Skarżysko-Kamienna

POLITYKA RÓWNOŚCIOWA MIASTA

Wstęp


Towarzyszący 11. Światowemu Forum Miejskiemu „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” (PDM) to program unikatowy w skali europejskiej. Łączy ponad sto polskich miast, które w różnorodny sposób odpowiadają na lokalne wyzwania zgodne z celami zrównoważonego rozwoju określonymi w Agendzie 2030. Jego celem jest włączenie polskich miast w światową dyskusję na temat trendów zrównoważonej urbanizacji oraz popularyzacja ich wdrażania w ramach zadań własnych miast.


Kryterium kwalifikacji do programu stanowiły dotychczasowe osiągnięcia miast w wybranym celu zrównoważonego rozwoju Agendy 2030. O unikatowym charakterze „Planu Działań dla Miast” przesądza przedstawienie w jednej inicjatywie bogactwa różnorodnych doświadczeń, którymi polskie miasta mogą dzielić się z innymi. Program PDM prowadzony był równolegle do prac nad nową Krajową Polityką Miejską 2030 i stanowi jeden z projektów strategicznych ujętych w KPM 2030. Pokazuje dobre praktyki wypracowane już przez polskie miasta w ostatnich latach, aby mierzyć się z wyzwaniami w 17 celach, w tym ubóstwem mieszkańców, nierównościami społecznymi, barierami w rozwoju gospodarczym czy zmianami klimatu. Jednocześnie jak w soczewce dokument skupia się na 2022 roku i ukazuje bogactwo projektów zaplanowanych w miastach na ten rok. Chociaż Światowe Forum Miejskie trwa kilka dni, poprzez te działania jest obecne w ponad 100 polskich miastach przez cały okres realizacji „Planu Działań dla Miast”.


Skarżysko-Kamienna bierze udział w Programie „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” z projektem „Polityka równościowa miasta”, co przyczyni się do pozostawienia trwałego wkładu w wypracowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju polskich miast dzięki wymianie doświadczeń. Włączając się w światowy trend zrównoważonej przemiany przestrzeni miejskich oraz realizując projekt w ramach „Planu Działań dla Miast”, Skarżysko-Kamienna uczestniczy w dyskusji na temat rozwoju terenów zurbanizowanych oraz tworzenie platformy dla systematycznego udoskonalania i wdrażania dobrych wzorców w lokalnych politykach miejskich. PDM ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych przedsięwzięć wypełniających Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz promocję osiągnięć poszczególnych miast w ich wypełnianiu, istotnych z perspektywy miast oraz szukania odpowiedzi na lokalnie występujące problemy, niezależnie od skali projektów lub działań.


Działania Skarżyska-Kamiennej realizowane w ramach „Planu Działań dla Miast” w projekcie „Polityka równościowa miasta” odwołują się do 5., 10. i 11. Celów Zrównoważonego Rozwoju, tj. Równość płci, Mniej nierówności oraz Zrównoważone miasta i społeczności Realizacja tego projektu wpisuje się w rozstrzygnięcia strategiczne w dokumentach strategicznych Skarżyska-Kamiennej wymienionych w raporcie. Zapraszamy do lektury raportu i zapoznania się z wyzwaniami i osiągnięciami Skarżyska-Kamiennej.


Rozdział 1. Przyczyny podjęcia przez Skarżysko-Kamienną działań w Celu 5. Równość płci, Celu 10. Mniej nierówności oraz Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności


1.1. Krótka charakterystyka miasta


Skarżysko-Kamienna to miasto położone w północnej części województwa świętokrzyskiego, w powiecie skarżyskim. Miasto położone jest na Wyżynie Kieleckiej, u zbiegu Przedgórza Iłżeckiego, Garbu Gielniowskiego oraz Płaskowyżu Suchedniowskiego, nad rzeką Kamienną. Zajmuje 64,39 km2 powierzchni i liczy blisko 44 260 osób (BDL GUS, 2020).


Rycina 1. Panorama miasta (źródło: https://um.skarzysko.pl)


Miasto cechuje korzystne położenie komunikacyjne. Skarżysko-Kamienna usytuowane jest na przecięciu głównych szlakach drogowych i kolejowych prowadzących z północy na południe i ze wschodu na zachód kraju. Najistotniejsze znaczenie dla miasta ma droga ekspresowa S7, droga krajowa nr 42 oraz przebiegające przez miasto linie kolejowe: Warszawa – Skarżysko-Kamienna – Kraków oraz Łódź – Skarżysko-Kamienna – Przemyśl. Węzeł kolejowy w Skarżysku-Kamiennej jest jednym z 11 największych w Polsce. Dostępność komunikacyjna w dużym stopniu przesądza o atrakcyjności inwestycyjnej i konkurencyjności miasta wobec innych jednostek terytorialnych. Obszar miasta nie cechuje się zwartą przestrzennie zabudową, między poszczególnymi osiedlami rozciągają się tereny zieleni urządzonej, pola, lasy, jak również tereny przemysłowe.


Miasto posiada bogatą tradycję przemysłową, przede wszystkim w branży metalowej, energetycznej i kolejnictwie. Mesko S.A. (wcześniej Bumar Amunicja, dawniej Zakłady Metalowe MESKO) to nierozerwalnie związane z historią i rozwojem miasta, największe przedsiębiorstwo, kontynuujące tradycje przedsiębiorstwa powołanego w 1922, a działającego od 25 sierpnia 1924 roku początkowo jako Państwowa Fabryka Amunicji, następnie Zakłady Metalowe MESKO S.A. W okresie PRL przedsiębiorstwo należało do zjednoczenia Predom i zajmowało się także m.in. produkcją urządzeń AGD (maszynki, sokowirówki) oraz maszyn liczących.


W mieście znajduje się wiele wartych odwiedzenia obiektów. Muzeum Orła Białego posiada jedną z największych kolekcji militariów w Polsce, zgromadzonych na obszarze ponad 1,5 ha. W Skarżysku znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Ostrobramskiej z jedyną w kraju repliką wileńskiej Ostrej Bramy, do którego chętnie przybywają pielgrzymi, którzy mają możliwość zatrzymania się w Domu Pielgrzyma. Wyjątkowym miejscem jest również rezerwat archeologiczny Rydno, kryjący ślady kultur dzikich z ostatnich 14 000 lat. W mieście podziwiać można liczne przykłady budownictwa przemysłowego i kolejowego z końca XIX i pierwszych dekad XX wieku.


Rycina 2. Bazylika Matki Bożej Ostrobramskiej (źródło: https://um.skarzysko.pl)


Rycina 3. Muzeum Orła Białego (źródło: https://um.skarzysko.pl)


Skarżysko-Kamienna za sprawą architektury miasta z czasów międzywojnia w ramach 3. edycji projektu „Powiaty” została wybrana jako jeden z czterech obszarów bogatych w wyjątkową spuściznę okresu II RP. Projekt miasta nazwano „Bryła po bryle. Architektura międzywojnia Skarżyska-Kamiennej”, ponieważ właśnie tak budowano obiekty w czasie rozkwitu miasta w dwudziestoleciu międzywojennym. W 1922 roku oprócz fabryk w Zagożdzonie (obecnie Pionki), Radomiu i Warszawie zdecydowano o utworzeniu na lesistych terenach nieopodal rzeki Kamiennej Państwowej Fabryki Amunicji. To wydarzenie stało się kamieniem milowym na drodze do prawdziwej miejskości. Do rodzącego się miasta zjeżdżali inżynierowie, architekci i budowniczy z tętniących życiem dużych ośrodków. Przemysłowa machina wprowadziła w ruch lawinę dalszych inwestycji. Wraz z fabryką i poszczególnymi jej oddziałami w bliskim sąsiedztwie budowano osiedla: Kolonię Robotniczą, Kolonię Urzędniczą (tzw. Górną), Wytwórni Węgla Aktywnego, a także szkoły, szpital, kościół i hotel. Budowane z rozmachem miasto niejednokrotnie porównywano do „polskiego okna na świat” – Gdyni. Powstająca w mieście architektura oprócz lokalnego sznytu posiadła wyjątkową cechę, jaką jest kameralność, uzyskaną m.in. dzięki zatopieniu w zieleni i realizacji idei miasta ogrodu. Skarżysko-Kamienną można zwiedzać szlakiem architektury obronnej z okresu zimnej wojny. Zbudowane w latach 50. XX wieku w tej stylistyce osiedle Milica miało zapewnić bezpieczeństwo pracownikom fabryki zbrojeniowej. Produkujące amunicję Zakłady Metalowe w Skarżysku były w okresie zimnej wojny jednym z kluczowych przedsiębiorstw tego typu. Osiedle Milica wybudowano z przeznaczeniem dla pracowników fabryki. Milica jest modelowym osiedlem zbudowanym według wytycznych Terenowej Obrony Przeciwlotniczej. Układ podwórek pozwala na obronę. Przejścia między budynkami są wąskie, a wejścia do klatek schodowych znajdują się wewnątrz podwórek. Dachy są spadziste, tak by spadały z nich bomby zapalające. Osiedle stanowi jednolitą jednostkę, z własną siecią ulic, kanalizacją, siecią ciepłowniczą, urzędem pocztowym, ośrodkiem zdrowia, przedszkolem i żłobkiem, łącznicą telefoniczną, stacjami wysokiego zasilania. Pod budynkami na osiedlu Milica wybudowano schrony dla kilku tysięcy osób, wyposażone w agregaty prądotwórcze i filtrowentylacyjne do oczyszczania powietrza. Wodę miały zapewnić studnie głębinowe i zbiorniki podziemne. Kilka lat temu taki zbiornik odkryto podczas przebudowy fontanny.


Malowniczą atrakcją turystyczną miasta jest Zalew Rejów (Jezioro Rejowskie). Jest to zbiornik retencyjny o powierzchni 30 hektarów na rzece Kamionce. Zbiornik powstał na początku XIX wieku. Podczas I wojny światowej został zniszczony, ale w 1925 roku doczekał się odbudowy i w takim stanie dotrwał do 1939, kiedy to ponownie uległ zniszczeniu. Po II wojnie światowej został kolejny raz odbudowany przez Fabrykę Uzbrojenia w celu zabezpieczenia potrzeb wodnych późniejszych Zakładów Metalowych MESKO znajdujących się w Skarżysku-Kamiennej. W chwili obecnej pełni rolę zbiornika wyrównawczego oraz miejsca rekreacyjnego. Po stronie zachodniej zalewu znajduje się ośrodek rekreacyjny Rejów.


Rycina 4. Zalew Rejów (źródło: https://um.skarzysko.pl)


Ofertę rekreacyjną Skarżyska-Kamiennej wzbogaca największy w regionie i jeden z największych skateparków w Polsce. Na rozległym terenie na osiedlu Zachodnie w Skarżysku-Kamiennej powstały: skatepark, który zajmuje powierzchnię ponad 3000 m2 i składa się z dwóch zasadniczych sekcji: Plaza i Bowl; pumptrack, czyli kompleks torów rowerowych, składający się z torów dla początkujących oraz toru dla zaawansowanych; kompleks boulderowy, czyli kompleks kamieni bulderowych służących do wspinania bez użycia asekuracji linowej; plac zabaw; mini trybuny; budynek wielofunkcyjny, a także parking z drogami i infrastrukturą towarzyszącą. Całość kompleksu zajmuje teren ponad 23 000 m2. Obecnie planowana jest kompleksowa przebudowa i modernizacja pływalni miejskiej. Do ważnych terenów przyrodniczych w Skarżysku-Kamiennej należą obszary leśne. Oprócz funkcji gospodarczych, wodochronnych i biologicznych stanowią one największą obszarowo bazę rekreacji codziennej, weekendowej i pobytowej.


Rycina 5. Skarland Pumptrack & Skatepark (źródło: https://um.skarzysko.pl)


1.2. Główne wyzwania i ich ujęcie w strategii rozwoju miasta


Obowiązująca Strategia Rozwoju Miasta Skarżyska-Kamiennej na lata 2020-2030 została przyjęta uchwałą nr XXX/248/2020 Rady Miasta Skarżyska-Kamiennej z dnia 30 listopada 2020 rok. Przyjęto cztery cele strategiczne:

  • Cel strategiczny 1. Intensyfikacja rozwoju gospodarczego miasta,
  • Cel strategiczny 2. Rozwój i promocja miasta w oparciu o zasoby dziedzictwa kulturowego, tradycję i uwarunkowania przyrodnicze,
  • Cel strategiczny 3. Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej Skarżyska-Kamiennej,
  • Cel strategiczny 4. Podejmowanie działań na rzecz włączenia społecznego i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.


Zawarte w Strategii kierunki działań stawiają za cel przede wszystkim dążenie do zrównoważonego rozwoju Skarżyska-Kamiennej, który będzie procesem przenikania się, integrowania i spójnych działań politycznych, gospodarczych i społecznych przy poszanowaniu środowiska naturalnego. Zaplanowane w niniejszym dokumencie zadania, których realizacja ma służyć wykreowaniu lepszych warunków do życia, skierowane są nie tylko do samorządu lokalnego, ale także do przedsiębiorców, instytucji i organizacji pozarządowych działających na jej terenie, mieszkańców, którzy w partnerstwie mogą osiągnąć sukces. U podstaw misji Skarżyska-Kamiennej leży przekonanie, że miasto ma szanse, by stać się atrakcyjnym miejscem do zamieszkania, życia, prowadzenia działalności gospodarczej, lokowania kapitału, a także wypoczynku i spędzania wolnego czasu, a także będzie wzorcem w zakresie rozwiązań antydyskryminacyjnych i równościowych.

 

Rozdział 2. Charakterystyka Celu 5. Równość płci, Celu 10. Mniej nierówności oraz Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności z perspektywy Skarżyska-Kamiennej


Skarżysko-Kamienna jest jedynym miastem w województwie, w którym powołano Pełnomocniczkę Prezydenta ds. Równego Traktowania. Obecnie pełnomocniczka opracowuje politykę równościową miasta, która będzie oficjalnym dokumentem miasta. Celem jej pracy jest stworzenie równych perspektyw rozwojowych dla wszystkich mieszkańców miasta. Pełnomocniczka zgłosiła udział miasta w Komisji Praw Człowieka Związku Miast Polskich, a po akceptacji zgłoszenia Skarżysko-Kamienna weszło w jej skład. Przedstawicielka prezydenta miasta brała od tej pory udział w cyklicznie organizowanych spotkaniach Komisji. Pokłosiem tego było włączenie pełnomocniczki prezydenta miasta do eksperckiego zespołu pod kierownictwem dr Anny Strzałkowskiej, opracowującego rekomendacje dla miast w zakresie tworzenia polityk równościowych. Tym samym Skarżysko-Kamienna rozpoczęło prace nad własną polityką równościową. Równościowy Plan Działania powstaje w oparciu o diagnozę nierówności społecznych w mieście oraz analizę sytuacji równouprawnienia w urzędzie miasta, jednostkach podległych oraz w społeczności lokalnej. Analiza ta jest uzupełniana poprzez wnioski z konsultacji i spotkań z kierownictwem jednostek miejskich, przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz osobami zgłaszającymi zauważone problemy do prezydenta miasta lub jego przedstawicieli.


Rozdział 3. Modelowa lokalność na przykładzie działań Skarżyska-Kamiennej w Celu 5. Równość płci, Celu 10. Mniej nierówności oraz Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczeństwa


3.1. Działania Skarżyska-Kamiennej w drodze do realizacji Celu 5. Równość płci, Celu 10. Mniej nierówności oraz Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności


Skarżysko-Kamienna jest pierwszym i jak dotąd jednym miastem w województwie, które powołało stanowisko Pełnomocnika Prezydenta ds. Równego Traktowania. Ponadto Prezydent Skarżyska-Kamiennej podpisał w październiku 2021 roku Europejską Kartę Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym. Pełnomocniczka ds. Równego Traktowania opracowuje politykę równościową miasta, która będzie oficjalnym dokumentem przyjętym przez organy gminy po wcześniejszych konsultacjach. Obecnie opracowuje Równościowy plan działania, wynikającego z Europejskiej Karty Równości. Pełnomocniczka ds. Równego Traktowania znalazła się w ścisłym gronie eksperckim zespołu opracowującego polityki równościowe dla samorządów w ramach Komisji Praw Człowieka i Równego Traktowania Związku Miast Polskich. W ostatnim czasie Pełnomocniczka ds. Równego Traktowania nawiązała współpracę z przedstawicielami Policji w zakresie wspólnego realizowania zajęć antydyskryminacyjnych dla dzieci i młodzieży uczęszczających do miejskich świetlic środowiskowych. W ubiegłym roku szkolnym zajęcia na temat tolerancji były prowadzone przez pełnomocniczkę w szkołach podstawowych Skarżyska-Kamiennej.


Wśród dodatkowych programów/projektów/inicjatyw realizujących wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju należy wymienić:

  • Rozwój lokalny (EOG 2014-2021)
  • Partnerska inicjatywa miast (PIM1).


3.2. Modelowa lokalność – dobra praktyka miasta


Skarżysko-Kamienna jako jedno z pierwszych uznało problem równości za temat niezwykle istotny i nadało jemu charakter priorytetowy, o czym świadczy powołanie Pełnomocnika Prezydenta ds. Równego Traktowania. W związku z opracowaniem Równościowego Planu Działania, miasto będzie mogło podzielić się z innymi miastami doświadczeniami zdobytymi w tym zakresie.


3.3. Opis projektu w ramach ,,Planu Działań dla Miast. Modelowa lokalność’’


3.3.1. Krótka charakterystyka projektu  


Projekt „Polityka równościowa miasta” realizowany będzie w IV kwartale 2022 roku. Stworzenie Polityki równościowej miasta ma na celu wypracowanie takich rozwiązań samorządowych, które pozwolą na wyeliminowanie wszelkich form dyskryminacji w sferze życia zawodowego i społecznego. Jako wsparcie dla tej polityki ma posłużyć Równościowy plan działania wynikający ze zobowiązań Europejskiej Karty Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym.


Podejmowane działania będą różnorodne i obejmą szkolenia, warsztaty, wydruk broszur edukacyjnych, a także festyn dla mieszkańców. Odbiorcami projektu będą zatem mieszkańcy Skarżyska-Kamiennej, urzędnicy, pracownicy UM oraz jednostek podległych, młodzież szkolna oraz dzieci ze świetlic środowiskowych, a także osoby skupione w takich organizacjach jak Kluby Seniora czy Świetlice środowiskowe. Projekt zakończy się w grudniu 2022 roku. Z racji wielorakich form działania oraz różnych środowisk, do których będą one docierać, spodziewamy się jego szerokiego oddziaływania, a także powtarzania poszczególnych jego elementów w kolejnych latach, z racji wprowadzenia polityki równościowej miasta.


3.3.2. Realizacja i wdrażanie


Równościowy Plan Działania opiera się na takich filarach, jak: diagnoza, działania właściwe (edukacja, rozwiązania systemowe, rekomendacje) i ewaluacja.


Jako narzędzia diagnozujące prowadzone będą ankiety anonimowe skierowane do trzech grup: pracowników urzędu miasta oraz jednostek podległych, petentów urzędu i jednostek podległych oraz mieszkańców miasta. Ponadto zaplanowano spotkania z kierownictwem jednostek samorządowych, przedstawicielami organizacji miejskich oraz pozarządowych, Młodzieżową Radą Miasta i Klubami Seniora.


Działania właściwe projektu opierać się będą przede wszystkim na edukacji. Zaplanowano szkolenia i pogadanki dotyczące równości płci dla wszystkich grup objętych projektem, wydarzenia otwarte (np. w formie pikniku dla mieszkańców) oraz celowe warsztaty dla konkretnych odbiorców jako grup wyselekcjonowanych na podstawie wyników diagnozy.


Jednym z działań będzie również zobowiązanie osób kierującymi jednostkami, placówkami i filiami miejskimi w zakresie wdrożenia podstawowych założeń programu, takich jak uwzględnianie równości płci we wszelkich działaniach decyzyjnych dotyczących zasobów ludzkich, jak i infrastruktury. Jako formę wynagrodzenia i motywacji za dobrą współpracę na tym polu przewidziano specjalne certyfikaty równości przyznawane przez prezydenta miasta, które jednocześnie będą stanowić zachętę do wprowadzania pozytywnych zmian w obszarze równości przez inne podmioty.


Ewaluacja będzie stanowić szczegółowe podsumowanie wyników działań, analizę ilościową i jakościową wprowadzanych dobrych praktyk. Za punkt wyjścia posłużą wyniki zebrane w ankietach realizowanych na początku projektu. Celem ewaluacji będzie przede wszystkim wprowadzenie modyfikacji, które pozwolą na jeszcze efektywniejsze wprowadzanie dobrych równościowych praktyk w kolejnych latach.


3.3.3. Produkty/rezultaty z odniesieniem do wskaźników zrównoważonego rozwoju


Zakładanym efektem działań jest wsparcie osób narażonych na wykluczenie społeczne w szeroko rozumianym życiu publicznym. Projekt oparty jest przede wszystkim na działaniach edukacyjnych, aktywnym promowaniu przez władze samorządowe praktyk równościowych oraz prowadzeniu analiz dostępnych statystyk dotyczących regionu i wspieraniu obszarów wymagających interwencji.


Rozdział 4. Deklaracja kierunku dalszego działania w ramach Dziedzictwa WUF11 (WUF11 Legacy) w latach 2023-2024 


W przyszłym roku w Skarżysku-Kamiennej planowane jest stworzenie lokalnego punktu Centrum Praw Kobiet, mieszczącego się w Centrum Integracji Społecznej, w którym na bazie wolontariatu dostępna będzie pomoc dla osób doświadczających przemocy ze względu na płeć (dostęp do psychologa, prawnika, specjalisty zajmującego się osobami pokrzywdzonymi przestępstwem). Zadaniem Centrum Praw Kobiet będzie także współpraca z organizacjami przeciwdziałającymi dyskryminacji oraz wspierającymi ofiary przemocy ze względu na płeć z terenu całej Polski. Centrum będzie także prowadziło akcje informacyjne i edukacyjne oraz pozostanie w ścisłym kontakcie z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie.


Obecnie w Centrum Integracji Społecznej trwają przygotowania do utworzenia Domu Ukraińskiego, które mieścić się będzie w Miejskim Centrum Kultury w Skarżysku-Kamiennej. Będzie to miejsce integrujące Ukraińców i Polaków, wspierające ukraińskie tradycje, wspierające materialnie i kulturowo uchodźców wojennych. Oferta Domu Ukraińskiego zostanie wzbogacona o warsztaty dotyczące praw człowieka, równości, zwalczania dyskryminacji, również ze względu na płeć. Warsztaty te organizowane będą przez Pełnomocnika ds. Równego Traktowania. Należy zauważyć, że większość uchodźców to kobiety i dzieci, a więc potencjalnie grupa najbardziej narażona na przemoc, a zdarzają się przypadki doświadczania przemocy seksualnej i innej już po przekroczeniu polskiej granicy.


Rozdział 5. Rekomendacje na bazie doradztwa


Na bazie doświadczeń Skarżyska-Kamiennej już teraz można rekomendować kilka typów działań:

  • programy edukacyjne i kulturalne związane z równouprawnieniem:
  • przygotowywanie konkursów literackich i plastycznych dotyczących równych praw,
  • udostępnianie informacji w przestrzeniach instytucji miejskich o miejscach, w których osoby dotknięte dyskryminacją mogą uzyskać pomoc,
  • wspieranie inicjatyw oddolnych na rzecz równouprawnienia kobiet i mężczyzn,
  • aktywna współpraca z lokalnymi klubami seniora i świetlicami środowiskowymi;
  • włączenie różnych podmiotów w wydarzenia związane z równością płci, w tym na zasadzie patronatów honorowych, medialnych i innych;
  • aktywizacja społeczna oparta na angażowaniu mieszkańców w działania o charakterze antydyskryminacyjnym;
  • organizowanie wraz z przedstawicielami policji wspólnych pogadanek dla dzieci i młodzieży w szkołach i świetlicach środowiskowych;
  • monitorowanie zjawiska występowania przemocy w rodzinie z podziałem na płeć – w tym celu należy wystąpić po szczegółowe dane do jednostek policji; raport powinien w miarę możliwości przedstawiać sytuację w poszczególnych obszarach miasta (dzielnicach, osiedlach); pozyskane dane mogą posłużyć do zwiększenia oferty edukacyjnej i kampanii informacyjnej z zakresu przemocy ze względu na płeć w poszczególnych klubach osiedlowych (świetlicach, domach kultury itp.).
Do góry