Ustka

Wstęp

Towarzyszący 11. Światowemu Forum Miejskiemu „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” (PDM) to program unikatowy w skali europejskiej. Łączy ponad sto polskich miast, które w różnorodny sposób odpowiadają na lokalne wyzwania zgodne z celami zrównoważonego rozwoju określonymi w Agendzie 2030. Jego celem jest włączenie polskich miast w światową dyskusję na temat trendów zrównoważonej urbanizacji oraz popularyzacja ich wdrażania w ramach zadań własnych miast.

Kryterium kwalifikacji do programu stanowiły dotychczasowe osiągnięcia miast w wybranym celu zrównoważonego rozwoju Agendy 2030. O unikatowym charakterze „Planu Działań dla Miast” przesądza przedstawienie w jednej inicjatywie bogactwa różnorodnych doświadczeń, którymi polskie miasta mogą dzielić się z innymi. Program PDM prowadzony był równolegle do prac nad nową Krajową Polityką Miejską 2030 i stanowi jeden z projektów strategicznych ujętych w KPM 2030). Dokument pokazuje dobre praktyki wypracowane już przez polskie miasta w ostatnich latach, aby mierzyć się z wyzwaniami w 17 celach, w tym ubóstwem mieszkańców, nierównościami społecznymi, barierami w rozwoju gospodarczym czy zmianami klimatu. Jednocześnie jak w soczewce dokument skupia się na 2022 roku i ukazuje bogactwo projektów zaplanowanych w miastach na ten rok. Chociaż Światowe Forum Miejskie trwa kilka dni, poprzez te działania jest obecne w ponad 100 polskich miastach przez cały okres realizacji „Planu Działań dla Miast”.

Ustka bierze udział w Programie „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” z projektem „Ustka – nowy potencjał płynie z wód Bałtyku”, co przyczyni się do pozostawienia trwałego wkładu w wypracowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju polskich miast dzięki wymianie doświadczeń. Włączając się w światowy trend zrównoważonej przemiany przestrzeni miejskich oraz realizując projekt w ramach „Planu Działań dla Miast”, Ustka uczestniczy w dyskusji na temat rozwoju terenów zurbanizowanych oraz tworzeniu platformy dla systematycznego udoskonalania i wdrażania dobrych wzorców w lokalnych politykach miejskich. PDM ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych przedsięwzięć wypełniających Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz promocję osiągnięć poszczególnych miast w ich wypełnianiu, istotnych z perspektywy miast i szukania odpowiedzi na lokalnie występujące problemy, niezależnie od skali projektów lub działań.

Działania Ustki realizowane w ramach „Planu Działań dla Miast” w projekcie „Ustka – nowy potencjał płynie z wód Bałtyku” odwołują się do 14. Celu Zrównoważonego Rozwoju, tj. Życie pod wodą. Realizacja tego projektu wpisuje się w rozstrzygnięcia strategiczne w dokumentach strategicznych Ustki wymienionych w raporcie. Zapraszamy do lektury raportu i zapoznania się z wyzwaniami i osiągnięciami Ustki.

Rozdział 1. Przyczyny podjęcia przez Ustkę działań w Celu 14. Życie pod wodą

1.1. Krótka charakterystyka miasta

Ustka jest gminą miejską położoną bezpośrednio nad Morzem Bałtyckim, w północno-zachodniej części województwa pomorskiego, w powiecie słupskim. Na uwagę zasługuje duża lesistość gminy (grunty leśne stanowią 43,51%), oraz – jak na gminę miejską – stosunkowo niewielki odsetek terenów zabudowanych i zurbanizowanych. Z powodu atrakcyjnego Ustka jest miejscowością turystyczną i z jednym z nielicznych polskich uzdrowisk nadmorskich, którego status posiada od 1987 roku.

Gmina wyróżnia się liczbą obszarów chronionych wyróżniających się wyjątkową bioróżnorodnością z charakterystycznymi dla wybrzeża krajobrazami i formami przyrody. Brzeg morski, plaże, wydmy, klify, jeziora przybrzeżne, nadmorskie bory bażynowe, ostoje ptaków, wielkopowierzchniowe torfowiska wysokie są częścią Koncepcji Krajowej Sieci Ekologicznej „ECONET Polska”. Ustka leży również na ważnym z punktu widzenia ochrony środowiska przyrodniczego obszarze – w tzw. „Zielonym Pierścieniu Bałtyku” niezwykłym w skali Europy (obszar węzłowy o znaczeniu międzynarodowym), wskazanym do szczególnej ochrony. Pas przybrzeżny to obszar chroniony specjalnej ochrony ptaków Natura 2000„Przybrzeżne Wody Bałtyku” PLB 990002. Obszar ten, obejmujący strefę morską i brzegową, ma specjalne znaczenie w kontekście głównego celu miasta. Ma nierówne dno morskie, deniwelacje dna sięgają 3 metrów. W faunie bentosowej dominują drobne skorupiaki. Rzadko obserwowane są morskie ssaki duże – foki szare i obrączkowane oraz morświny. Obszar stanowi ostoję ptasią o randze europejskiej. Na obszarze zimują w znaczących ilościach dwa gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej: nur czarnoszyi i nur rdzawoszyi. Szczególne znaczenie mają także populacje lodówki, nurnika i uhli. W pasie nadmorskim miasta, zwłaszcza po stronie zachodniej portu, występują siedliska wymienione w Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 roku w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000 (Dz.U. 2005 nr 94, poz. 6211), np. inicjalne stadia nadmorskich wydm białych, nadmorskie wydmy białe, nadmorskie wydmy szare, lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich, wilgotne zagłębienia międzywydmowe. Ponadto w granicach miasta znajduje się, powstały w 2021 roku, specjalny obszar ochrony siedlisk Natura 2000 „Dolina Słupi” PLH220052. Oprócz Słupi w granicach administracyjnych gminy do morza uchodzi niewielka rzeka Czarna.

Rycina 1. Formy ochrony przyrody w granicach Ustki (źródło: UM w Ustce)

Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym Polski według Jerzego Kondrackiego Ustka leży w obrębie Makroregionu Pobrzeże Koszalińskie w mezoregionie Wybrzeże Słowińskie. Linia brzegowa wybrzeża Bałtyku jest mało urozmaicona: została wyrównana przez działalność fal i prądów morskich. Na wschód od Ustki rozciąga się klifowy brzeg morski o wysokości dochodzącej miejscami do 36 m, a na zachód wschodni fragment Wydm Modelskich. Ustka leży u ujścia Słupi do Bałtyku, w odległości 17 km od Słupska.

Liczba i struktura ludności w Ustce charakteryzuje się niekorzystnymi trendami. Liczba ludności w ostatnich latach systematycznie spada. Według danych GUS w 2020 roku w mieście mieszkało 15 199 mieszkańców, od 2010 roku ich liczba zmniejszyła się o 8%. Odsetek kobiet wynosi 52,25%. Odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym w 2020 roku wyniósł 12,6%, w wieku produkcyjnym – 58,1%, a w wieku poprodukcyjnym 29,2%. Analogiczne dane z 2010 roku to: 18%, 69% oraz 14%.

Pod względem gospodarczym szczególne znaczenie ma branża turystyczna oraz powiązane z nią branże usługowe, gastronomiczna, hotelarska itd. Miasto posiada status uzdrowiska ze względu na źródła wód leczniczych, solanek i złóż borowiny, a także zdrowotne oddziaływanie powietrza, które zawiera duże ilości jodu, soli wapnia i magnezu. Drugą istotną gałęzią gospodarki jest rybołówstwo. Port Morski Ustka pełni głównie funkcję rybacką, ale prowadzi też działalność przeładunkową oraz wspiera funkcję turystyczną miasta, m.in. przez marinę jachtową czy rejsy wędkarskie po wodach Bałtyku. Na terenie miasta znajdują się również firmy budujące łodzie rekreacyjne i rybackie oraz firmy przetwórstwa rybnego. W Ustce przeważającą formę utrzymania stanowią mikroprzedsiębiorstwa.

Nową ważną gałęzią gospodarki jest morska energetyka wiatrowa. Rządowe plany zakładają uruchomienie w okolicy Ustki (30 mil morskich na północ od miasta) farm wiatrowych, gdzie wstępnie do 2027 roku ma się pojawić 350 turbin wiatrowych o łącznej mocy 2,5 GW. Na tym pierwszym etapie rozwoju morskich farm wiatrowych na terenie portu Ustka powstaną dwie bazy serwisowe dla morskich farm wiatrowych. Jedną z nich zapewni firma PGE Baltica, a drugą niemiecki koncern RWE. Firmy mają rozpocząć swoje funkcjonowanie już 2024 roku.

Rycina 2. Zachodnia strona portu Ustka (źródło: ZPMU)

Rycina 3. Marina jachtowa w porcie Ustka (źródło: ZPMU, fot. Hubert Bierndgarski)

Rycina 4. Basen rybacki w porcie morskim Ustka (źródło: ZPMU, fot. Hubert Bierndgarski)

Rycina 5. Wschodnia część portu morskiego w Ustce (źródło: ZPMU, fot. Hubert Bierndgarski)

Rycina 6. Statek handlowy z kruszywem w porcie morskim Ustka (źródło: ZPMU, fot. Hubert Bierndgarski)

Rycina 7. Plaża wschodnia w Ustce (źródło: fot. Hubert Bierndgarski)

Rycina 8. Plaża zachodnia w Ustce (źródło: fot. Hubert Bierndgarski)

1.2. Główne wyzwania i ich ujęcie w strategii rozwoju miasta

Obowiązująca Strategia Rozwoju Miasta Ustka do 2020 roku przyjęta uchwałą nr XL/319/2009 Rady Miasta Ustka z dnia 26 listopada 2009 roku nie uwzględnia zmieniających się warunków demograficznych miasta, współczesnego ruchu turystycznego, wyzwań stojących przed ochroną wybrzeża i wód morskich, a także potencjału, jaki dają wody Bałtyku i rozwój portu. Z tego powodu obecnie trwają prace nad aktualizacją tego dokumentu. Przyjęte w obowiązującej strategii cele strategiczne przekładają się w trzy główne kierunki rozwoju miasta:

• Kierunek 1. Zrównoważony rozwój społeczności lokalnej (mieszkalnictwo, edukacja, kultura, sport, bezpieczeństwo, administracja, pomoc społeczna, zdrowie),
• Kierunek 2. Zrównoważony rozwój przestrzeni publicznej (środowisko, infrastruktura techniczna, zagospodarowanie przestrzenne),
• Kierunek 3. Rozwój gospodarki miasta (przedsiębiorczość, turystyka).

Wizja miasta ujęta w strategii dotyczy rozwoju turystyki dzięki cennym walorom przyrodniczym oraz zapewnienia mieszkańcom dostępu do pracy, edukacji i opieki społecznej. Na podstawie przyjętych kierunków rozwoju i wizji wyodrębniono trzy główne cele strategiczne:

• Zapewnienie mieszkańcom warunków do podwyższania standardów życia oraz aktywne kształtowanie rozwoju społecznego,
• Wykształcenie ładu przestrzennego miasta i ochrona cennych walorów przyrodniczych,
• Zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz wypracowanie stabilnego wzrostu gospodarczego miasta.

W strategii znalazły się też następujące zagadnienia nawiązujące do wód morskich: poprawa i rozbudowa infrastruktury rybackiej w porcie (Kierunek 3., szczegółowy kierunek – Przedsiębiorczość), ochrona, wykorzystanie i wzbogacanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych (Kierunek 2., szczegółowy kierunek – Zagospodarowanie przestrzenne) oraz promocja naturalnych form przyrody i terenów chronionych wchodzących w skład krajowej sieci „EKONET Polska” oraz cennych elementów krajobrazu przyrodniczego, np. wydm, klifów, plaży itp., oraz podniesienie świadomości ekologicznej społeczności lokalnej (Kierunek 2., szczegółowy kierunek – Środowisko).

W strategii został pominięty temat ochrony wód Bałtyku i edukacji w kontekście tego zagadnienia, jak i zagadnienie zapewnienia lokalnym rybakom łowiącym na małą skalę dostępu do rynków i zasobów morskich oraz rozwoju rynku zbytu ryb. Pozostałe, wymienione wyżej zapisy, odnoszą się do ogółu walorów przyrodniczych gminy bez nastawienia na obszary morskie oraz ogólnie do rozbudowy portu. Wobec powyższego analiza zapisów strategii pozwala na wniosek, że ochrona wód morskich jest nowym, ale bardzo potrzebnym, pomysłem miasta.

Rozdział 2. Charakterystyka Celu 14. Życie pod wodą z perspektywy Ustki

Nadmorskie położenie Ustki stanowi główny bodziec rozwojowy miasta, jednak nakłada na nie również liczne obowiązki związane z minimalizowaniem ryzyka zagrożenia dla wód i zasobów morskich. Ruch turystyczny odpowiada za główne, lecz niewystarczające źródło dochodu mieszkańców z powodu sezonowości. Dlatego szans rozwoju Ustki należy upatrywać w innych dziedzinach gospodarki, przede wszystkim w gospodarce morskiej. Jest to zgodne z Celem 14., według którego należy do 2030 roku zwiększyć korzyści ekonomiczne dla (…) krajów najsłabiej rozwiniętych, płynące z wykorzystywania zasobów morskich, w tym poprzez zrównoważone zarządzanie rybołówstwem, akwakulturą i turystyką”.

Zgodnie z zapisem Celu 14. nakłaniającym „do 2020 roku do objęcia ochroną co najmniej 10% wybrzeży i obszarów morskich, zgodnie z krajowym i międzynarodowym prawem” na terenie Ustki istnieją warunki naturalne pozwalające na rozszerzenie obszarów chronionych, względem których gmina podjęła działania zmierzające do ich prawnego usankcjonowania.

Rozdział 3. Droga Ustki do doskonałości w realizacji Celu 14. Życie pod wodą

3.1. Działania miasta w drodze do realizacji Celu 14. Życie pod wodą

Niewykorzystanym potencjałem Ustki w dziedzinie gospodarki morskiej jest rozbudowa portu i zrównoważone lokalne rybołówstwo. W 2019 roku uchwałą rady miasta przyjęto Strategię Rozwoju Portu Morskiego w Ustce do roku 2030. Jest to dokument przedstawiający Port Morski w Ustce w centrum usługi dla społeczeństwa i gospodarki regionu, skutecznie wykorzystujący swoje zasoby oraz potencjał Morza Bałtyckiego. Jest to wizja portu przyszłości, gdyż obecnie wymaga on remontu i doposażenia, a jego potencjał pozostaje niewykorzystany. Dokument ten kreśli multifunkcjonalny charakter portu, będący w stanie sprawnie obsługiwać rybaków, turystów, armatorów statków handlowych, wojskową logistykę czy też sektor offshore. Druga wizja portu przedstawiona w strategii nawiązuje bardziej do gospodarczej roli portu dysponującego nowoczesną infrastrukturą oraz kompleksową ofertą rynkową, wspierającą aktywność gospodarczą miasta i regionu i tworzącą podstawę dla ich dalszego zrównoważonego rozwoju. Do wizji tej można zaliczyć pomysły na podjęcie działań promujących ryby jako pokarm, które wpisują się w przedsięwzięcia mające na celu zapewnienie lokalnym rybakom łowiącym na małą skalę dostęp do rynków i zasobów morskich. Wizje ujęte w Strategii Rozwoju Portu Morskiego w Ustce do roku 2030 wpisują się w Cel 14., chociaż brakuje w nich nawiązania do konieczności ochrony wód morskich.

Rozbudowa portu, oprócz korzyści rozwojowych (ekonomicznych), może stanowić również zagrożenie dla lokalnych ekosystemów, w tym dla gatunków i siedlisk związanych z obszarami chronionymi Natura 2000. Już na etapie projektu rozbudowy portu, który obecnie realizowany jest przez Urząd Morski w Gdyni (plan zakłada budowę portu zewnętrznego dla statków o długości 200 m i zanurzeniu 9,5 m z wykorzystaniem zaplecza do budowy farm wiatrowych, transportu morskiego ryb do przetwórni, eksportu gotowych produktów i obsługi promów samochodowych), należy zwrócić szczególną uwagę na zapisy minimalizowania strat w ekosystemach i zapisy uwzględniające kompensację przyrodniczą. Należy też zwrócić uwagę na zasady dotyczące rozwoju lokalnego rybołówstwa, jakie miasto ma zamiar realizować, aby od samego początku były wprowadzane zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Ustka podjęła działania dążące do ustanowienia nowego obszaru chronionego – użytku ekologicznego „Ujście rzeki Czarnej do morza”. W planach jest jego uchwalenie przez radę miasta. Pozwoli to na skuteczniejszą ochronę wód słodkich i morskich wybrzeża, będzie sprzyjać edukacji mieszkańców i turystów dotyczącej ochrony mórz.

3.2. Modelowa lokalność – dobra praktyka miasta

Największym do tej pory projektem dotyczącym zrównoważonego rybołówstwa był projekt „Fish Forward,” który w latach 2018-2020 na terenie 17 krajów europejskich prowadziła organizacja proekologiczna World Wide Fund for Nature (WWF). Projekt współfinansowany przez Unię Europejską podnosi świadomość na temat potrzeby spożywania ryb i owoców morza pochodzących ze zrównoważonych źródeł. Celem jest doprowadzenie do zmiany zachowań konsumenckich i korporacyjnych w Europie poprzez pogłębianie świadomości i wiedzy na temat konsekwencji spożywania żywności pochodzącej z morza, pozyskiwanej od ludzi i z oceanów w krajach rozwijających się i w Europie. Zrównoważone połowy wywierają zminimalizowany wpływ na zwierzęta i ekosystem morski. Prowadzone są odpowiedzialnie, zgodnie z obowiązującym prawem. Armatorzy muszą adaptować się do warunków środowiskowych ulegających ciągłym zmianom i utrzymywać połowy na poziomie zapewniającym ciągłość populacji danego gatunku.

Obecnie problemem zrównoważonych połowów zajmuje się również międzynarodowa organizacja Marine Stewardship Council (MSC), które wystawia certyfikaty dla firm i organizacji zajmujących się zrównoważonym rybołówstwem. Jest to działanie po części komercyjne.

3.3. Opis projektu wybranego do realizacji w ramach ,,Planu Działań dla Miast. Modelowa lokalność’’

3.3.1. Krótka charakterystyka projektu 

Projekt ma na celu podkreślenie znaczenia wód morskich jako naturalnego dobra wspólnego, niewystarczająco do tej pory wykorzystywanego. Dzięki położeniu Ustki nad brzegiem morza prężnie rozwija się turystyka, ale to za mało jak na potencjał wypoczynkowo-uzdrowiskowy miasta. Nadmorskie położenie Ustki daje wiele dotychczas niewykorzystanych możliwości związanych z rozwojem portu, lokalnego rybołówstwa i związaną z nim promocją ryb pozyskanych ze zrównoważonych źródeł. Położenie akcentu na nowy cel Ustki związany z lokalnym rybołówstwem wiąże się z koniecznością dostosowania działalności do przepisów prawa polskiego i unijnego, zwłaszcza z zakresie przestrzegania okresów ochronnych ryb i limitów połowowych.

Oprócz gospodarczego wykorzystania wód morskich należy pamiętać o ochronie wód przybrzeżnych przed zanieczyszczeniami i o ochronie ich bioróżnorodności biologicznej, co bezpośrednio wiąże się z jakością i zróżnicowaniem gatunkowym ryb. Kwestia jakości wód morskich jest wypadkową działań międzynarodowych państw leżących w basenie Morza Bałtyckiego. Szans rozwojowych Ustki należy upatrywać w nawiązywaniu współpracy międzymiastowej i międzynarodowej z innymi ośrodkami uzdrowiskowymi oraz we wzmocnieniu wspólnych działań na rzecz ochrony wód morskich przed zanieczyszczeniami zwłaszcza poprzez wdrożenie w możliwie najkrótszym czasie, popartych naukowo, planów zarządzania.

Stałym elementem służącym realizacji Celu 14. powinna być edukacja dzieci i młodzieży w szkołach oraz zbiórka odpadów z wybrzeża.

Przewidywane działania gminy, mające za zadanie ochronę Morza Bałtyckiego i zasobów morskich oraz ich wykorzystania w sposób zrównoważony, są następujące:

• doposażenie i poprawa infrastruktury morskiego portu rybackiego w Ustce – obecnie port jest w pełni przygotowany na obsługę kutrów; nowo wybudowany basen rybacki, gdzie stacjonuje 35 kutrów, wyposażony jest w media (woda, prąd, odbiór ścieków i wód zaolejonych z jednostek); funkcjonuje zaplecze magazynowe dla sprzętu rybackiego i sanitarne dla rybaków (prysznice, umywalnia i pralnia); od 2018 roku działa Targ Rybny, gdzie rybacy mogą bezpośrednio sprzedawać ryby; sprzęt i sieci rybackie utylizowane są w odpowiednich kontenerach; Ustka jako jeden z pierwszych portów rybackich w Polsce wprowadziła osobne kontenery na zniszczone sieci i liny rybackie;
• ustanowienie użytku ekologicznego: „Ujście rzeki Czarnej do morza” – podjęcie stosownej uchwały Rady Miasta Ustka w tej sprawie;
• stałe prowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnych dla miejscowych i turystów;
• stała zbiórka odpadów, zwłaszcza w sezonie i po sezonie turystycznym;
• promocja ryb jako pokarmu, który wpisuje się w działania mające na celu zapewnić lokalnym rybakom łowiącym na małą skalę dostęp do rynków i zasobów morskich;
• zacieśnienie współpracy pomiędzy miastami partnerskimi w celu wymiany dobrych praktyk.

3.3.2. Realizacja i wdrażanie

Morski port rybacki w Ustce, aby móc sprostać współczesnym potrzebom rynku, wymaga doposażenia w specjalistyczne urządzenia i częściowej ich wymiany. W celu ochrony wód przed zanieczyszczeniami konieczny jest zakup systemu usuwania i zapobiegania skażeniom wód substancjami ropopochodnymi, na który składać się będą następujące elementy: ciągnik rolniczy wolnobieżny wraz z przyczepą samozaładowczą (platforma samozaładowcza), z pługiem odśnieżnym i piaskarko-solarką służącymi do transportu zapory olejowej; łódź do usuwania zanieczyszczeń, odśnieżania i utrzymania terenów portowych; elektryczny pojazd inspekcyjny do przewozu małego zbiornika na wody zaolejone i agregat prądotwórczy; przenośny agregat prądotwórczy; specjalistyczna łódź robocza z HDS do rozstawiania komponentów zapory przeciwolejowej i do usuwania z powierzchni wody zanieczyszczeń wraz z niezbędnym wyposażeniem; przenośny zbiornik na wody zaolejone; mobilna zapora przeciwolejowa do monitorowania na samochodzie i na łodzi; skimer pływający do zbierania zanieczyszczeń powierzchniowych wody. Port wymaga ponadto zaopatrzenia w kontenery magazynowe rybackie, niezbędne do przechowywania narzędzi połowowych (sieci rybackie, boje i pływaki, elementy wyposażenia kutrów). Planuje się zakup systemu slipowania i wodowania łodzi rybackich w celu ułatwienia ich przemieszczania i transportu. System ten składa się z bramowego dźwigu samojezdnego i systemu podpór, które ułatwiają ustawienie jednostki na lądzie. Dzięki temu rozwiązaniu można swobodnie wyciągnąć jednostkę z wody i ustawić w miejscu przygotowanym do jej remontu. Istnieje też potrzeba rozszerzenia monitoringu o monitoring wizyjny na wschodnią stronę portu. W tym celu potrzebne są kamery monitoringu wizyjnego wraz z systemem kontroli dostępu i infrastrukturą sieciową.

Kolejnym ważnym zadaniem jest podjęcie działań mających na celu wzmocnienie ochrony wód morskich i pobrzeża, zwłaszcza przed konsekwencją ekspansywnego i niekontrolowanego ruchu turystycznego. Należy zwrócić uwagę na gospodarowanie nimi w sposób zrównoważony w celu uniknięcia znacznego niekorzystnego oddziaływania na ich stan. Duże znaczenie w ochronie siedlisk nadmorskich mają obszary chronione Natura 2000 „Dolina Słupi” PLH220052 oraz „Przybrzeżne Wody Bałtyku” PLB 990002. Należy zadbać o rzetelną realizację planów ochrony. Obszar chroniony „Przybrzeżne Wody Bałtyku” nie posiada planu ochrony, natomiast dla obszaru „Dolina Słupi” plan ochrony jest w trakcie przygotowywania. Jego publikacja powinna nastąpić w 2022 roku. We współpracy z jednostkami naukowymi należy podjąć plan działań mający na celu wzmacnianie odporności ekosystemów nadmorskich i pracę na rzecz ich odtworzenia oraz zapewnienia dobrego stanu i produktywności Morza Bałtyckiego.

Gmina planuje ustanowić użytek ekologiczny „Ujście rzeki Czarnej do morza” poprzez podjęcie stosownej uchwały rady miasta w tej sprawie. Użytek będzie miał na celu ochronę różnorodności ekosystemów nadmorskich oraz występujących na jego obszarze roślin i zwierząt. Ustanowienie nowego użytku ekologicznego wpisuje się w działania w ramach Celu 14., w którym zawarte są postulaty objęcia ochroną co najmniej 10% wybrzeży i obszarów morskich, zgodnie z krajowym i międzynarodowym prawem przy wykorzystaniu najlepszych dostępnych informacji naukowych. Realizacja projektu odbędzie się poprzez wykonanie nowego zejścia wraz z ogrodzeniem lub barierkami – spowoduje to kanalizację ruchu turystycznego na zejściu w okolicach ujścia rzeki Czarnej.

Należy wypromować lokalne rybołówstwo poprzez akcje informacyjno-edukacyjne oraz organizację cyklicznej imprezy w sezonie letnim „Dożynki rybne” w celu podkreślenia charakteru morskiego Ustki, nawiązania do tradycji miasta związanych z rybołówstwem i promocję targu rybnego wraz z aplikacją mobilną pozwalającą na zakup świeżej ryby pochodzącej bezpośrednio od lokalnego rybaka.

Targ rybny w porcie funkcjonuje przez cały rok. Sprzedaż odbywa się w momencie, gdy rybacy podejmą decyzję o zbyciu części swojego połowu w postaci detalicznej. Działalność prowadzona jest najczęściej w sezonie letnim, kiedy zainteresowanie świeżą rybą jest największe. Zapotrzebowanie tego rodzaju handlem jest bardzo duże. Z danym za 2021 rok wynika ze na targu sprzedano łącznie około 5 ton ryb. Sprzedawane są ryby, które w danym momencie mogą być łowione przez rybaków. Prowadzone są kontrole Inspektoratu Rybołówstwa Morskiego dotyczące połowów. Na targu wprowadzony jest system HACCP regularnie sprawdzany przez SANEPID.

W szkołach miasto planuje przeprowadzenie akcji edukacyjnej na temat „jeśli jesz ryby i inne produkty morskie upewnij się, że pozyskujesz je ze zrównoważonych źródeł”.

Ochronie terenów przybrzeżnych przed zaśmieceniem będzie służył montaż tabliczek przy wejściach na plażę, zakup nowych kompletów pojemników na odpady lub zestawu pojemników umożliwiających selektywną zbiórkę odpadów w strefie promenady i plaży nadmorskiej. Ponadto przed i po sezonie wakacyjnym planuje się zbiórkę odpadów komunalnych przez mieszkańców ze strefy przylegającej do brzegu morskiego (uwzględniającej strefę plaży i wydm nadmorskich) zakończone ogniskiem przy przystani kajakowej. Zbiorka „Eko Spływ” organizowana jest od czterech lat przez usteckie stowarzyszenie „Alpha Team”. Projekt dofinansowywany jest z budżetu obywatelskiego. Co roku organizowana jestteż  jednodniowa akcja, podczas której mieszkańcy i goście w formie aktywności fizycznej sprzątają okolice Ustki i rzeki Słupi. Akcji towarzyszy festyn. W 2021 roku zebrano pond tonę odpadów.

Ponadto miasto planuje akcje edukacyjne dla turystów i mieszkańców dotyczące korzyści płynących z segregacji odpadów. Osobnym wątkiem mają stać się akcje na temat minimalizowania zużycia plastiku w kontekście informowania o zagrożeniach dla ekosystemu morskiego, jakie powodują śmieci zalegające na dnie Bałtyku.

Połowy rybaków związane są ściśle z prawem unijnym i coroczną decyzją Komisji Europejskiej (KE), która dla każdego kraju EU określa na dany rok limity połowowe. Od 2020 roku obowiązuje zakaz połowu dorszy na całym wschodnim Bałtyku (przyłów tej ryby w ramach połowu innych ryb w 2022 roku wynosi jedynie 120 kg na rok). Od 2022 roku obowiązuje również zakaz połowu łososi. Poprawa warunków połowowych dla rybaków może więc odbywać się jedynie poprzez decyzje KE dotyczące wprowadzania zrównoważonych połowów, ratowania zagrożonych gatunków ryb i wzmożone kontrole nielegalnych połowów. Przez czasowy zakaz połowu ryb KE stara się chronić gatunki zagrożone (dorsz, śledź, łosoś). Rybacy za czasowe wstrzymanie połowów otrzymują rekompensaty. W 2023 roku pojawi się również program trwałego zaprzestania połowów, który ma ograniczyć liczbę jednostek rybackich. Szacuje się, że w samej Ustce skorzysta z niego około 30 do 50 jednostek.

3.3.3. Produkty/rezultaty z odniesieniem do wskaźników zrównoważonego rozwoju

Produktami lub rezultatami przekładającymi się na wskaźniki zrównoważonego rozwoju po wdrożeniu Celu 14. będą:

• zakup systemu usuwania i zapobiegania skażeń wód substancjami ropopochodnymi,
• zakup kontenerów magazynowych rybackich – 50 sztuk (promocja lokalnego rybołówstwa),
• zakup systemu slipowania i wodowania łodzi rybackich – 1 sztuka (promocja lokalnego rybołówstwa),
• zakup monitoringu wizyjnego na wschodnią stronę portu Ustka – rozszerzony monitoring,
• ustanowienie nowego użytku ekologicznego,
• zwiększenie świadomości społecznej na temat ochrony mórz i oceanów.