Wągrowiec

Wstęp

Towarzyszący 11. Światowemu Forum Miejskiemu „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” (PDM) to program unikatowy w skali europejskiej. Łączy ponad sto polskich miast, które w różnorodny sposób odpowiadają na lokalne wyzwania zgodne z celami zrównoważonego rozwoju określonymi w Agendzie 2030. Jego celem jest włączenie polskich miast w światową dyskusję na temat trendów zrównoważonej urbanizacji oraz popularyzacja ich wdrażania w ramach zadań własnych miast.

Kryterium kwalifikacji do programu stanowiły dotychczasowe osiągnięcia miast w wybranym celu zrównoważonego rozwoju Agendy 2030. O unikatowym charakterze „Planu Działań dla Miast” przesądza przedstawienie w jednej inicjatywie bogactwa różnorodnych doświadczeń, którymi polskie miasta mogą dzielić się z innymi. Program PDM prowadzony był równolegle do prac nad nową Krajową Polityką Miejską 2030 i stanowi jeden z projektów strategicznych ujętych w KPM 2030. Dokument pokazuje dobre praktyki wypracowane już przez polskie miasta w ostatnich latach, aby mierzyć się z wyzwaniami w 17 celach, w tym ubóstwem mieszkańców, nierównościami społecznymi, barierami w rozwoju gospodarczym czy zmianami klimatu. Jednocześnie jak w soczewce dokument skupia się na 2022 roku i ukazuje bogactwo projektów zaplanowanych w miastach na ten rok. Chociaż Światowe Forum Miejskie trwa kilka dni, poprzez te działania jest obecne w ponad 100 polskich miastach przez cały okres realizacji „Planu Działań dla Miast”.

Wągrowiec bierze udział w Programie „Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność” z projektem „Poczytelnia”, co przyczyni się do pozostawienia trwałego wkładu w wypracowanie wspólnej wizji zrównoważonego rozwoju polskich miast dzięki wymianie doświadczeń. Włączając się w światowy trend zrównoważonej przemiany przestrzeni miejskich oraz realizując projekt w ramach „Planu Działań dla Miast”, Wągrowiec uczestniczy w dyskusji na temat rozwoju terenów zurbanizowanych oraz tworzeniu platformy dla systematycznego udoskonalania i wdrażania dobrych wzorców w lokalnych politykach miejskich. PDM ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk zaczerpniętych ze zrealizowanych przedsięwzięć wypełniających Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ oraz promocję osiągnięć poszczególnych miast w ich wypełnianiu, istotnych z perspektywy miast i szukania odpowiedzi na lokalnie występujące problemy, niezależnie od skali projektów lub działań.

Działania Wągrowca realizowane w ramach „Planu Działań dla Miast” w projekcie „Poczytelnia” odwołują się do 11. Celu Zrównoważonego Rozwoju, tj. Zrównoważone miasta i społeczności. Realizacja tego projektu wpisuje się w rozstrzygnięcia strategiczne w dokumentach strategicznych Wągrowca wymienionych w raporcie. Zapraszamy do lektury raportu i zapoznania się z wyzwaniami i osiągnięciami Wągrowca.

Rozdział 1. Przyczyny podjęcia przez miasto Wągrowiec działań w Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności

1.1. Krótka charakterystyka miasta

Wągrowiec znajduje się w północno-wschodniej Wielkopolsce, 55 km na północ od Poznania i 40 km od Gniezna, 70 km od Bydgoszczy i 60 km od Piły, w połowie drogi pomiędzy Warszawą a Berlinem. Miasto będące siedzibą powiatu wągrowieckiego jest położone na południu Pałuk – regionu historycznego i etnograficznego, posiadającego naukowo potwierdzone cechy najstarszego obszaru osadnictwa polskiego. Wągrowiec leży też na Szlaku Cysterskim, utworzonym w 1990 roku decyzją Rady Europy i na Szlaku Piastowskim. Miasto położone przy rzekach Wełną i jej dopływem – Nielbą (w których dolinach występują obszary zagrożone powodziami), a także posiada dostęp do jezior – Durowskiego i Łęgowskiego.

Miasto zajmuje powierzchnię 17,9 km², w tym 13,8% to tereny zielone; 8,3% to powierzchnia rzek i jezior. Miasto liczy 25 607 mieszkańców (BDL GUS, 2020), natomiast gęstość zaludnienia wynosi 1395,1 osób/km² (stan na 31 grudnia 2020).

Miasto stanowi węzeł dróg wojewódzkich i powiatowych oraz węzeł kolejowy. Znajduje się w pobliżu ważnych szlaków komunikacyjnych umożliwiających dojazd do:

• międzynarodowego Portu Lotniczego Ławica w Poznaniu, drogi krajowej nr 11 (Poznań – Koszalin) i autostrady A2,
• drogi wojewódzkiej nr 241 Wągrowiec – Rogoźno, która umożliwia szybki i łatwy dojazd do drogi krajowej nr 11 (Poznań – Koszalin) oraz w kierunku Bydgoszczy,
• drogi wojewódzkiej nr 196 Wągrowiec – Poznań,
• linii kolejowej nr 356 Poznań – Wągrowiec, zmodernizowanej, która umożliwia łatwy i szybki dojazd do Poznania.

W strukturze użytkowania terenu dominują grunty zabudowane i zurbanizowane zajmujące 38,5% ogólnej powierzchni Wągrowca. Niewiele mniej, 38,0% , zajmują grunty rolne. Istotny udział ma również powierzchnia gruntów leśnych (14,2%) i gruntów pod wodami powierzchniowymi (8,3%).

Rycina 1. Struktura użytkowania gruntów Miasta Wągrowca (Źródło: oprac. własne na podstawie danych pozyskanych ze Starostwa Powiatowego w Wągrowcu)

Biorąc pod uwagę dane Głównego Urzędu Statystycznego (stan na 31 grudnia 2019) dotyczące zarejestrowanych podmiotów gospodarczych, na terenie miasta działały 3072 podmioty gospodarki narodowej, z czego 87 w sektorze publicznym.

Zadania w zakresie gospodarki wodno-ściekowej realizuje Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o.. W eksploatacji znajduje się sieć wodociągowa, sieć kanalizacyjna i oczyszczalnia ścieków. Zgodnie z danymi GUS (stan na 31 grudnia 2019) odsetek mieszkańców korzystających z sieci wodociągowej wynosi 99,4%. Badania jakości wód wskazują na ich przydatność do spożycia przez ludzi, a w celu występujących czasowo przekroczeń dopuszczalnych norm podejmowane są działania naprawcze. Ścieki kierowane są do oczyszczalni ścieków w Wągrowcu. Stopień skanalizowania miasta według danych GUS na koniec roku 2019 wyniósł 93,6 %. Zgodnie z danymi GUS na 31 grudnia 2019 roku funkcjonuje tu 200 zbiorników bezodpływowych i 9 przydomowych oczyszczalni ścieków. Na terenie gminy funkcjonuje także scentralizowany, miejski system ciepłowniczy oparty na źródle gazowym. Dobrze rozwinięta jest sieć gazowa, która obejmuje 80,5% mieszkańców. Nierozwiązanym problemem jest niska emisja związana ze spalaniem w piecach centralnego ogrzewania tradycyjnych surowców. Rośnie zainteresowanie odnawialnymi źródłami energii, np. ogrzewaniem solarnym czy pompami ciepła.

Roczna ocena jakości powietrza wykonana według kryteriów ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia oraz ochronę roślin wykazała występowanie stężeń benzo(a)pirenu, pyłu PM 2,5 oraz pyłu PM 10, a także poziomu długoterminowego dla ozonu przekraczających wartości dopuszczalne, w kontekście całej strefy wielkopolskiej, do której należy miasto Wągrowiec (przeanalizowano lata 2017-2019).

Sieć drogową opisywanego terenu tworzą: drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne. Ich stan jest zróżnicowany, a prowadzone remonty wynikają z bieżących potrzeb i możliwości finansowych zarządców dróg. Omawiając infrastrukturę, która może negatywnie oddziaływać na środowisko, należy odwołać się również do oddziaływania pól elektromagnetycznych. Badania Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Poznaniu w żadnym z punktów pomiarowych w powiecie (brak badań w Wągrowcu) nie wykazały przekroczenia poziomu dopuszczalnego.

Miasto Wągrowiec według sprawozdań za 2021 roku osiągnęło wszystkie wymagane ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach poziomy ekologiczne. Należy jednak wskazać, że wymagane prawem poziomy recyklingu i odzysku oraz poziom ograniczenia masy odpadów komunalnych kierowanych do składowania z każdym rokiem będzie podnoszony i trudniejszy do osiągnięcia. Dlatego niezbędne jest doskonalenie systemu odbioru i zagospodarowania odpadów. W Wągrowcu nie ma czynnych instalacji komunalnych gospodarowania odpadami.

Na opisywanym terenie nie występują zakłady zaliczone do zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZDR) ani zakłady zaliczone do zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZZR) zgodnie z kryteriami ilościowo-jakościowymi określonymi w rozporządzeniu ministra gospodarki z dnia 10 października 2013 roku.

Ze względu na niskie roczne sumy opadów atmosferycznych i ich nierównomierne rozłożenie w czasie istnieje zagrożenie suszą.

Na terenie miasta występują następujące formy ochrony przyrody: W gminie częściowo zlokalizowany jest obszar chronionego krajobrazu „Dolina Wełny i Rynna Gołaniecko-Wągrowiecka”, obejmujący część Pojezierza Chodzieskiego i Pojezierza Gnieźnieńskiego, oraz użytki ekologiczne „Wągrowiecka ostoja” o powierzchni 15,73 ha i „Śmieszka” o powierzchni 8,31 ha. Użytki są siedliskami przyrodniczymi i stanowiskami rzadkich lub chronionych gatunków. Są położone na obszarze ujścia rzeki Wełny do jeziora Łęgowskiego. Celem ochrony jest zachowanie dużej wartości przyrodniczej, w szczególności ze względu na licznie występujące tam chronione gatunki ptaków oraz płazów. Na terenie miasta znajduje się również pomnik przyrody o nazwie „Barbara”, którym jest Grusza pospolita (Pyrus communis), o wysokości 18 metrów i pierśnicy 102 cm.

Trwałym elementem krajobrazu miasta są tereny zielone i pokryte roślinnością, w tym: ekosystemy leśne, tereny zadrzewione i zakrzewione, łąki, pastwiska oraz niewielkie tereny szuwarowo-bagienne. Miasto posiada również znaczne obszary leśne, które tworzą przede wszystkim dwa kompleksy, zlokalizowane w północnej i południowo-wschodniej części miasta.

W Wągrowcu przeważają drzewostany w wieku 80-100 lat, rosnące na siedliskach żyznych. W kompleksie północnym znajduje się las na siedlisku lasu świeżego (Lśw) z drzewostanem dębowo-sosnowym z domieszką buka (około 55% powierzchni leśnej w mieście), następnie las na siedlisku boru mieszanego świeżego (BMśw) z drzewostanem sosnowym z domieszką dębu i buka, który zajmuje około 20% powierzchni. Las na siedlisku lasu mieszanego świeżego (LMśw) zajmuje około 15%powierzchni. Panującym tutaj drzewostanem jest sosna, dąb i buk. Pozostałe siedliska: las wilgotny (Lw), las mieszany wilgotny (LMw), ols jesionowy (OlJ), ols (Ol) zajmują około 10% powierzchni leśnej Wągrowca.

Na terenach leśnych występują cenne siedliska przyrodnicze, takie jak łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (około 1,24 ha), łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (około 10,47 ha), grądy środkowoeuropejskie i subkontynentalne (około 50,77 ha), niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (około 1,74 ha).

Poza zbiorowiskami leśnymi roślinność nieleśna miasta pełni ważną funkcję przyrodniczą. Szczególną rolę odgrywają zbiorowiska łąkowe, torfowe i szuwarowe w dolinach rzek, przede wszystkim Wełny, Nielby i Strugi Gołanieckiej. Uzupełnieniem zespołów roślinności naturalnej jest urządzona roślinność parków miejskich, cmentarzy, ogrodów działkowych oraz liczne zadrzewienia i zieleńce.

Urozmaicony charakter krajobrazu Pojezierza Chodzieskiego, na którym położony jest Wągrowiec, sprawia, że nawet na tak niewielkim obszarze, którego znaczna część to tereny w pełni zurbanizowane, dla wielu gatunków wolno żyjących zwierząt istnieją korzystne warunki bytowania. Najcenniejszymi pod względem faunistycznym obszarami miasta są: Park 600-lecia, skwery, obszar szuwarowy, zarośla i zadrzewienia występujące w pobliżu cieków wodnych oraz rzeki Wełna i Nielba, a także ogródki działkowe.

Waloryzacja przyrodnicza, przeprowadzona na cele ustanowienia użytków ekologicznych związanych z jeziorem Łęgowskim, wskazuje na występowanie wielu cennych gatunków zwierząt w północnych rejonach jeziora, wzdłuż Strugi Gołanieckiej i Wełny. Jest to teren podmokły, z licznymi oczkami wodnymi. Inwentaryzacja przyrodnicza tego terenu wskazała występowanie różnych gatunków płazów, gadów, ptaków i ssaków.

Najstarsza część Wągrowca jest położona na naturalnej wyspie między ramionami rzek Wełny i Nielby. Sprzyjające warunki topograficzne sprawiły, że zakonnicy cysterscy z klasztoru w Łeknie postanowili założyć tu miasto. Nazwa miasta po raz pierwszy została zapisana w 1381 roku, natomiast w 1393 roku król Władysław Jagiełło zatwierdził prawo do organizowania na wągrowieckim rynku cotygodniowych targów i dwudniowych, corocznych jarmarków. Do najważniejszych zabytków miasta można zaliczyć m.in. Muzeum Regionalne usytuowane w tak zwanej „Opatówce”, czyli siedzibie przełożonego cysterskiego konwentu pochodzącej z końca XVIII wieku; kościół i klasztor pocysterski wraz z kompleksem zabudowań oraz kościół farny św. Jakuba Apostoła z II połowy XVI wieku. Lokalną ciekawostką jest grobowiec w kształcie piramidy (wysokość ponad 6 m) wykonany z kamieni ciosowych, wewnątrz którego złożono szczątki Franciszka Łakińskiego, rotmistrza wojsk napoleońskich. W centrum miasta można obserwować ciekawe zjawisko skrzyżowania rzek Wełny i Nielby, które jest unikalne w Europie i stanowi dużą atrakcję turystyczną.

1.2. Główne wyzwania i ich ujęcie w strategii rozwoju miasta

Nowa strategia rozwoju miasta jest obecnie na etapie tworzenia. Wizją poprzedniej Strategii Rozwoju Miasta Wągrowca do 2020 roku jest Wągrowiec będący „nowoczesnym i atrakcyjnym gospodarczo miastem, zaspokajającym większość potrzeb swoich mieszkańców, z dogodnym połączeniem zarówno drogowym, jak i kolejowym – przez Poznań – z Europą”. Planowane działania zogniskowano w ramach czterech celów strategicznych:

• Zapewnienie mieszkańcom dostępu do szerokiego wachlarza usług społecznych wysokiej jakości,
• Rozbudowa infrastruktury komunalnej miasta,
• Rozwój gospodarczy miasta,
• Rozwój usług i infrastruktury IT (technologii informacyjnej).

Według wizji przedstawionej w Lokalnym Programie Rewitalizacji miasta Wągrowca na lata 2017-2025 Wągrowiec w 2025 roku ma być miejscem o wysokim poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego, którego wizytówką będzie „odnowiony” obszar rewitalizacji (jednostki Starówka-Północ, Starówka-Południe i Kościuszki). Przekształcenia w zagospodarowaniu przestrzennym i interwencja społeczna w postaci licznych projektów i inicjatyw mają stworzyć miejsce atrakcyjne do życia, zamieszkania i pracy. Centrum Wągrowca ma stać się głównym obszarem wzrostu dla całej miejscowości, oddziałującym pozytywnie na rozwój pozostałych jednostek analitycznych miasta.

Wśród kierunków działań zapisanych w LPR znalazły się reintegracja społeczno-zawodowa osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, rozwój usług społecznych na rzecz aktywizacji mieszkańców obszaru rewitalizacji, zachowanie dziedzictwa kulturowego zabytkowego charakteru obszaru rewitalizacji, budowa tożsamości lokalnej mieszkańców, ożywienie społeczno-gospodarcze terenów za sądem w Wągrowcu poprzez odpowiednie zagospodarowanie przestrzeni, aktywizacja terenów między wschodnią pierzeją rynku i rzeką Wełną, modernizacja i zagospodarowanie terenów nad jeziorem Durowskim, aktywizacja terenów nadrzecznych w Wągrowcu, poprawa efektywności energetycznej budynków oraz stworzenie warunków dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości.

Program Ochrony Środowiska dla miasta Wągrowca na lata 2021 – 2024 z perspektywą do 2028 wskazuje 10 obszarów interwencji, do których zaliczono ochronę klimatu i jakości powietrza, zagrożenia hałasem, pola elektromagnetyczne, gospodarowanie wodami, gospodarka wodno-ściekowa, zasoby geologiczne, gleby, gospodarowanie odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów, zasoby przyrodnicze i zagrożenie poważnymi awariami.

Wizją miasta przedstawioną w Planie adaptacji do zmian klimatu dla Gminy Miejskiej Wągrowiec z 2021 roku jest Wągrowiec będący miastem gotowym na wyzwania wynikające ze zmian klimatu, posiadającym znaczny potencjał adaptacyjny, zapewniający bezpieczeństwo mieszkańcom w warunkach zmieniającego się klimatu. W ramach planowanych działań zaplanowano m.in. te związane z rozwojem zielonej i niebieskiej infrastruktury oraz ograniczaniem emisji zanieczyszczeń i poprawą jakości powietrza.

Rozdział 2. Charakterystyka Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności z perspektywy Wągrowca

Cel 11. Zrównoważonego Rozwoju brzmi uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu.

Na terenie miasta Wągrowca przeważa wielorodzinna zabudowa mieszkaniowa w postaci budynków cztero- i pięciokondygnacyjnych, w obrębie której niewielką część stanowią urządzone tereny zieleni. Tereny te powinny sprzyjać nie tylko rozrywce dla najmłodszych (boiska, place zabaw, pojedyncze urządzenia zabawowe), ale także dawać wytchnienie. W Wągrowcu znajdują się także tereny spacerowe w okolicach promenady nad jeziorem i w lasach, tereny rekreacyjne i turystyczne (Parku 600-lecia, Ośrodek Sportu i Rekreacji), jednak bardzo mało jest zacisznych miejsc zapewniających relaks poprzez wyciszenie. Do tego celu świetnie nadają się tereny zdegradowane z pozostałościami zaniedbanej zieleni urządzonej.

Rozdział 3. Droga Wągrowca do doskonałości w realizacji Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności

3.1. Działania miasta w drodze do realizacji Celu 11. Zrównoważone miasta i społeczności

W ramach zadeklarowanego cel miasto prowadzi lub prowadziło następujące działania:

• „Poprawa stanu transportu publicznego miasta Wągrowca poprzez zakup niskoemisyjnych autobusów oraz budowę i przebudowę infrastruktury transportowej wraz z działaniami promocyjnymi”

Projekt zakłada zakup czterech niskoemisyjnych autobusów dla transportu publicznego, budowę infrastruktury drogowej, parkingowej, rowerowej i pieszej.

Rycina 2. Autobusy w Wągrowcu (źródło: UM Wągrowiec)

Zakres przedmiotowy projektu obejmuje:

1. modernizację taboru – zakup czterech nowych niskoemisyjnych autobusów wyposażonych w wysokosprawne układy napędowe o obniżonej emisji spalin, w tym dwa autobusy o napędzie hybrydowym, autobus elektryczny, autobus diesel Euro 6;
2. budowę ulicy na odcinku od ul. Średniej do ul. Przemysłowej w Wągrowcu wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną.

Zakres prac obejmuje budowę:

1. nowej jezdni o nawierzchni z betonu asfaltowego,
2. wydzielonego parkingu dla samochodów osobowych i miejsc postojowych przy istniejącej jezdni czy nowej jezdni dla 171 samochodów,
3. parkingu rowerowego typu bike&ride z wiatami rowerowymi,
4. ciągu pieszo-rowerowego,
5. dwukierunkowej ścieżki rowerowej,
6. chodników,
7. kanału deszczowego,
8. kanału technologicznego,
9. kanału sanitarnego,
10. wodociągu,
11. zasilania i oświetlenia ulicznego w technologii LED,
12. punktu ładowania samochodów elektrycznych – jeden punkt obsługujący dwa pojazdy jednocześnie,
13. stref zieleni przy powstałej infrastrukturze – parkingu oraz ulicy.

• „Przebudowa części ul. Przemysłowej w Wągrowcu”

Zakres prac obejmuje:

1. wymianę starej zniszczonej nawierzchni,
2. przebudowę skrzyżowania z ul. Janowiecką ze zwykłego typu „T” na skrzyżowanie typu „małe rondo”,
3. budowę chodników pokrywających się częściowo z istniejącymi,
4. budowę dwukierunkowej ścieżki rowerowej,
5. budowę zatok parkingowych wzdłuż krawędzi jezdni ul. Przemysłowej,
6. budowę obustronnych zatok autobusowych,
7. wymianę oświetlenia ulicznego.

• "Budowa drogi rowerowej od ul. Przemysłowej do Osiedla Wschód w Wągrowcu z wykorzystaniem nasypu po rozbiórce torów kolejowych”

Zakres prac obejmuje:

1. budowę nowej nawierzchni drogi rowerowej,
2. remont istniejącego mostu nad rzeką Nielbą pod kątem przeznaczenia mostu na kładkę rowerową,
3. budowę oświetlenia ulicznego w technologii LED.
4. budowę kanału technologicznego.

•  „Montaż systemu organizacji ruchu dla komunikacji publicznej”

Na potrzeby usprawnienia, ułatwienia korzystania z komunikacji miejskiej planowane jest wprowadzenie wizualnego i głosowego systemu informacji pasażerskiej, na potrzeby którego zostanie wykonany:

1. montaż siedmiu tablic elektronicznych przy wiatach przystankowych celem informowania pasażera o rzeczywistym czasie przyjazdu autobusu na przystanek, z informacją o numerze linii oraz czasie zliczanym w tył,
2. montaż w eksploatowanych autobusach modułu informacji głosowej (8 sztuk), kamer monitorujących (12 sztuk) oraz wyświetlaczy LCD (8 sztuk).

Dodatkowo w ramach tego zadania zamontowane zostaną cztery wiaty przystankowe.

•  „Działania informujące i promujące transport rowerowy i pieszy oraz promocja mobilności zrównoważonej, a w szczególności promocja transportu publicznego. Wdrażanie nowych wzorców użytkowania samochodów i promowanie użytkowania pojazdów niskoemisyjnych i czystych ekologicznie”

Głównym celem projektu jest zwiększenie stopnia wykorzystania transportu publicznego, co przyczyni się do zmniejszenia emisji CO₂. W ramach projektu powstanie w Wągrowcu funkcjonalne Zintegrowane Centrum Komunikacyjne umożliwiające dogodną zmianę środka transportu, wyposażone w infrastrukturę dla obsługi podróżnych.

Cele szczegółowe projektu obejmują:

1. zmniejszenie proporcji ruchu samochodowego w stosunku do ruchu publicznych środków transportu, ruchu rowerowego i pieszego,
2. zwiększenie mobilności zawodowej i przestrzennej mieszkańców oraz poprawa dostępu do rynku pracy, edukacji i usług społecznych,
3. dostosowanie infrastruktury transportu oraz taboru do potrzeb osób z ograniczoną możliwością poruszania się,
4. poprawa atrakcyjności komunikacji miejskiej i wzrost liczby osób korzystających z jej usług,
5. osiągnięcie niskoemisyjnej i zrównoważonej mobilności w mieście,
6. poprawa funkcjonowania informacji pasażerskiej,
7. wzmocnienie spójności przestrzennej regionu,
8. zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu,
9. promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej,
10. ograniczenie negatywnych czynników związanych z transportem wpływającym na życie mieszkańców i środowisko.

•  „Sekcja 3.1.2. Wągrowiecki Rower Miejski”

Wągrowieckie Rowery Miejskie w strefach wypożyczeń i zwrotów pojawiły się w niedzielny poranek, 9 czerwca 2019 roku. Od tego momentu wągrowczanie mogą je swobodnie wypożyczać, jeździć po mieście i na dalsze wycieczki. Inauguracja WRM odbyła się na rynku, gdzie w specjalnym namiocie pracownicy ratusza wraz z Michałem Nowakiem, prezesem Zakładu Komunikacji Miejskiej, przybliżali zainteresowanym zasady korzystania z rowerów i pomagali w ściągnięciu aplikacji ROOVEE. Podczas pierwszego dnia funkcjonowania systemu zarejestrowało się 175 użytkowników, którzy wykonali 254 przejazdy na łącznym dystansie 617,94 km.

Rycina 3. Rowery miejskie (źródło: UM Wągrowiec)

3.2. Modelowa lokalność – dobra praktyka miasta

Dobrą praktyką miasta Wągrowiec jest inwestowanie w rozwój transportu zbiorowego oraz rowerowego. Od 2018 roku w mieście funkcjonuje bezpłatna komunikacja miejska, w skład której wchodzi tabor ekologiczny, m.in. cztery niskoemisyjne autobusów wyposażonych w wysokosprawne układy napędowe o obniżonej emisji spalin. W 2019 roku ruszyła pierwsza edycja Wągrowieckiego Roweru Miejskiego, który od samego początku cieszy się bardzo dużym i niemalejącym zainteresowaniem. Corocznie mieszkańcy wnioskują o kolejne stacje i większą liczbę rowerów.

Jednak powyższe działania bez zmian drogowych nie powiodłyby się. Rozwój siedzi dróg rowerowych, wyznaczanie pasów dla rowerów czy duża liczba bezpiecznych miejsc, w których można pozostawić rowery, głównie w obrębie Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego, pozwala dalej rozwijać ekologiczne i zdrowe nawyki.

Od 2005 roku corocznie organizowana jest również największa impreza edukacyjna w mieście w postaci Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu (ETZT) odbywającego się od 16 do 22 września. ETZT kończy się Europejskim Dniem bez Samochodu. Podczas spotkań edukacyjnych, gier i zabaw przeprowadzany jest przejazd na rowerach ulicami miasta z burmistrzem na czele. Akcja ta ma uświadamiać mieszkańcom, jakie korzyści płyną z poruszania się rowerami po mieście. W 2018 roku Wągrowiec za zorganizowanie najciekawszych atrakcji podczas ETZT zdobył wyróżnienie Ministerstwa Infrastruktury.

Rycina 4. Rowery miejskie (źródło: UM Wągrowiec)

3.3. Opis projektu wybranego do realizacji w ramach ,,Plan Działań dla Miast. Modelowa lokalność’’

3.3.1. Krótka charakterystyka projektu

Najpierw był pomysł, potem rozmowy, a następnie rozpoczęły się prace, które przekształciły niczym niewyróżniający się skwer zieleni położony między blokami przy ul. Adama Mickiewicza w miły dla oka i przyjemny dla użytkowników teren rekreacyjny. Projekt „Poczytelnia” w luźny sposób nawiązuje do patrona ulicy znajdującej się przy rewitalizowanym terenie zieleni.

Rycina 5. Poczytelnia prze rozpoczęciem prac

Z inicjatywy mieszkańców jednego z bloków mieszkalnych położonego na osiedlu i dzięki współpracy z pracownikami Urzędu Miejskiego oraz Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Wągrowcu skwer, który wcześniej nie zachęcał do wypoczynku, zamieni się w zaciszny zielony kącik do relaksu, w którym w ciepłe dni będzie można oddać się lekturze książek.

Zgodnie z przedstawionym projektem przez placyk poprowadzona została ścieżka, przy której ustawiono ławki lub ławko-leżaki, a także wytyczono dwa klomby bylin – jeden składa się z roślin cieniolubnych, natomiast drugi z roślin miododajnych. Przy klombach stanęły hotele dla owadów, a na pobliskich drzewach zawisły budki lęgowe dla ptaków. W centrum tak zaprojektowanej przestrzeni stanęła półka na książki, która działać będzie na zasadzie bookcrossingu.

Rycina 6. Poczytelnia (źródło: UM Wągrowiec)

Pierwsze prace przy „Poczytelni” rozpoczęły się jesienią 2021 roku, a cały projekt został zrealizowany w kwietniu 2022 roku. Początkowe prace polegały na przygotowaniu terenu, zdjęciu wierzchniej warstwy ziemi oraz podcięciu drzew i krzewów. Następnie ustawiono szkielet rabat kwiatowych. W kolejnych dniach pracy uzupełniono rabaty podłożem do roślin i ziemią. Trzecim krokiem było nasadzenie roślin i ustawienie elementów małej architektury. Ostatni krok to uzupełnienie całości o regał do bookcrossingu i domki dla owadów. Poczytelnia została zrealizowana w miesiąc, jednak pełnego blasku nabierze w szczycie sezonu wegetacyjnego, gdy większość roślin zakwitnie. Odbiorcami projektu są w głównej mierze mieszkańcy okolicznych bloków mieszkalnych zlokalizowanych przy ulicach Mickiewicza, Reja i Lipowej.

Rycina 7. Poczytelnia (źródło: UM Wągrowiec)

3.3.2. Realizacja i wdrażanie

Czas realizacji projektu przewidziano na maj 2022 roku. Mieszkańcy podczas spotkań konsultacyjnych zapewniali o swojej aktywności dotyczącej utrzymania czystości i uzupełniania regału do bookcrossingu.

Rycina 8. Poczytelnia na etapie prac (źródło: UM Wągrowiec)