenie kwestii bioróżnorodności i ekosystemów do krajowych i lokalnych planów, sprawozdań i strategii oraz zwiększenie środków finansowych pochodzących z różnych źródeł na ochronę i zrównoważone wykorzystywanie bioróżnorodności i ekosystemów.

Rozdział 3. Droga Ostrowi Mazowieckiej do doskonałości w realizacji Celu 15. Życie na lądzie

3.1. Działania miasta w drodze do realizacji Celu 15. Życie na lądzie

Miasto prowadzi działania edukacyjne wśród mieszkańców z zakresu kształtowania postaw proekologicznych i budowania wizerunku ekologicznej Ostrowi Mazowieckiej. Stałym zadaniem miasta jest troska o poprawę jakości drzew i krzewów oraz zwiększanie ilości terenów zieleni. Dla przykładu 2020 roku powstała nowa przestrzeń rekreacyjna przy ul. Kubusia Puchatka. Nasadzono również ponad 300 nowych drzew z gatunku: dąb, jarząb i miłorzomb, klon, robinia akacjowa i lipa oraz 5900 krzewów z gatunku: pęcherznica, berberys, irga, tawuła, pięciornik, dereń, ognik szkarłatny, kocimiętka. Są to głównie rośliny posadzone przy nowo powstałych ścieżkach rowerowych na terenie miasta.

Na teranie miasta powstają również tereny przyjazne owadom zapylającym. Takim przykładem jest projekt pod nazwą „Topolowy Zakątek”, gdzie powstał teren przyjazny owadom poprzez nasadzenie roślin miododajnych przez lokalną społeczność. Na terenie znajduje się również plac zabaw, co sprzyja spędzaniu tam czasu.

3.2. Opis projektu wybranego do realizacji w ramach ,,Planu Działań dla Miast. Modelowa lokalność’’

3.2.1. Krótka charakterystyka projektu

Projekt „Motyli kącik” wchodzi w zakres działań miasta z zakresu błękitno-zielonej infrastruktury. Polega na nasadzeniu drzew i bylin miododajnych oraz na zamontowaniu domków dla owadów na części działki nr 1722 otaczającej ratusz miejski.

Czas realizacji projektu to II kwartał 2022 roku.

Założeniem projektu jest wzrost świadomości mieszkańców w zakresie korzyści płynących z tworzenia terenów błękitno-zielonej infrastruktury, która będzie pełniła rolę środowiskotwórczą. Projekt ma za zadanie zwrócenie uwagi mieszkańców na rolę zieleni miejskiej jako dobrego źródła pożywienia i schronienia dla owadów zapylających przez cały sezon wegetacyjny. Wpłynie na świadomość zależności człowieka od środowiska naturalnego, na potrzebę utrzymania rozmaitości form życia na Ziemi dostarczających żywności, energii, surowców, powietrza i wody, czyli elementów umożliwiających egzystencję w znanej nam formie i napędzających gospodarkę.

Rycina 15. „Motyli Kącik” przed nasadzeniami (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Rycina 16. Mapa terenu objętego projektem (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

3.2.2. Realizacja i wdrażanie

Zakres prac w ramach „Motylego Kącika” obejmuje następujące czynności:

• zakup i nasadzenie sadzonek lawendy wąskolistnej – 110 sztuk,
• zakup i nasadzenie sadzonek kocimiętki Faassena – 333 sztuk,
• zakup i nasadzenie sadzonek szałwii omszonej – 228 sztuk,
• zakup i nasadzenie drzew z gatunku wiśnia piłkowana – 3 sztuki,
• zakup i kory do ściółkowania,
• zakup i montaż domków dla owadów.

Projekt został zrealizowany przez Ostrowską Spółdzielnią Socjalną ul. Kazimierza Warchalskiego 3 przy współuczestnictwie lokalnej społeczności.

Rycina 17., 18., 19. „Motyli Kącik” w trakcie realizacji (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

Rycina 20., 21., 22. Realizacja projektu (źródło: UM Ostrów Mazowiecka)

3.2.3. Produkty/rezultaty z odniesieniem do wskaźników zrównoważonego rozwoju

Realizacja projektu znajdzie przełożenie na następujące wskaźniki zrównoważonego rozwoju:

• wzrost bioróżnorodności gatunkowej roślin i zwierząt, zwłaszcza owadów,
• wzrost liczebności zapylaczy,
• poprawa walorów krajobrazowych
• poprawa warunków glebowych,
• aktywizacja społeczności lokalnej.

Pszczoły to jedne z najbardziej niedocenianych przez człowieka zwierząt. Pomimo ich ogromnej roli w ekosystemie bywają lekceważone, a nawet wyniszczane w imię rozwoju i postępu. Dość powiedzieć, że za ich pośrednictwem odbywa się zapylenie około 80% roślin, a bez ich obecności byłoby to niemożliwe. Całkowita zagłada pszczół wiązałaby się z ogromnymi konsekwencjami dla człowieka i środowiska, dlatego należy podjąć kroki, aby pomóc chronić te niezwykle pracowite owady. Jednym z takich sposobów jest zapewnienie im dostępu do nektaru przez tworzenie terenów z roślinami miododajnymi. Tworząc tereny z roślin miododajnych, zyskuje się efekt dekoracyjny w postaci pięknych kwiatów i stwarza się dogodne warunki pszczołom oraz innym owadom.

Gmina oczekuje, że projekt przyczyni się do większej świadomości mieszkańców i podejmowania lokalnych działań zmierzających do zwiększenia bioróżnorodności na terenie miasta.