Szczawno-Zdrój

DOBRA JAKOŚĆ EDUKACJI

Wstęp


Towarzyszący 11. Światowemu Forum Miejskiemu „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” (PDM) to program unikatowy w skali europejskiej. Łączy ponad sto polskich miast, które w różnorodny sposób odpowiadają na lokalne wyzwania zgodne z celami zrównoważonego rozwoju określonymi w Agendzie 2030. Jego celem jest włączenie polskich miast w światową dyskusję na temat trendów zrównoważonej urbanizacji oraz popularyzacja ich wdrażania w ramach zadań własnych miast.


Kryterium kwalifikacji do programu stanowiły dotychczasowe osiągnięcia miast w wybranym celu zrównoważonego rozwoju Agendy 2030. O unikatowym charakterze „Planu Działań dla Miast” przesądza przedstawienie w jednej inicjatywie bogactwa różnorodnych doświadczeń, którymi polskie miasta mogą dzielić się z innymi. Program PDM prowadzony był równolegle do prac nad nową Krajową Polityką Miejską 2030 i stanowi jeden z projektów strategicznych ujętych w KPM 2030. Pokazuje dobre praktyki wypracowane już przez polskie miasta w ostatnich latach, aby mierzyć się z wyzwaniami w 17 celach, w tym ubóstwem mieszkańców, nierównościami społecznymi, barierami w rozwoju gospodarczym czy zmianami klimatu. Jednocześnie jak w soczewce dokument skupia się na 2022 roku i ukazuje bogactwo projektów zaplanowanych w miastach na ten rok. Chociaż Światowe Forum Miejskie trwa kilka dni, poprzez te działania jest obecne w ponad 100 polskich miastach przez cały okres realizacji „Planu Działań dla Miast”.


Szczawno-Zdrój bierze udział w programie „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” z projektem „Koncepcja programowo-przestrzenna oraz projekt budowlany Kompleksu oświatowo-sportowo-rekreacyjnego przy ul. Słonecznej 1A w Szczawnie-Zdroju”, co przyczyni się do pozostawienia trwałego wkładu w wypracowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju polskich miast dzięki wymianie doświadczeń. Włączając się w światowy trend zrównoważonej przemiany przestrzeni miejskich oraz realizując projekt w ramach „Planu Działań dla Miast”, Szczawno-Zdrój uczestniczy w dyskusji na temat rozwoju terenów zurbanizowanych oraz tworzenie platformy dla systematycznego udoskonalania i wdrażania dobrych wzorców w lokalnych politykach miejskich. PDM ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych przedsięwzięć wypełniających Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz promocję osiągnięć poszczególnych miast w ich wypełnianiu, istotnych z perspektywy miast oraz szukania odpowiedzi na lokalnie występujące problemy, niezależnie od skali projektów lub działań.


Działania Szczawna-Zdroju realizowane w ramach „Planu Działań dla Miast” w projekcie „Koncepcja programowo-przestrzenna oraz projekt budowlany Kompleksu oświatowo-sportowo-rekreacyjnego przy ul. Słonecznej 1A w Szczawnie-Zdroju” odwołują się do 4. Celu Zrównoważonego Rozwoju, tj. Dobra jakość edukacji. Realizacja tego projektu wpisuje się w rozstrzygnięcia strategiczne w dokumentach strategicznych Szczawna-Zdroju wymienionych w raporcie. Zapraszamy do lektury raportu i zapoznania się z wyzwaniami i osiągnięciami Szczawna-Zdroju.


Rozdział 1. Przyczyny podjęcia przez Szczawno-Zdrój działań w Celu 4. Dobra jakość edukacji


1.1. Ogólna charakterystyka miasta


Uzdrowiskowa gmina miejska Szczawno-Zdrój zlokalizowana jest w zachodniej Polsce, w południowej części województwa dolnośląskiego, w centralnej części powiatu wałbrzyskiego.


Rycina 1. Położenie gminy na tle Polski, województwa dolnośląskiego i powiatu wałbrzyskiego (źródło: oprac. własne)


Szczawno-Zdrój położone jest około 5 km na północny zachód od centrum Wałbrzycha, a od stolicy regionu − Wrocławia dzieli je odległość 84 km. Miasto posiada dogodne połączenia drogowe z najważniejszymi ośrodkami miejskimi Dolnego Śląska − Wrocławiem przez Wałbrzych, z Jelenią Górą przez Kamienną Górę oraz z Legnicą przez Świebodzice. Zewnętrzne połączenia komunikacyjne zapewnia doga krajowa nr 35 relacji Wrocław − Golińsk oraz drogi wojewódzkie nr 376 relacji Świebodzice − Kamienna Góra i nr 375 relacji Dobromierz − Wałbrzych.


Rycina 2. Pijalnia wód mineralnych w Szczawnie-Zdroju (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Pierwsza wzmianka o powstaniu osady Szczawno-Zdrój pochodzi z 1221 roku. W tym czasie były już znane tutejsze źródła lecznicze. Od 1812 roku Szczawno jako uzdrowisko zaczęło dynamicznie się rozwijać, przekształcając się z dość dużej i bogatej wsi w nowoczesny kurort. Założenie urbanistyczne oparte jest na regularnym układzie ulic z Domem Zdrojowym jako dominantą i Parkiem Zdrojowym jego kontynuacją. Zabudowa pochodzi z XIX i początku XX wieku Na tej podstawie Szczawno-Zdrój zostało wpisane do rejestru zabytków województwa wałbrzyskiego decyzją nr 682/Wł z dnia 8 sierpnia 1977 roku. Na terenie miasta znajdują się 25 zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków. Są to jedne z najcenniejszych elementów krajobrazu kulturowego na terenie gminy, wśród których najliczniejszą reprezentację mają obiekty uzdrowiskowe. Są to dawne wille i pensjonaty, z dominującą nad centrum uzdrowiska, monumentalną bryłą budynku Domu Zdrojowego (Sanatorium nr 1). Wspólnym wpisem objęty jest zespół zabudowań zdrojowych – pawilon handlowy, Teatr Zdrojowy, klub kuracjusza, pijalnia wód mineralnych, hala spacerowa, muszla koncertowa.


Rycina 3. Dom Zdrojowy (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Do rejestru zabytków ruchomych wpisanych jest 42 obiektów. Są to m.in. urządzenia techniczne i maszyny stanowiące wyposażenie budynków zdrojowych. Przedmioty te przechowywane są w miejscu ich pierwotnego przeznaczenia. Zachowały się elementy wystroju wnętrz. Na uwagę zasługują zachowane w dobrym stanie elementy wyposażenia Domu Zdrojowego, w tym Białej Sali. Pięknym wystrojem przyciąga kuracjuszy ciąg budowli zdrojowych: pijalni wód, hali spacerowej. Szczególne wrażenie wywiera odrestaurowana w ostatnich latach sala widowiskowa teatru, z bogato złoconą sztukaterią neobarokową i neorokokową. W sumie 270 obiektów zostało ujętych w gminnej ewidencji zabytków (GEZ) opracowanej w 2012 roku, a następnie zaktualizowanej w 2017 roku. Gmina jest właścicielem 16 obiektów ujętych w GEZ z, w tym Parku Zdrojowego im. H. Wieniawskiego i Parku Szwedzkiego.


Mimo że stan zachowania obiektów prezentuje się korzystnie, stałą troską gminy jest polepszanie ich stanu technicznego, modernizacja i dostosowanie do rosnących wciąż standardów użytkowania. Dotyczy to nie tylko obiektów architektonicznych, ale także dróg, zieleni miejskiej i szeroko pojętej przestrzeni publicznej, która w znacznej części miasta objęta jest ochroną prawną na mocy wpisu do rejestru zabytków.


Gmina podejmuje działania w kwestii poprawy stanu i utrzymania starodrzewu rosnącego w różnych częściach miasta, który reprezentowany jest przez około 180 gatunków drzew oraz krzewów rodzimych i aklimatyzowanych, z czego 127 okazów uznano za pomniki przyrody ożywionej.


Rycina 4. Zespół zabudowań zdrojowych (1822-1894) (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Szczawno-Zdrój to jedno z najstarszych uzdrowisk na Dolnym Śląsku. Po raz pierwszy właściwości lecznicze wód zostały potwierdzone już w 1598 roku. Źródła odkryte w korycie potoku Szczawnik były zalążkiem uzdrowiska. Dzięki nim powstały liczne obiekty sanatoryjne, Zakład Przyrodoleczniczy i miejscowa pijalnia wód, która w różnym kształcie, ale zawsze w tym samym miejscu funkcjonuje od prawie 190 lat. Dla złoża wód leczniczych w miejscowości Szczawno-Zdrój wyznaczono obszar i teren górniczy „Szczawno-Zdrój” o powierzchni 12 063 900 m². Granice obszaru i terenu górniczego pokrywają się i obejmują swym zasięgiem niemal cały obszar gminy Szczawno-Zdrój (poza masywem Chełmca).  Do jego największych walorów należą wody lecznicze: Mieszko, Dąbrówka, Młynarz i Marta.


Uzdrowisko „Szczawno-Jedlina” S.A. oferuje kurację pitną wodami leczniczymi ze źródeł „Dąbrówka”, „Mieszko”, „Młynarz”, „Marta”. Degustacja wody odbywa się w Pijalni Wód Mineralnych w Szczawnie–Zdroju. Wody można kupić w Rozlewni Wód Mineralnych w Szczawnie-Zdroju, ul. Henryka Sienkiewicza 4, oraz innych punktach sprzedaży w Polsce. Specyficzny łagodny a zarazem orzeźwiający klimat podgórski wykazuje również lekkie działania bodźcowe. Powyższe cechy powodują, że leczy się to przede wszystkim schorzenia górnych i dolnych dróg oddechowych, narządu ruchu, a także schorzenia układu pokarmowego i moczowego oraz laryngologiczne. Leczy się tu zarówno dzieci, jak też dorosłych.


Położenie u podnóża góry Chełmiec – drugiego najwyższego szczytu Gór Wałbrzyskich, piękny krajobraz, zabytki dziewiętnastowiecznej architektury oraz Park Zdrojowy i Szwedzki o unikatowej roślinności, stanowiące dopełnienie usług uzdrowiskowych, decydują o potencjale turystycznym gminy.


Rycina 5. Gór Chełmiec (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Wśród ważniejszych atrakcji turystycznych na obszarze gminy należy wymienić: Dom Zdrojowy, pijalnię wód mineralnych z ujęciem źródła „Mieszko”, Park Zdrojowy im. Henryka Wieniawskiego, Teatr Zdrojowy, dworek Marii, halę spacerową, wieżę Anny z 1818 roku oraz górę Chełmiec z wieżą widokową i krzyżem upamiętniającym 2000 lat chrześcijaństwa. Do miejsc wartych zwiedzenia w mieście należy również kompleks „Dworzysko” – obiekt historyczny z 1845 roku i pomnik Ułanów Legii Polsko-Włoskiej. Ponadto prowadzą tędy piesze i rowerowe szlaki turystyczne. Na terenie gminy funkcjonuje 17 całorocznych obiektów noclegowych, które dysponują 967 miejscami noclegowymi. W pięciu obiektach noclegowych dostępne są sale konferencyjne (sześć sal na ogółem 210 miejsc). Nadmienić należy, że w ciągu ostatnich lat odnotowano wzrost o ponad 200% liczby turystów zagranicznych odwiedzających gminę i udzielonych im noclegów.


Rycina 6. Szczyt góry Chełmiec (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Rycina 7. Pijalnia wód mineralnych w Szczawnie-Zdroju (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Na terenie gminy wyznaczone zostały obszary ochrony przyrody w postaci: Obszaru Chronionego Krajobrazu Kopuły Chełmca, Otuliny Książańskiego Parku Krajobrazowego oraz Masyw Chełmca – obszar prawnie chroniony Natura 2000. Zieleń na terenie gminy stanowią głównie lasy i parki szczawieńskie, znaczne obszary zajmują również zieleńce i ogródki działkowe. Lasy w Szczawnie-Zdroju zajmują 47% ogólnej powierzchni gminy i pełnią rolę izolatorów przed hałasem i zanieczyszczeniami. Niezwykle bogatą szatę roślinną miasta tworzą wyjątkowe okazy rzadko spotykanych w Polsce gatunków flory na terenie parków szczawieńskich – Parku Zdrojowego i Parku Szwedzkiego.


Rycina 8. Szczawno-Zdrój i okolice (źródło: UM Szczawno-Zdrój)

 

Uzdrowiskową gminę zamieszkuje 5534 osób (BDL GUS, 2020), a średnia gęstość zaludnienia w mieście, wynosząca 383 os./km2, jest ponad dwa i pół razy wyższa niż przeciętnie w regionie i kraju. Od 2012 roku liczba mieszkańców miasta zmniejszyła się o 3,9%, co było wynikiem zbliżonym do ogólnego spadku liczby mieszkańców w powiecie wałbrzyskim w tym czasie. Na wskazane powyżej zmiany liczby ludności wpływ miały z jednej strony procesy naturalne, takie jak przyrost naturalny i wskaźnik zgonów, z drugiej zaś ruch migracyjny ludności. Od 2015 roku na terenie gminy utrzymuje się dodatnie saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych. W ostatnich latach bardzo wyraźnie uwidaczniają się procesy starzenia ludności, rozumiane zarówno jako wzrost odsetka osób w najstarszej grupie wieku, jak i spadku udziału najmłodszych mieszkańców gminy. W 2017 roku osoby w wieku poprodukcyjnym stanowiły 27,3% populacji gminy, podczas gdy w 2012 roku było to 23,8%. Równocześnie w analizowanym okresie czasu udział osób w wieku przedprodukcyjnym wynosił analogicznie 13,4%, co wskazuje na bardziej zaawansowany proces starzenia się ludności niż średnio w powiecie wałbrzyskim, gdzie w 2017 roku najstarsza grupa mieszkańców stanowiła 22,5%, a najmłodsi mieszkańcy – 15,6%.


Rycina 9. Miasto Szczawno-Zdrój (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


W 2017 roku zamieszkiwało tu 99 dzieci w wieku do 3 lat, a w ciągu lat widoczny jest znaczny spadek ich liczby (spadek o 1/4 – ze 132 dzieci w wieku do 3 lat w 2012 roku do 99 w 2017 roku). Na terenie Szczawna-Zdroju działalność prowadzi niepubliczny żłobek z grupą dla dwulatków. Placówki wychowania przedszkolnego obejmują ogółem cztery obiekty z 157 miejscami, a ich liczba od 2012 roku została zwiększona o 25,6%. Na terenie gminy działalność prowadzą m.in. dwa przedszkola i punkt przedszkolny. Na 1000 dzieci w wieku 3-5 lat przypada średnio 1017 dzieci uczęszczających do placówek wychowania przedszkolnego, a od 2012 roku odnotowano znaczący wzrost tego wskaźnika – o 77,1%, dzięki czemu Szczawno-Zdrój plasuje się znacznie powyżej średniej osiąganej w gminach powiatu wałbrzyskiego (692 dzieci), w regionie (848) i kraju (847). Dostępność do przedszkoli, mierzona liczbą dzieci w wieku 3-5 lat przypadających na jedno miejsce w placówce wychowania przedszkolnego, wynosząca w gminie 0,76 dziecka, kształtuje się znacznie poniżej średnich. W gminie funkcjonuje szkoła podstawowa oraz zespół szkół, w skład którego wchodzą liceum ogólnokształcące i technikum.


W roku szkolnym 2020/2021 na terenie gminy wychowaniem przedszkolnym objętych było 188 dzieci w trzech odrębnych przedszkolach, naukę w szkole podstawowej pobierało 305 uczniów, natomiast w szkole ponadgimnazjalnej kształciło się 326 uczniów.


Rycina 10. Szkoła Podstawowa (stara) w Szczawnie-Zdroju (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


1.2. Główne wyzwania i ich ujęcie w strategii rozwoju miasta


Szczawno-Zdrój jest gminą rozwijającą się dynamicznie, w której corocznie realizowane są inwestycje służące mieszkańcom i uzdrowisku. Zgodnie z przyjętą uchwałą nr XIX/3/20 Rady Miejskiej w Szczawnie-Zdroju z dnia 28 lutego 2020 roku, Strategią Rozwoju Uzdrowiskowej Gminy Miejskiej Szczawno-Zdrój na lata 2020-2030, wizja gminy brzmi: lokalna wspólnota działająca odpowiedzialnie, gospodarnie i równomiernie rozwijająca swój kurort, a misją samorządu jest kreowanie postaw aktywności obywatelskiej, współodpowiedzialności, współpracy oraz solidarności między pokoleniami. Zrównoważone miasto to takie, które zaspokaja potrzeby swoich mieszkańców w wielu aspektach, m.in. w zakresie jakości życia.


Rycina 11. Plakat informacyjny (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Strategia rozwoju miasta wyznaczyła cel strategiczny: Edukacja, który uszczegółowiła w następujący sposób:

Zapewnienie wysokiej jakości usług oświaty i wychowania, na które składają się: 

  • rozwój oferty edukacyjnej, w tym podniesienie jakości kształcenia, w szczególności w zakresie kompetencji kluczowych, tj. języków obcych i nowych technologii, oraz rozszerzenie oferty zajęć dla dzieci i młodzieży,
  • poprawa bazy lokalowej i infrastrukturalnej w obszarze edukacji i wychowania,
  • zwiększenie dostępności usług opiekuńczo-wychowawczych, w tym wsparcie przedsięwzięć mających na celu tworzenie przedszkoli i żłobków,
  • rozwój sieci współpracy na rzecz świadczenia usług publicznych,
  • rozwijanie kompetencji nauczycieli;

Wsparcie, integracja i aktywizacja osób starszych i potrzebujących, na które składają się:

  • rozwój oferty wsparcia, integracji i aktywizacji osób starszych i potrzebujących,
  • rozwój systemu dziennej i całodobowej opieki nad osobami starszymi i potrzebującymi;

Promocja i kształtowanie zachowań prozdrowotnych mieszkańców, na które składają się:

  • podnoszenie świadomości zdrowotnej mieszkańców poprzez prowadzenie programów edukacji i profilaktyki zdrowotnej,
  • propagowanie sportu i rekreacji ruchowej wśród mieszkańców, w tym kształtowanie nawyków uczestnictwa w kulturze fizycznej.

Z treści Gminnego Programu Rewitalizacji Uzdrowiskowej Gminy Miejskiej Szczawno-Zdrój na lata 2016-2025 wynika, że kluczowe znaczenie dla funkcjonowania gminy Szczawno-Zdrój ma jej wyposażenie w infrastrukturę społeczną i techniczną. Stan niniejszej infrastruktury wpływa zarówno na poziom życia mieszkańców, jak i poziom rozwoju gospodarczego jednostki terytorialnej. Potencjał społeczny i gospodarczy obszaru buduje się m.in. przez przełamywanie barier w zakresie dostępu do edukacji i to już od okresu przedszkolnego. Dostęp do przedszkoli umożliwia podjęcie zatrudnienia przez oboje rodziców, a tym samym może przyczyniać się do ograniczenia sfery ubóstwa. Natomiast osiągane przez uczniów rezultaty w nauce uzasadniają tezę, że wskazane są dalsze działania zmierzające do wzmocnienia systemu edukacji oraz podniesienia poziomu nauczania, zwłaszcza w szkole podstawowej.


Widoczna na obszarze rewitalizowanym jest niezadawalająca podaż infrastruktury sportowo-rekreacyjnej. Brakuje zwłaszcza obiektów mogących pełnić funkcje rekreacyjne i integracyjne. W konsekwencji istnieje niebezpieczeństwo, iż sytuacja niniejsza spotęguje stan apatii wśród mieszkańców. Jednak o ograniczonym dostępie do infrastruktury społecznej decyduje nie tylko jej brak, ale również jej stan techniczny, w tym niedostosowanie do potrzeb mieszkańców (zwłaszcza osób niepełnosprawnych i starszych). Niestety jak wielokrotnie podkreślali sami mieszkańcy stan infrastruktury rekreacyjnej jest niezadawalający. W konsekwencji nie można stwierdzić, aby istniejące obiekty i urządzenia w sposób należyty pełniły swoje funkcje. Wpływ na powyższą sytuację mają m.in. akty wandalizmu, połączone z niewystarczającym nadzorem nad przestrzenią publiczną.


Biorąc pod uwagę skalę zidentyfikowanych problemów oraz ich intensywność, niezbędne było podjęcie skoncentrowanych działań publicznych umożliwiających rewitalizację ww. obszarów. W ramach wdrażania strategii rozwoju oraz programu rewitalizacji decyzją władz gminy przystąpiono do budowy kompleksu oświatowo-sportowo-rekreacyjnego przy ul. Słonecznej 1a w Szczawnie-Zdroju.


Rozdział 2. Charakterystyka Celu 4. Dobra jakość edukacji z perspektywy Szczawna-Zdroju


Decyzję o budowie nowego obiektu szkolno-przedszkolnego podjęto z uwagi na niezadowalający stan techniczny istniejących placówek oświatowych. Obiekty nie spełniają obowiązujących warunków technicznych dla budynków pod względem użytkowym i bezpieczeństwa pożarowego. Analiza finansowa wykazała, że koszt przebudowy obiektów celem ich dostosowania do wymagań przepisów technicznych jest niewspółmiernie wysoki w stosunku do kosztu budowy nowego obiektu, zatem ekonomicznie nieopłacalny. Ponadto istotna jest lokalizacja zespołu szkolno-przedszkolnego, bowiem powstaje on na terenie nowoczesnego kompleksu, na który składa się pełnowymiarowa hala sportowa wybudowana w 2015 roku, obiekt lekkoatletyczny z boiskiem piłkarskim oddany do użytku w 2016 roku oraz kryta pływalnia „Dolnośląski Delfinek” ukończona w 2020 roku.


Rycina 12. Koncepcja programowo przestrzenna kompleksu oświatowo-sportowo-rekreacyjnego przy ul. Słonecznej (źródło: UM Szczawno-Zdrój)

 

Prace nad budową zespołu ruszyły w styczniu 2020 roku i mają zakończyć się do 2022 roku. Nowoczesny, funkcjonalny obiekt szkolno-przedszkolny stworzy optymalne warunki do edukacji dzieci i młodzieży. Budynek o trzech i czterech kondygnacjach będzie wyposażony w cztery odrębne wejścia – dla przedszkola, nauczania początkowego oraz dwa oddzielne dla uczniów klas IV-VI i VII-VIII szkoły podstawowej. Obiekt będzie połączony łącznikami z halą sportową i krytą pływalnią. Poza standardowymi salami i pomieszczeniami dydaktycznymi oraz zapleczem szatniowo-sanitarnym będzie posiadał stołówkę z zapleczem kuchennym i bibliotekę szkolną z czytelnią. Budynek będzie w pełni dostępny dla osób niepełnosprawnych. Obiekt zaprojektowany został dla 400 uczniów szkoły podstawowej (po dwie klasy I-VIII, każda po 25 dzieci) oraz dla 150 dzieci w przedszkolu. Budowa kompleksu pozwoli na połączenie w jednym miejscu (centrum) placówek dotychczas rozproszonych na terenie miasta. Połączenie pływalni z halą sportową i budynkiem szkolno-przedszkolnym zapewni wszystkim edukację, sport i rekreację wysokiej jakości oraz będzie promować uczenie się przez całe życie.


Koncepcję programowo-przestrzenną i projekt budowlany kompleksu oświatowo-sportowo-rekreacyjnego przy ul. Słonecznej 1a opracowało na zlecenie gminy Biuro Architektoniczno-Inżynierskie „Proexbud Wrocław” Sp. z o.o.


Rozdział 3. Modelowa lokalność na przykładzie działań Szczawna-Zdrój w Celu 4. Dobra jakość edukacji


3.1. Działania Szczawna-Zdroju w drodze do realizacji Celu 4. Dobra jakość edukacji


Od 2015 roku kontynuowana jest budowa największej inwestycji w historii Szczawna-Zdroju - kompleksu oświatowo-sportowo-rekreacyjnego przy ul. Słonecznej 1a – o wartości około 25,4 mln zł.

Kompleks realizowany jest w trzech etapach:

  • Nowoczesna hala sportowa oraz dwie bieżnie, rzutnie do pchnięcia kulą, dwie skocznie i boisko z naturalną murawą

Hala sportowa posiada arenę główną o wymiarach: 20 m x 40 m z dwumetrową strefą bezpieczeństwa. Arena umożliwia przeprowadzenie zajęć szkolnych i zawodów sportowych w koszykówce (możliwość umieszczenia dwóch boisk do minikoszykówki), piłce siatkowej (boisko pełnowymiarowe i dwa boiska treningowe), piłce ręcznej, badmintonie (dwa boiska) oraz piłce nożnej halowej.


Rycina 13. Hala sportowa (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Hala umożliwia przeprowadzenie zajęć dla dwóch grup jednocześnie poprzez podzielenie boiska głównego na dwie części za pomocą siatki. Posiada widownię dla 300 osób siedzących na trybunach stałych i miejsca stojące na galerii. Wyposażona jest w zaplecze sanitarne, szatnie dla zawodników, szatnie dla osób NPS, WC i natryski. Dwie bieżnie, rzutnia do pchnięcia kulą, dwie skocznie i boisko z naturalną murawą, a wszystko ogrodzone i oświetlone – tak wygląda nowo otwarty obiekt sportowy obok nowej hali przy ul. Słonecznej.


Rycina 14. Hala sportowa, boisko i bieżnie (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Obiekt składa się z bieżni okrężnej o czterech torach i długości 200 metrów, bieżni prostej o sześciu torach, rzutni do pchnięcia kulą, skoczni do skoku w dal równoległej do bieżni prostej. Jest też skocznia do skoku wzwyż o wymiarach 18 x 20 m, a materac do skoków i stojaki na poprzeczki będą wynoszone z magazynu na czas zawodów czy treningów. Boisko ma wymiary 30 x 45 m, jest także ogrodzenie i oświetlenie.

  • Kryta pływalnia – Delfinek

Zadanie, które trwało w latach 2017-2020 (łącznie z opracowaniem dokumentacji), obejmowało budowę krytej pływalni wraz z niezbędną infrastrukturą przy ul. Słonecznej 1a w ramach programu „Dolnośląski Delfinek”. Zakres prac budowy krytej pływalni w ramach budowy kompleksu oświatowo-sportowo-rekreacyjnego obejmował nieckę basenową z czterema torami pływackimi o wymiarach 8,5 x 16,67 m i głębokości od 0,9 do 1,35 m wraz z niezbędnym wyposażeniem, brodzik dla dzieci i jacuzzi. Parametry niecki pozwalają na organizację zawodów szkolnych, treningów pływackich oraz pływanie rekreacyjne osób dorosłych, a także na szereg zajęć rekreacyjnych i rehabilitacyjnych. Głębokość i profil dna umożliwiają prowadzenie profesjonalnej nauki pływania dla dzieci w klasach I-VIII oraz naukę takich elementów sportu pływackiego jak skok startowy czy nawrót. Niecka basenowa jest dostosowana do zajęć nauki pływania dla trzydziestoosobowej klasy. Wyposażenie pływalni obejmie również urządzenia do masażu, gimnastyki i inne. Obiekt posiada pomieszczenia szatniowe, natryski, magazyn sprzętu sportowego itp. Pływalnia połączona jest za pomocą łącznika z budynkiem szkolnym i halą sportową, posiada również odrębne wejście dla osób z zewnątrz. Delfinek wykorzystywany będzie nie tylko na potrzeby nauki pływania dla dzieci, ale i dla kuracjuszy, którzy każdego roku odwiedzają uzdrowisko. Gmina podpisała porozumienie z Sanatoriami Dolnośląskimi Sp. z o.o., które umożliwi kuracjuszom korzystanie z obiektu.


Rycina 15. Delfinek w Szczawnie-Zdroju (źródło: UM Szczawno-Zdrój)

  •  Budowa budynku szkolno-przedszkolnego, który będzie częścią kompleksu sportowo-oświatowo-rekreacyjnego

Budowa rozpoczęła się w styczniu 2020 roku i zaplanowana jest na trzy lata. Harmonogram prowadzenia robót przedstawia się następująco:

  1. w 2020 roku wykonano roboty ziemne i fundamentowe, roboty konstrukcyjne budynku oraz wykonano ściany przyziemia, parteru i piętra wraz ze stropami,
  2. w 2021 roku zamknięcie stanu surowego budynku, czyli zakończenie robót konstrukcyjnych wraz z wykonaniem stropu nad ostatnią kondygnacją i wykonaniem pokrycia dachu, osadzeniem stolarki okiennej i drzwiowej zewnętrznej,
  3. w 2022 roku roboty instalacyjne, kanalizacja sanitarna, deszczowa, elektryczna, wentylacyjna wraz z robotami wykończeniowymi i wyposażenie części kuchennej w meble ze sprzętem.


Rycina 16. Inwestycja w trakcie realizacji (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Natomiast odrębnym postępowaniem zaplanowanym na 2023 rok będzie zakup wyposażenia pomieszczeń szkoły i przedszkola (meble, pomoce dydaktyczne, zabawki, sprzęt multimedialny, komputerowy, systemy informatyczne itp.). Przekazanie obiektu do użytkowania planowane jest na wrzesień 2023 roku.

W ramach zadania wykonane zostaną:

  • zagospodarowanie terenu;
  • zieleń – na całym terenie objętym zagospodarowaniem zaplanowano obsadzenie trawników mieszankami traw przeznaczonych do obsiewu terenów wysoce rekreacyjnych; skarpy od strony drogi zostaną obsadzone nasadzeniami umacniającymi – jałowce płożące; skarpy pomiędzy placami zabaw – zostaną obsadzone runianką japońską, trzmieliną i barwinkiem; wzdłuż ul. Słonecznej będą nasadzenia drzew niskich w formie kulistej do 3 m z klonu zwyczajnego „Globosum”(13 sztuk); przy płocie od strony północnej będzie winobluszcz trójklapowy;
  • plac zabaw z urządzeniami zabawowymi z nawierzchnią piaskową, przez skarpę podzielony jest na dwie części – mniejszą dla mniejszych dzieci, większą z urządzeniami dla dzieci starszych; wokół placu zabaw są ławki i kosze na śmieci; plac zabaw otoczony skarpami obsadzonymi niską zielenią oraz wydzielony ogrodzeniem z kontrolą dostępu – zamykane furtki.


Rycina 17. Wizualizacja (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


3.2. Modelowa lokalność – dobra praktyka miasta


Kompleks oświatowo-sportowo-rekreacyjny będzie służyć gminie do wdrażania:

  • Uchwały Rady Miejskiej w Szczawnie-Zdroju z dnia 22 listopada 2019 roku nr XV/67/19 w sprawie Programu wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży na lata 2019-2024; rada miejska postanowiła przyjąć program z uwagi na konieczność upowszechniania wiedzy o historii, kulturze regionu, kraju oraz budowania zachowań obywatelskich wśród młodzieży; celem programu jest również rozbudzanie postaw patriotycznych, szacunku do własnej historii, ludzi, którzy budowali zaplecze gospodarcze i kulturowe Polski oraz naszych małych ojczyzn;
  • Uchwały Rady Miejskiej w Szczawnie-Zdroju z dnia 23 sierpnia 2019 roku nr XII/33/19 w sprawie określenia warunków i trybu finansowania w formie dotacji zadań służących rozwojowi sportu – tworzenie warunków, w tym organizacyjnych, sprzyjających rozwojowi sportu stanowi zadanie własne jednostek samorządu terytorialnego; uchwała przyczyni się do rozwoju sportu na terenie gminy, umożliwiając osiągnięcie wysokiego poziomu sportowego oraz organizacyjnego przez kluby prowadzące działalność na jej terenie, co w dłuższym okresie przyczyni się do poprawy kondycji fizycznej i zdrowia psychicznego mieszkańców poprzez upowszechnienie kultury fizycznej, rekreacji i aktywnego stylu życia;

Ponadto będzie to miejsce:

  • promowania i upowszechniania kół zainteresowań i szkółki sportowej dla dzieci, młodzieży, osób starszych i grup osób zainteresowanych, by rozwijały swoje zainteresowania i pasje.
  • organizowania wspólnych akcji i festynów, nawiązywania współpracy z innymi szkołami.
  • organizowania różnych konkursów szkolnych, pozaszkolnych oraz zawodów sportowych.


3.3. Opis projektu w ramach ,,Planu Działań dla Miast. Modelowa lokalność’’


3.3.1. Krótki opis projektu oraz realizacja i wdrażanie


Rycina 18. Nowy kompleks zlokalizowany został na niezagospodarowanym terenie przy ul. Słonecznej (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Przy ul. Słonecznej 1a znajduje się hala widowiskowo-sportowa oddana do użytku w grudniu 2015 roku. Obiekt ma powierzchnię 2000 m2, kilka boisk do gier zespołowych oraz zaplecze sanitarne. Inwestycja kosztowała około 8 mln zł, z czego 2 mln zł gmina pozyskała z Funduszu Rozwoju Sportu przez Urząd Marszałkowski we Wrocławiu. To pierwsza od lat tak duża inwestycja w Szczawnie-Zdroju. Aby sprostać zadaniu, gmina wypuściła obligacje na około 5 mln zł. Miasto wzbogaciło się o nowoczesną halę sportową, która ma się stać centrum rekreacji dla wszystkich zainteresowanych. W 2020 roku zakończona została również budowa krytej pływalni − Delfinek.


Rycina 19. Kompleks sportowo-oświatowo-rekreacyjny przy ul. Słonecznej (źródło: UM Szczawno-Zdrój)

 

W październiku 2019 roku gmina ogłosiła przetarg na budowę zespołu szkolno-przedszkolnego. Prace ruszyły w styczniu 2020 roku, a zadanie ujęto w wieloletniej prognozie finansowej na lata 2019-2022. Zespół będzie częścią kompleksu sportowo-oświatowo-rekreacyjnego. Prace budowlane mają zakończyć się do 2022 roku, a we wrześniu 2023 roku obiekt zostanie przekazany do użytkowania. W ramach inwestycji powstanie budynek szkolno-przedszkolny o wysokości trzech i czterech kondygnacji, częściowo zagłębiony na poziomie przyziemia od strony ul. Słonecznej. Do budynku będą prowadzić cztery odrębne wejścia − dla przedszkola, nauczania początkowego oraz dwa do szkoły podstawowej. Budynek szkoły i przedszkola będzie połączony łącznikiem z halą sportową i krytą pływalnią.  Do końca 2022 roku ma stanąć nowoczesny obiekt szkolno-przedszkolny, który pomieści zarówno oddziały najmłodszych, jak i klasy podstawowe.


3.3.2. Produkty/rezultaty z odniesieniem do wskaźników zrównoważonego rozwoju


W tej chwili szczawieńska szkoła działa w budynku, który wybudowano w 1890 roku. Pedagodzy przyznają, że warunki są dobre, ale współczesne standardy są zupełnie inne. Nowa placówka to lepsze szanse rozwoju i nowe możliwości. Nowa szkoła będzie bardzo dobrze wyposażona. Dostosowana do współczesności. Będzie miała dużo tablic multimedialnych, nowe komputery, nowe sale. Dziś w placówce brakuje przede wszystkim specjalistycznych pracowni. W pobliżu szkoły nie ma także basenu, uczniowie dojeżdżają do Aqua Zdroju w Wałbrzychu. Po wybudowaniu placówki przy ul. Słonecznej to się zmieni.


Nowoczesny funkcjonalny kompleks oświatowo-sportowo-rekreacyjny stworzy optymalne warunki do edukacji dzieci i młodzieży, rozwoju kultury i sportu w mieście. Obiekt w pełni dostępny dla osób niepełnosprawnych pozwoli, by jak największa grupa osób niepełnosprawnych kształciła się oraz korzystała ze sportu i rehabilitacji na terenie miasta, możliwie blisko ich miejsca zamieszkania.


Rycina 20. Kompleks sportowo-oświatowo-rekreacyjny przy ul. Słonecznej (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Należy jednak podjąć dalsze wysiłki na rzecz zrealizowania celu w zakresie dobrej jakości edukacji. Aby utrzymywać wysoki jej poziom, należy zapewnić odpowiednio wyszkolonych nauczycieli i trenerów, tworzyć dla nich warsztaty, organizować edukacyjne programy stypendialne dla uczniów, dbać by sukcesywnie podnosić warunki w nowym kompleksie oświatowo-sportowo-rekreacyjnym.


Rycina 20. Wejście do na basen przy ul. Słonecznej (źródło: UM Szczawno-Zdrój)


Rozdział 4. Rekomendacje na bazie doradztwa


Prezentowany przykład może służyć stronom zainteresowanym rozwojem społeczności lokalnych oraz kształtowaniem warunków rozwoju społecznego i gospodarczego w miastach o podobnej charakterystyce. Przedstawiony przykład realizacji kompleksu oświatowo-sportowo-rekreacyjnego oraz zebranych doświadczeń gminy Szczawno-Zdrój obejmuje: zintegrowane planowanie, zaangażowanie w stosowanie rozwiązań innowacyjnych, stosowanie kompleksowych rozwiązań oraz rzetelne przygotowanie projektu i jego realizację.

W konsekwencji można wskazać, że zaprezentowany projekt stanowi dobrą praktykę z powodu uwzględnienia następujących zasad:

  • spójnego planowania strategicznego w gminie i regionie,
  • wniesienia wartości dodanej dla rozwoju społeczności lokalnej,
  • zaplanowania i realizacji celu zgodnie z trafnie dokonaną analizą potrzeb społeczności,
  • efektywnego wykorzystania istniejącej infrastruktury, powierzchni ziemi i zasobów przyrody,
  • wykorzystania doświadczeń gmin sąsiednich i krajowych realizujących podobne projekty,
  • rzetelnie przeprowadzonej analizy na etapie opracowania koncepcji w celu właściwego określenia potrzeb rozwojowych, możliwości i uwarunkowań realizacji celu oraz określenia rozwiązań technicznych,
  • zaplanowania zadania, sposobu wykonania i harmonogramu prac, zagwarantowania środków na jego realizację,
  • skutecznego zarządzania w trakcie jego realizacji.
Do góry